ليلا مهداد| با آينه رابطه خاصي دارند و براي همين هميشه آينه كوچكي ته كيفشان است يا از هر مسيري كه رد مي‌شوند به هر جسمي كه تصويرشان را منعكس كند، نيم‌نگاهي مي‌اندازند و گاهي فيگوري هم مي‌گيرند. زل زدن به آينه بخشي از برنامه روزانه‌‌شان است و گفتن چند جمله به دنبال آن: اگر افتادگي چشمم را عمل كنم، چشم‌هايم درشت‌تر مي‌شود. اين بيني هيچ تناسبي با صورتم ندارد. با اين لك‌ها و جوش‌ها چه كنم؟ بايد از متخصص پوست و مو براي كم‌پشتي موهايم مشاوره بگيرم. ناخن بكارم، دستم كمي كشيده‌تر به‌نظر مي‌رسد. با چربي‌هاي شكمم چه كنم؟ اين لاغري عذابم مي‌دهد. مو بكارم و به دندان‌هايم برسم، جذاب‌تر مي‌شوم. هميشه نگران‌اند؛ نگران زشت‌تر شدن. ليست بلندبالايي از كلينیك‌ها، پزشكان و باشگاه‌ها دارند و عمل‌هاي زيبايي هم نمي‌تواند دغدغه زيباشدن را در آنها فروكش كند، براي همين بيشتر اوقات براي دومين يا چندمين‌بار راهي اتاق عمل مي‌شوند. آدم‌هايي كه در اطراف ما كم نيستند، اما از آنجايي كه آماري از آنها در دست نيست، نمي‌توان گفت چند درصد زنان و مردان را تشكيل مي‌دهند.
چه کار کنیم که مدام حس نکنیم زشتیم؟
براي اينكه زشت نباشيم فقط كافي است خودمان باشيم.
لبخند بزنيد: هرازگاهي لبخند بزنيد تا هم احساس بهتري نسبت به خودتان پيدا كنيد و هم به ديگران احساس مثبت منتقل كنيد.
مراقب پوستتان باشيد. پوستتان را پاکیزه و مرطوب نگه دارید. بیشتر از سه بار در هفته روی صورتتان لیف نکشید، چون ممکن است پوستتان را اذیت کند، مخصوصا اگر روی پوستتان جوش داشته باشید. برای آنها که پوست مرطوب دارند، استفاده از ماسک می‌تواند به از بین بردن روغن اضافی پوست کمک کند، البته این ماسک‌ها را هم بیشتر از یک‌بار در هفته استفاده نکنید.
احساس خوب نسبت به خودتان داشته باشيد. وقتي حستان به خودتان خوب باشد، ظاهرتان هم خوب خواهد شد. اعتمادبه‌نفس داشته باشيد.
خواب كافي داشته باشيد. این به شما کمک می‌کند همیشه بهترین ظاهر را داشته باشید و داشتن یک الگوی منظم برای خواب باعث می‌شود هر روز سرحال و سرزنده از خواب بیدار شوید و روز خوبی داشته باشید.
ورزش كنيد. همه، کسی را که به خودش احترام می‌گذارد و مراقب بدن خود است، دوست دارند. خوب به نظر رسیدن فقط به آرایش و لباس محدود نمی‌شود، سالم بودن و داشتن احساسی خوب نسبت به خود هم بخشی از آن است.
بي‌خيال تاتوي ابروي شيطاني، بيني عروسكي، لب‌هاي پروتزي و... شويد چون اينها تنها شما را مصنوعي مي‌كند، نه زيبا.
آنقدر آرايش نكنيد. بهترين كار اين است كه به پوستتان رسيدگي كنيد تا به آرايش و كرم‌پودرها نيازي نداشته باشيد.
پيرايش را فراموش نكنيد و سعي كنيد بيش از آرايش پيراسته باشيد.
صاف بايستيد، صاف راه برويد و صاف بنشينيد. اگر مي‌خواهيد زيبا باشيد قوز كردن و كج‌وكوله راه رفتن ممنوع.
كفش‌هايتان را تميز و واكس‌خورده نگه داريد. كفش‌ها و دست‌ها به اندازه صورت اهميت دارند. دست‌هاي مرطوب و ناخن‌هاي مرتب به شما خيلي كمك مي‌كند. لباس‌هايتان بايد هميشه بوي تميز بدهد و اتوكشيده باشد.
از عطر استفاده كنيد اما كم. داشتن يك عطر خاص چيز خوبی است، اما با آن دوش نگيريد. بهتر ميزان عطر اين است كه خودتان و كسي كه در 30سانتي شماست بوي عطرتان را متوجه شود.
شناخت از خودتان فوت كوزه‌گري است. صورتتان چه فرمي دارد، ابروها و چشمهايتان چطور، بلنديد يا كوتاه، چاقيد يا لاغر و... با خودتان صادق باشيد تا بهتر بتوانيد بدون جراحي و با تغيير پوشش و پيرايشتان به زيباتر شدنتان كمك كنيد. واقعيت امر اين است كه مدل‌ها و سلبريتي‌ها بي‌عيب و ايراد نيستند، فقط آنها مرحله شناخت خود را به خوبي پشت‌سر گذاشته‌اند و طبق توصيه كارشناسان مد و زيبايي آرايش و لباس متناسب با خودشان را انتخاب كرده‌اند.
نكته اساسي اين است كه خوش‌اخلاق باشيد. زيباترين آدم دنيا هم باشيد، اگر عصبي شويد و داد بزنيد و بي‌ادبي كنيد و مهربان نباشيد، زشت به نظر مي‌رسيد.
در كودكي جست‌وجو كنيم
| سميرا طاووسي| روانشناس| ظاهر و زيبايي ظاهر از آن دست مسائلي است كه بشتر از گذشته‌هاي دور با آن دست به گيربان و هميشه به‌دنبال راه‌حل‌هايي براي زيباتر به نظر رسيدن بوده است. ناراضي بودن از اعضاي صورت يا اندام مسأله‌اي است كه در ميان تعداد زيادي از افراد يك‌جامعه به چشم مي‌خورد. موارد مشابه‌اي مثل اينكه بيني‌ام بزرگ است، چشمانم بدشكل‌اند يا لبخند زشتي دارم و ... اما با اين وجود زندگي عادي آنها ادامه دارد و به راحتي در جامعه حاضر مي‌شوند و مراودات اجتماعي‌شان را دارند، بدون اينكه به اين موارد بينديشند و آنها را تاثيرگذار بگذارد. سميرا طاووسي، روانشناس در ادامه مي‌گويد: «اما خودزشت‌پنداري، اختلالي است كه شرايط را براي افرادي كه دچار اين اختلال‌اند كمي متفاوت مي‌كند. اين افراد به‌طور مداوم به ظاهرشان مي‌انديشند و افكاري هميشگي در مورد ظاهرشان دارند، به‌طوري كه روزانه، ساعت‌ها به نقصي كه در بيشتر موارد مبني بر واقعيت نيست و تنها در ذهن‌شان وجود دارد، فكر مي‌كنند و در ادامه دقايق طولاني مقابل آينه مي‌ايستند و ظاهرشان را چك مي‌كنند.» طاووسي عوارض اين اختلال را محدود به اين موارد ندانسته و ادامه مي‌دهد: «جملاتي همچون «خوب هستی و ظاهرت معمولی است»، آنها را قانع نمي‌كند و گاهي در اين مسير تا جايي پيش مي‌روند كه از حضور در جمع، رفتن به میهمانی و دوست‌شدن با دیگران اجتناب مي‌كنند. درواقع کارکردهای معمول زندگی‌شان مختل می‌شود.» اين روانشناس اين افراد را مشتري‌هاي ثابت كلينیك‌ها مي‌داند و مي‌گويد: «تعداد زيادي از این افراد را می‌توان در اتاق انتظار کلینیک‌های جراحی زیبایی و کلینیک‌های لاغری مشاهده کرد، به‌طوري كه بعضي از آنها براي چندمين‌بار است كه به انتظار تيغ جراحي نشسته‌اند، چون هنوز دغدغه ظاهرشان فروكش نكرده است. درواقع قرار نيست آنها از چيزي كه هستند راضي شوند.» طاووسي در ادامه مي‌افزايد: «آنهایی که این اختلال بیشتر مربوط به نارضایتی از چهره‌شان است، معمولا زیاد آرایش می‌کنند یا اگر با بدنشان مشکل داشته باشند، همواره لباس‌های گشاد می‌پوشند تا قسمت‌هایی از بدنشان هرگز دیده نشود. اختلال خودزشت‌پنداری به نوعی زیرمجموعه اختلال‌های اضطرابی به‌ویژه زیرمجموعه اختلال وسواس فکری- عملی محسوب می‌شود. این اختلال از سنین کودکی به‌ویژه نوجوانی شروع شده و در صورت عدم‌درمان ممکن است سال‌ها فرد را درگیر کرده و حتی به افسردگی‌های حاد، وسواس شدید و در مواردی به مصرف موادمخدر هم ختم شود.» اين روانشناس بر اين باور است كه خودزشت‌پنداري، اختلالي است كه زمينه‌هاي آن را بايد در كودكي جست‌وجو كرد: «در بررسی تاریخچه افرادی که اختلال خودزشت‌پنداری دارند، معمولا با این موارد روبه‌رو می‌شویم، والدینی که به کودک خود بی‌توجهی زیادی داشته‌اند، کودک‌آزاری، والدین یا خواهر و برادری که در خانواده دچار اختلال اضطراب بوده‌اند. وجود این عوامل می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اختلال خودزشت‌پنداری در کودکان شود.»
بُكُش و خوشگلم كن!
مجتبي دلير، روانشناس اجتماعي و مدرس دانشگاه است كه زيبادوستي و اهميت دادن به زيبايي را امري كاملا طبيعي و پذيرفته مي‌داند و آن را در زمره يكي از نيازهاي روانشناختي انسان قرار مي‌دهد. دلير در گفت‌وگو با «شهروند» از جنبه رواني و اجتماعي بيماري‌ای به نام خودزشت‌پنداری مي‌گويد.
مي‌توان گفت جراحي‌هاي زيبايي جنبه رواني و اجتماعي دارند؟
در بحث جراحی زیبایی باید علت این اقدام مشخص شود. اصولا جراحی‌های پلاستیک با هدف کمک به افراد آسیب‌دیده جسمی مثلا در اثر سوانح و حوادث یا بیماری‌هایی مانند سرطان پستان بايد انجام شود، در غیراین‌صورت جنبه روانی و اجتماعی پیدا می‌کند. بعضي افراد که دچار اختلال‌های روانی مانند بدشکلی‌هراسی و مانند آن هستند بدون دلیل جسمانی و ضرورت پزشکی تن به تیغ جراح می‌دهند که اگر تشخیص مشکل روانی داشته باشند و نیاز پزشکی در بین نباشد، از نظر روانشناسی این جراحي‌ها به هیچ‌عنوان تجویز نمی‌شود.
آيا ظاهر و زيبايي افراد مي‌تواند بر روابط بين‌فردي و جايگاه اجتماعي افراد تاثير بگذارد؟
قطعا زیبایی ظاهر در روابط بین فردی تأثیر مثبت دارد و می‌تواند به فرد در دستیابی به جایگاه اجتماعی بهتر کمک کند، اما زیبایی هم باید به اندازه باشد، چراکه افرادی که حتی به‌طور وراثتی زیبایی ظاهری دارند در پیدا کردن دوست و حفظ دوستان دچار مشکل می‌شوند.
مورد توجه قرار گرفتن يكي از نيازهاي آدمي است، آيا مي‌توان گفت زيبايي، ساده‌ترين راه براي موردتوجه قرارگرفتن است؟
بله. افراد نمی‌توانند با کسی که زیاد از حد بی‌نقص و زیباست راحت باشند، چون کاستی‌های ظاهریشان برجسته‌تر می‌شود. انسان‌ها نیاز دارند موردتوجه واقع شوند و ارزش آنها شناخته شود. زیبایی ظاهری ساده‌ترین راه برای موردتوجه قرار گرفتن است. این نیاز به‌حدی قوی است که اگر نتوان با زیبایی آن را برآورده كرد، بعضي‌ها حاضرند به قیمت زشت یا عجیب‌وغریب شدن به آن پاسخ دهند، بنابراین هرازگاهی می‌بینیم که مُد جدیدی ظهور پیدا می‌کند و حتی در آثار طراحان مد و لباس هم طرح‌های نازیبا، نامتقارن، ناهماهنگ، نچسب و ظاهرا ناشیانه می‌بینیم. پس جلب توجه و نیاز به دیده شدن عامل دیگری است که می‌تواند افراد جامعه و حتی مردان را به سمت و سوی جراحی زیبایی یا نازیبایی (!) سوق دهد. این نیاز به موردتوجه قرار گرفتن از عامل دیگری نشأت می‌گیرد به نام احساس حقارت یا کاستی در عزت‌نفس. فردی که احساس حقارت دارد، اگر به روش‌های طبیعی و معمول نتواند آن را برطرف سازد، به شیوه‌های نادرست گرایش پیدا می‌کند. چنین فردی حاضر است هر کاری بکند تا چاه حقارتش را پُر کند! به قول معروف می‌گوید بُکُش اما خوشگلم کن؟! در صورتی که افراد دارای عزت‌نفس وقتی لازم نباشد به هیچ‌عنوان حاضر نمی‌شوند بدن خود را زیر تیغ ببرند، حتی اگر در ظاهرشان برای مثال بینی بزرگی داشته باشند.
ضرورت مشاوره‌هاي روانشناسي قبل از جراحي‌هاي زيبايي.
اين روانشناس اجتماعي ادامه مي‌دهد: به‌نظر می‌رسد زیبایی حاصل از جراحی غیرضروری زشت‌ترین چهره‌ها را خلق می‌کند. بشدت توصیه می‌شود پیش از انجام هرگونه عمل زیبایی که با هدف پزشکی نیست با یک روانشناس ماهر و متعهد مشورت شود.
و درمان خودزشت‌پنداري از چه زماني بايد شروع شود؟
بهتر است تشخیص اختلال خودزشت‌پنداري در سن پایین انجام شود، چون درمان آن بسیار آسا‌ن‌تر از زمانی خواهد بود که افکار و اضطراب‌ها ریشه دوانده باشد. درمان خودزشت‌پنداری، یک‌روزه و یک‌شبه نیست و مثل هر اختلال روانی دیگری، به یک دوره درمان زیر نظر روانشناس و مشاور نیاز دارد. مهم است بدانیم هر آدمی، به سبک خودش زیباست و زیبایی‌های خاص خودش را دارد و به تعداد هر آدم در دنیا، تعریفی برای زیبایی وجود دارد.