عیسی گلشاهی مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه سازمان شیلات
در سالهای اخیر نوعی ماهی با عنوان «سالمون ایرانی» به صورت فیله در بازار فروخته میشود؛ تفاوت رنگ گوشت آن با دیگر ماهیان ایرانی سبب شد در هفتههای اخیر در فضای مجازی خبرهایی درباره استفاده از رنگهای مجاز برای تغییر رنگ گوشت آنها منتشر شود و عدهای عنوان کردند که سودجویان به دلیل گران بودن ماهی سالمون نروژی، ماهی قزلآلا را با استفاده از رنگدانهها، به نام سالمون ایرانی میفروشند.
این درحالی است که سالمون فقط در آبهای نواحی اقیانوس اطلس و در کشورهایی چون نروژ و دانمارک پرورش داده میشود و قیمت این ماهی آتلانتیکی بالاتر از 100هزار تومان در هر کیلوگرم معامله میشود.
قبل از هر چیزی باید بگویم که ماهی قزلآلا با نام «قزل سالمون» فروخته میشود و اگر افرادی با نام سالمون ایرانی ماهیشان را بفروشند تخلف کردهاند. به جز این نکته مهم نگرانیها و شایعاتی است که درباره مضرات این رنگدانهها ایجاد شده و هیچگونه پایه و اساس علمی ندارد.
نخست اینکه مصرف رنگدانههای خوراکی در استخرهای پرورش ماهی در تمام جهان شایع است و پرورشدهندگان ماهی برای اینکه ظاهری بازارپسند به گوشت ماهی بدهند، رنگدانهها را در 45روز تا 2 ماه پایان دوره رشد به ماهی میدهند. درواقع مواد رنگزا یا «کاروتنوئیدها» در خوراک آبزیان مورد مصرف قرار میگیرد. این رنگدانهها عموما نارنجیرنگ هستند و بین آنها طیف صورتی هم دیده میشود.
مصرف رنگدانه در استخرهای پرورش ماهی تابع استانداردهای خاصی است و در ایران هم سازمان دامپزشکی به این استخرها نظارت دارد.
برای اینکه متوجه شوید این نظارتها به اندازه کافی اطمینانبخش است، خوب است بدانید ایران چون صادرکننده ماهی است، به صورت مداوم نمونههای پایششده گوشت ماهی را به اتحادیه اروپا میفرستد و اتحادیه اروپا در بخش مواد غذایی استانداردهای بسیار سختگیرانهای دارد.
در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که ارسال این نمونهها تنها برای ماهیهای صادراتی نیست و در مجموع کیفیت گوشت ماهی در ایران
پایش میشود.
نکته بعدی این است که رنگدانههایی که در استخرهای پرورش ماهی استفاده میشوند، عموما پایه گیاهی دارند و از گیاهانی مانند گوجهفرنگی، هویج و چغندر تهیه میشوند.
دستهای دیگر از مواد رنگزا پایه آنتیاکسیدان دارند که آنها هم بیخطر هستند.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که این رنگدانههای مجاز خوراکی به صورت روزانه در رژیم غذایی مردم وجود دارد، از انواع پفکها، بیسکویتها و دراژهها و پاستیلها گرفته تا ربگوجهفرنگی و سایر محصولات کنسروی و بستهبندیشده.
خوب است بدانید حجم رنگدانهای که برای ماهی مورد استفاده قرار میگیرد، از رنگدانه محصولی مثل اسمارتیز کمتر است، اما ما آن محصول را به راحتی مورد استفاده قرار داده و به خورد کودکانمان میدهیم، ولی برای ماهی نگران میشویم.
البته باید به نکتهای اشاره کنم و آن اینکه شایعات بازار مواد غذایی معمولا ناشی از رقابت ناسالم در بازار است و افراد با هدف خرابکردن بازار یک محصول چنین شایعاتی درست کرده و نگرانی ایجاد میکنند، بنابراین مصرفکنندگان باید این مسائل را به صورت کارشناسی دنبال کنند و با شایعات بیاساس
نگران نشوند.
به جز این، خردهفروشیهای عرضه فلهای ماهی و دیگر آبزیان در سطح شهرها دارای مجوز بهداشتی حمل دامپزشکی و کدرهگیری محصول هستند که قابل مشاهده و ردیابی است و مردم برای اطمینان داشتن از خرید ماهی و دیگر آبزیان کدرهگیری روی محصول را به شماره 30008903 پیامک کنند تا از مبدا تولید تا عرضه پایانی محصول آگاهی
پیدا کنند.