به هر بهانه ای، تیم‌های پزشکی خود را تکمیل می کنند و راهی روستاها و شهرهای دیگر می شوند. «کاروان سلامت» گاهی رنگ و بوی ویزیت تخصصی بیماران یک روستا را به خود می گیرد و گاهی معاینه‌های سرپایی و ارجاع بیماران به پزشکان متخصص. چند سالی است که کاروان‌های سلامت با حضور و مشارکت پزشکان داوطلب جمعیت هلال‌احمر در استان‌های مختلف شکل گرفته اند. «محمد نصیری» رئیس سازمان داوطلبان می گوید: «ارتقای سطح سلامت در روستاها و شهرهای کم برخوردار و محروم، از مهم‌ترین اهداف تشکیل کاروان‌های سلامت است.» بیش از ۲ هزار و ۵۸۴ پزشک در طرح داوطلبانه کاروان سلامت در دهه فجر مشارکت داشتند. بهانه این بار چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بود که 471 کاروان سلامت را راهی روستاهای محروم کرد. پزشک عمومی، پزشک ماما، پزشک اطفال، پزشکان تخصصی و پرستاران داوطلب جمعیت این کاروان‌های سلامت را همراهی می‌کرد÷ند.
طرح نیابت در31 استان کشور انجام شد
هم‌صحبتی با خانواده شهدا و سالمندان
داوطلبان جمعیت در این روزها از سر زدن به خانواده شهدا، جانبازان و سالمندان هم غافل نبودند. چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب بهانه‌ای برای اجرای گسترده طرح «نیابت» در استان‌های مختلف شد. «رویا رمضانی نژاد» سرپرست اداره امور داوطلبان سازمان داوطلبان می‌گوید: «تکریم سالمندان و خانواده شهدا و جانبازان از برنامه‌های همیشگی داوطلبان در هر شعبه و شهری است. داوطلبان به این عزیزان سر می‌زنند و از احوال آنها جویا می‌شوند. بسیاری از این افراد تنها زندگی می‌کنند و در انجام امور روزمره خود به کمک و حمایت نیاز دارند. داوطلبان علاقه‌مند، در انجام امور به این افراد کمک می‌کنند.» از سن و سال و موقعیت اجتماعی خود فارغ می‌شوند. لباس هلال‌احمر تن می‌کنند و سالمندان و معلولان و بیماران خانه‌نشین شده را از تنهایی در می‌آورند. هم‌صحبتشان می‌شوند و کارهای روی زمین مانده آنها را انجام می‌دهند. از آشپزی و انجام خریدهای خانه گرفته تا کمک به خانه‌تکانی برای عید نوروز. بهمن ماه امسال 1200 داوطلب در طرح نیابت در استان‌های مختلف مشارکت داشتند. پایگاه‌های اهدای خون در ایام دهه‌فجر میزبان داوطلبانی بود که برای اهدای خون، خود را به این پایگاه ها رسانده بودند. شمار کثیری از داوطلبان هم در طرح اهدای خون سازمان داوطلبان در دهه‌فجرامسال شرکت کردند.
چادرهای سلامت درمناطق محروم
اعزام کاروان‌های سلامت به روستاهای محروم، از نخستین روزهای بهمن آغاز شد. پزشکان داوطلب ، کادر درمانی و پرستاری از قبل آمادگی خود را اعلام کرده بودند. پزشک متخصص، پزشک عمومی، پرستار، پزشک داروساز و... در میان اعضای هر کاروان به چشم می‌خورد. نصیری، رئیس سازمان داوطلبان می‌گوید: «کاروان‌های سلامت در هر استان تشکیل و گروه ها به روستاهای محروم هر استان اعزام می‌شوند. تیم‌های پزشکی هر استانی به روستاهای محروم همان استان اعزام می‌شوند. همچنین اعزام تیم‌های پزشکی از استان‌های برخوردارتر، به استان‌های محروم در برنامه‌کاری این کاروان‌ها قرار دارد.» دهه‌فجر امسال بیشترین کاروان‌های سلامت به روستاهای استان‌هایی مثل فارس،خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و لرستان اعزام شده‌اند. چادرهای تست سلامت همچون تست فشارخون و قندخون در استان‌های مختلف این کاروان‌ها را همراهی می‌کنند.
درمان و بهداشت برای همه
حالا که برخی از روستاها از داشتن درمانگاه محروم هستند و تمام بار بهداشت و سلامت روستا بر دوش خانه‌های بهداشت است، تیم‌های تخصصی پزشکی و سلامت خود را به این روستاها می‌رسانند. نصیری می‌گوید: «روستاهای زیادی در استان ها وجود دارند که مردم آن دسترسی آسانی به خدمات درمانی و پزشکی ندارند. صعب‌العبور بودن این روستاها و دور بودن از نخستین شهرستان دارای مرکز درمانی، باعث می‌شود افرادی که دچار کهولت سن یا بیماری‌های سخت و مزمن هستند، نتوانند خدمات سلامت و درمانی مورد نیاز خود را دریافت کنند. اعزام کاروان‌های سلامت به این مناطق از کشور، کمک زیادی به این افراد و برطرف کردن بخش قابل توجهی از نیازهای درمانی آنها می‌کند. این کاروان ها اغلب امکانات پزشکی سیار و تجهیزات لازم را هم همراه خود دارند. مثل یونیت دندانپزشکی، دستگاه فیزیوتراپی و امکانات دارویی و درمانی دیگر. بسته به جمعیت شهرستانی که کاروان سلامت در آن مستقر است و تعداد پزشکان همراه با کاروان و همچنین بیماری و مشکلات بهداشتی شایع در روستاها، هر کاروان سلامت به طور میانگین ویزیت بیش از 400 نفر را در ایام دهه‌فجر انجام داده است.»
تخصصی که زندگی می بخشد
کاروان‌های سلامت، نمونه مثال‌زدنی استفاده از ظرفیت ها و مهارت‌های تخصصی سازمان داوطلبان هستند. اعزام کاروان‌های سلامت به مناطق مختلف، بسته به ظرفیت‌های استان و همچنین نیازهای درمانی هر منطقه از کشور متفاوت است. نصیری می‌گوید: «در هر کاروان سلامت علاوه بر پزشک عمومی‌و دندانپزشک، پزشکان متخصص هم حضور دارند. در برنامه ریزی ها سعی بر این بود که با توجه به بیشترین نیاز هر منطقه، تیم‌های تخصصی این کاروان ها را همراهی کنند. تیم تخصصی کودکان و زنان، دهان و دندان و ... در برخی از این روستاها مستقر شدند. نحوه حضور این کاروان‌ها در روستاها هم به گونه‌ای است که این تیم‌های پزشکی بیشترین روستاهای ممکن را تحت پوشش خود قرار دهند و از طرف دیگر در نقاط مختلف استان فعال باشند.» «رسول راشکی» مدیرعامل هلال‌احمر سیستان و بلوچستان می‌گوید: «اعزام کاروان‌های سلامت در سال‌های گذشته در استان محرومی‌مثل سیستان، فرصت خوبی برای ساکنان روستاهای این استان است و انجام آن در هر زمان و در هر منطقه‌ای از استان، با استقبال مردم روستاهای محروم مواجه است. علاوه بر جمعیت هلال‌احمر، نهادهای دیگری هم مثل دانشگاه علوم پزشکی هستند که تیم‌های پزشکی خود را به مناطق محروم اعزام می‌کنند. مهم‌ترین ویژگی کاروان‌های سلامت جمعیت هلال‌احمر، استمرار حضور آنها است که به هر مناسبت و بهانه ای برای ادامه روند درمان و آزمایش دوباره وضعیت بیماران به مناطق اعزام شده برمی‌گردند.» کاروان‌های سلامت حضوری مستمر در مناطق محروم کشور دارند. در دوره‌های مشخص، سراغ بیمارانی که روند درمانی بلندمدتی دارند را می‌گیرند. ارجاع بیماران به مراکز درمانی برای تکمیل دوره درمان و در صورت نیاز، بستری کردن بیمار از فعالیت‌هایی است که با پیگیری پزشکان کاروان سلامت انجام می‌شود. درمانگاه ها و مراکز توانبخشی جمعیت در هر استان، افراد ارجاع داده شده را برای تکمیل روند درمان می‌پذیرند. با افتتاح مراکز توانبخشی جدید در برخی استان ها، اکنون 31 استان کشور مجهز به ساختمان توانبخشی هستند و مراجعان از خدمات درمانی این مراکز در هر استان بهره‌مند می‌شوند.
کاروان های سلامت در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب به روایت اعداد
108372 نفر در روستاهای محروم کشور از خدمات بهداشتی و درمانی رایگان هلال احمر در بهمن ماه امسال بهره مند شدند .
2584 پزشک عمومی، متخصص، دندانپزشک، پیراپزشک و جراح داوطلب هلال احمر در طرح کاروان های سلامت مشارکت کردند.
471 روستای محروم و کم برخوردار، از خدمات بهداشتی و درمانی کاروان های سلامت بهره مند شدند.
38 میلیون و 38 هزار و 533 تجهیزات مصرفی شامل دستکش، دارو، لاتکس، مواد ترمیمی دندانپزشکی لوازم یکبار مصرف پزشکی، لوازم تزریقات و پانسمان از سوی کادر پزشکی و درمانی استفاده شده است.
۱۰ هزار و ۵۳۴ تجهیزات غیرمصرفی شامل یونیت دندانپزشکی، دستگاه فشارخون، دستگاه قند خون، دستگاه سونوگرافی، دستگاه نوار قلب و گوشی پزشکی از سوی کادر پزشکی و درمانی استفاده شده است.
428 پزشک متخصص، 596 پزشک عمومی 149 دندان پزشک، 1411 پیراپزشک کاروان های سلامت را همراهی می کردند.