درحالی که بحران جلیقهزردها در پاریس هفدهمین هفته خود را پشتسر میگذارد، امانوئل مکرون رئیسجمهوری فرانسه با انتشار سرمقالهای در روزنامههای پرتیراژ کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ضمن سرنوشتسازخواندن انتخابات آتی «پارلمان اروپا»، از سیاستمداران و مردم این قاره خواست در پاسداری از مفهوم «اروپا» و حمایت از ارزشهای اروپایی همه توان خود را
به کار گیرند. رشد فزاینده ملیگرایی در قاره سبز که فرانسویها نیز چشمههایی از آن را در اعترضات موسوم به «جنبش جلیقهزردها» طی 4ماه گذشته به نمایش گذاشتند، واقعیتی است که نمیتوان آن را انکار کرد. اشاره مکرون به این موضوع و چیزی که در سرمقالهاش از آن با عنوان «خطری که اروپا را تهدید میکند» یاد کرده است، نشان میدهد ترس از «ناسیونالیسم» همانند آنچه 7دهه قبل و پیش از آغاز جنگ جهانی دوم اروپا را درنوردید، در پوست و گوشت سران این قاره ازجمله رئیسجمهوری فرانسه ریشه دوانده و عقلای قوم همگی به نوعی در پی چارهجویی برای آن هستند.
مشکل دونالد ترامپ با اروپای مستقل
در سرمقاله مکرون البته اشاراتی هرچند نامحسوس به برخی مقتضیات جهانِ پس از قدرتیافتن ترامپ را نیز میتوان مشاهده کرد. رئیسجمهوری ایالات متحده تاکنون نشان داده است که دل چندان خوشی از اروپای واحد تحت پرچم «اتحادیه اروپا» ندارد و ترجیح میدهد کشورهای این قاره هرچه بیشتر و بلندتر بر طبل استقلال از اروپا و البته وابستگی به آمریکا بکوبند. حمایت ترامپ از برگزیت و خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، دشمن خواندن این اتحادیه در عرضه تبادلات اقتصادی با آمریکا، عکسالعمل شدید نسبت به پیشنهاد چندی قبل امانوئل مکرون مبنی بر لزوم تشکیل ارتش واحد اروپایی، فشار بر اعضای این اتحادیه برای قطع مناسبات اقتصادی با ایران، تهدیدات مکرر مبنی بر خروج از ناتو درصورت عدم افزایش حقالسهم کشورهای اروپایی و... همه و همه نشان از آن دارند که آمریکای ترامپ یک اتحادیه اروپای مستقل و دارای دیدگاه بعضا متفاوت با واشینگتن را هرگز برنمیتابد.
«اول اروپا» پاسخی به «اول آمریکا»
پیشنهاد رئیسجمهوری فرانسه برای تشکیل «شورای امنیت اروپایی» در مقاله اخیر که به نوعی تعدیل شده، طرح تشکیل ارتش اروپایی میتواند ارزیابی شود و تأکید مکرون بر ضروریبودن تشکیل چنین نهادی جهت هماهنگی در اتخاذ تصمیمهای جمعی اتحادیه اروپا، نشان میدهد که اعتماد اروپاییان به آمریکا تا چه حد دچار نزول و نقصان شده است. این میان طرح ایده «اول اروپا» از سوی رئیسجمهوری فرانسه که در حقیقت یک گرتهبرداری واکنشی از شعار تبلیغاتی «اول آمریکا»ی ترامپ در انتخابات ریاستجهوری 2016 آمریکاست، خود بیش از هرچیز نشاندهنده نارضایتی عمیق سران اتحادیه اروپا از سیاستهای یکجانبهگرایانه رئیسجمهوری فعلی ایالات متحده است. به نظر میرسد با خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، فرانسه و آلمان بهعنوان پدرخواندههای قدرتمند این اتحادیه مدتی است همه سعی خود را متوجه مقابله با اقدامات تخریبی و موذیانه دونالد ترامپ کردهاند. حمایت آنگلا مرکل صدراعظم آلمان از پیشنهادهای اصلاحطلبانه امانوئل مکرون برای آینده اتحادیه اروپا، جز همگرایی این دو قدرت بزرگ اروپایی در مقابله با تکرَویهای قدرت بیخرد آنسوی آتلانتیک، هیچ معنا و مفهوم دیگری ندارد.