146سال پیش در چنین روزی، برابر 8 می1873 میلادی، جان استوارت میل، فیلسوف شهیر بریتانیایی در آوینیون فرانسه درگذشت. میل در میانه قرن 19میلادی نماینده مجلس عوام بریتانیا بود و جالب است بدانید در کارنامهاش ریاست کمپانی هند شرقی نیز دیده میشود. او از بنامترین مدافعان لیبرالیسم بود و اغلب آثار مکتوبش حقوق و آزادیهای سیاسی، حکومت پارلمانی و جایگاه و پایگاه زنان در جامعه را نشانه گرفتهاند. مشهور است که وقتی میل در پارلمان انگلستان شروع به صحبت میکرد، وکلای مجلس حتی مخالفان سیاسیاش هم با دقت و احترام به گفتههایش گوش میکردند. از جان استوارت میل در تاریخ بهعنوان متفکری بزرگ و سخنوری چیرهدست یاد شده است. او در اواخر عمر خود دست به نگارش کتاب اتوبیوگرافیکش زد که بهزعم بسیاری از ادیبان، از مهمترین آثار دوره ویکتوریایی به شمار میرود. از میل جملههای قصار بسیاری به یادگار مانده است که یکی از مشهورترینشان این است: «بزرگترین احترام به خداوند این است که بگوییم چیزی نمیدانیم.» و آخرین جملهای که هنگام مرگ از دهان او خارج شد، این بود: «میدانید که کارم را کردهام.»