«479، 514، 522، 540، 552، 582، 588، 598، 612، 616، 619، 620، 631، 642، 651، 671، 676، 685» اعدادی که خواندید شماره قطعنامههایی است که در طول جنگ ایران و عراق از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شد. نخستین آنها 7 روز پس از آغاز حمله عراق به ایران و آخرینشان نیز 30 ماه پس از پایان آن در شورای امنیت رأی آوردند تا نقطه پایانی باشند بر یکی از طولانیترین جنگهای کلاسیک قرن بیستم. اما اینکه چرا ایران بهعنوان یکی از طرفهای درگیر به اکثر قطعنامههای صادر شده و بندها و تبصرههای آنها بیتوجهی کرده و نهایتا قطعنامه 598 را یکسال بعد از صدور پذیرفت به بندی برمیگردد که در هیچ یک از این قطعنامهها به آن کوچکترین اشارهای نشده بود: «معرفی و تنبیه متجاوز!»
دعوت به صلح یا جایزه به متجاوز؟
درست 7 روز پس از آغاز جنگ و درحالیکه ماشین جنگی عراق به میزان قابل توجهی در خاک ایران پیشروی کرده بود، شورای امنیت سازمان ملل متحد که گویی تازه از خواب بیدار شده بود 6مهر 1359 نخستین قطعنامه خود با موضوع جنگ ایران و عراق را با شماره 479 صادر کرد. در این قطعنامه که رأی موافق هر 15 عضو شورا یعنی آمریکا، شوروی، انگلستان، فرانسه، چین، آلمان شرقی، بنگلادش، مکزیک، جامائیکا، نروژ، نیجر، فیلیپین، پرتغال، تونس و زامبیا را پشت خود داشت از ایران و عراق خواسته شده بود مشکلات خود را از راههای مسالمتآمیز حل کنند. اما جالبترین نکته قطعنامه 479 این بود که حتی به شکل تلویحی نیز از عراق نمیخواست نیروهای خود را به پشت مرزهای رسمی برگرداند. پس از این قطعنامه که تهران و بغداد هر یک بنا به دلایلی آن را نادیده گرفتند، شورای امنیت تاسال 1366 خورشیدی تقریبا هر سال یک قطعنامه با محوریت جنگ ایران و عراق صادر کرد، اما درسال 1367 رکوردها شکسته شد و به تنهایی 5 قطعنامه سازمان ملل به جنگی که حالا لقب طولانیترین جنگ قرن بیستم را بر خود داشت، اختصاص یافت.
پذیرفتن 598 یکسال پس از صدور
31سال پیش در چنین روزی، برابر 27 تیر 1367 خورشیدی، ایران قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد که نسبت به دیگر قطعنامههای صادر شده با موضوع جنگ ایران و عراق از جامعیت بیشتری برخوردار بود را پذیرفت. با توجه به پذیرش قطعنامه 598 از سوی عراق که بلافاصله بعد از صدور آن در 29تیر ماهسال 1366 اتفاق افتاده بود، اینک تأیید آن از سوی ایران - با یکسال تأخیر - به نوعی بر پایان جنگ 8 ساله صحه میگذاشت. پس از پذیرش قطعنامه، عراق فشار در جبهههای جنگ را افزایش داد تا به خیال خود با اشغال بخشهایی از خاک ایران دست بالا را در مذاکرات صلح داشته باشد، اما در این راه کاری از پیش نبرد و نهایتا 29 مرداد 1367 آتشبس در همه خطوط درگیری ایران و عراق برقرار شد.