[مایکل فخری/ الجزیره] در دوران همهگیری بیماری کووید-19 چشمها به سازمان بهداشت جهانی دوخته شده است. ویروس کرونا نهتنها در زمینه پزشکی شرایط اضطراری بهوجود آورده بلکه دنیا را به مرز بحران گرسنگی نزدیک کرده است.
تعطیلی مدارس در همه جا به این معنی است که تعداد کودکانی که در سراسر جهان به غذای مجانی مدارس دسترسی ندارند و گرسنگی میکشند، افزایش مییابد. تولیدکنندگان اصلی موادغذایی در زمینهای کشاورزی، کارخانهها و بازارها مجبور شدهاند سلامت خود را به خطر بیندازند چون کارفرمایان محیط کاری ایمنی برای آنها فراهم نمیکنند و از حمایت کافی دولتها در دوران همهگیری برخوردار نیستند.
وقتی سلامت نیروی کار به خطر بیفتد، عرضه موادغذایی نیز ثبات نخواهد داشت. بخشهایی از سیستم مواد غذایی، سلامت عمومی را به مخاطره میاندازد. مانند کارخانههای بستهبندی گوشت در سراسر دنیا که با سرایت ویروس به محیطهای اطراف خود، باعث تقویت همهگیری کرونا شدهاند.
پس کجا باید دنبال اراده سیاسی و ابزار قانونگذاری لازم برای اجتناب از یک بحران جهانی گرسنگی بگردیم؟
کمیته امنیت غذایی جهانی سازمان ملل در رم بهترین مکان برای واکنش جهانی به تأثیرات مخرب همهگیری ویروس کرونا روی امنیت غذایی است. کمیته امنیت غذایی جهانی (CFS) که درسال 1974 تأسیس شد، برای چند دهه موسسه بیاستفادهای بود؛ فقط حرف میزد و عملکرد موثری نداشت. اما بعد از بحران جهانی قیمت مواد غذایی درسال 2008 دوباره خود را بازسازی کرد. از آن زمان تاکنون، کمیته امنیت غذایی به بستر جهانی برجستهای تبدیل شده که دولتها، سازمانهای بینالمللی و بخش خصوصی، تلاشهای خود را برای مهار گرسنگی و سوءتغذیه به کار میگیرند.
هرچند مشخص نیست آیا هنوز هم این کمیته میتواند خود را با شرایط موجود سازگار و نقش اصلی خود را حفظ کند. کمیته امنیت غذایی درحال تصمیمگیری برای رویکرد خود در مهار کردن بحران گرسنگی است. این کمیته در تلاش است مشخص کند چگونه میتواند خود را با دنیای پس از کرونا تطبیق دهد و چه نقشی در مقابله جهانی با ویروس کرونا بازی کند.
این کمیته درنهایت دو گزینه دارد: یا مکانی باشد که دولتها سیاستهای ملی مقابله را به اشتراک بگذارند یا مانند انجمنی عمل کند که همکاریها و اقدامات هماهنگشده جهانی در مقابله با تأثیرات شدید و سخت بیماری کووید-19 را ترویج کند.
کمیته امنیت غذایی جهانی نهتنها موسسه فراگیر بین دولتی است که سیاست غذایی جهانی را اداره میکند، بلکه یکی از چندین موسسهای است که رویکردهای بشردوستانه را در اولویت قرار میدهد. سازوکار جامعه مدنی و مردم بومی و جوامع آسیبپذیر جایگاه تأثیرگذاری بر سر میز کمیته امنیت غذایی جهانی دارند. کمیته امنیت غذایی، نهادی مستقل است که این امکان را فراهم میکند تا جنبشهای مختلف اجتماعی، مردم بومی، اتحادیههای کارگری و سازمانهای حمایتی با یکدیگر همکاری کنند و سیاستهای آن را شکل دهند.
رویکرد بشردوستانه به معنای محافظت از افراد آسیبپذیر نیست. این رویکرد به این معنی است که جوامع آسیبپذیر را در مرکز سیاستهای عملکردی خود قرار دهند و اطمینان حاصل کنند که نیازهای آنها به گوش دولتها برسد تا به آنها رسیدگی شود و درنهایت تا آنجایی که امکان دارد به آنها قدرتی داده شود تا بتوانند آینده خود را رقم بزنند.
برخی از دولتها برای استفاده از شیوههایی که براساس حقوق بشر تعریف میشود، تمایلی ندارند یا نمیخواهند سیاستهای خود را با کشورهای دیگر هماهنگ کنند و در نتیجه برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا از کمیته امنیت غذایی استفاده نمیکنند. به همین دلیل، احتمال دارد که کمیته امنیت غذایی جهانی دوباره به مکانی تبدیل شود که دولتهای اطلاعاتی را به اشتراک بگذارند و هیچ اقدامی انجام ندهند.
اگر کمیته امنیت غذایی اجازه نداشته باشد واکنش گسترده و موثری را در برابر بحران مواد غذایی حاصل از همهگیری ویروس کرونا داشته باشد، مشروعیت عمومی خود را از دست میدهد. این موضوع شرمآور است چون بدون این کمیته، دنیا هیچ مکانی ندارد که در آن تمام صداها شنیده شود. این درصورتی است که سیاستگذاریهای غذایی جهانی براساس همکاری شکل میگیرد.