امین فرجپور| روز گذشته، یعنی دقیق در ساعت هفت عصر دیروز، هفتادویکمین دوره فستیوال سینمایی کن با نمایش فیلم همه میدانند، ساخته جدید اصغر فرهادی افتتاح شد. جشنوارهای که امسال حضور دو کارگردان جنجالی سینمای ایران آن را برای سینمادوستان این مرز و بوم جذابتر از همیشه جلوه میدهد. کن امسال میزبان جدیدترین فیلمهای جعفر پناهی و اصغر فرهادی است. دو کارگردانی که در روند کاری شان دو مسیر کاملا متفاوت را طی کرده اند؛ و با اینکه امروز هر دو در جایی حوالی قله سینمای جهان ایستاده اند، اما بی شک میدانید که شرایطی که برای تولیدات جدیدشان از سر میگذرانند، به شدت با آن دیگری تفاوت دارد...
سینمای ایران در کن امسال همه میدانند و سه رخ را دارد. البته اینکه میگوییم سینمای ایران؛ به معنای جریان رسمی سینمای این مرز و بوم نیست. درواقع هم فیلم سه رخ پناهی و هم همه میدانند فرهادی با طی روند و مسیری جدای از روند همیشگی سینمای ایران تولید شده اند. همه میدانند که رسما و عرفا یک فیلم اسپانیایی با قواعد و مناسبات و حتی سروشکل فیلمهای اروپایی است و سه رخ هم که با هر متر و معیاری فیلمی زیرزمینی به شمار میآید؛ و حتی این روزها یکی از مهمترین بحثهای سینمای ایران این بوده که آیا پناهی مجوز شرکت در این فستیوال را دریافت خواهد کرد یا نه. بههرحال چرخ جوری چرخیده که نمایندگان امسال سینمای ایران در کن هیچکدام با قوانین و قواعد دست و پاگیر مرسوم این سینما تولید نشده اند؛ و این شاید شانس آنها را در این دوره از فستیوال بیشتر هم کند.
دوئل
با اینکه سینمای امروز ایران با اصغر فرهادی و اسکارهایش شناخته میشود؛ اما کیست که نداند که تا چندسال پیش کمربند قهرمانی این سینما را زنده یاد عباس کیارستمی و همین جعفرخان پناهی به کمر بسته بودند. درواقع فرهادی امروز وارث پناهی دیروز است؛ و از عجایب روزگار اینکه این دو در این دوره باید برای تصاحب نخل طلای کن باید با هم رقابت کنند؛ برای در دست گرفتن جایزهای که جایش در کارنامه هر دوشان خالی است...نه چندان دیر زمانی پیش؛ پناهی با شیر طلای ونیز و خرس طلای برلین پرافتخارترین فیلمساز ایران بود. اما او در ادامه دقیقا مسیری را طی کرد که اصغر فرهادی آگاهانه و عامدانه از آن دوری کرده است. پناهی بعد از افتخاراتش با اظهار نظرهای تند و انتقادهای پرشمارش کمکم در سینمای رسمی ایران به حاشیه رفت و درنهایت هم ممنوع الکار و ممنوع السفر و ... شد. درواقع پناهی شاید تنها کسی باشد که در یک روند حرکتی برعکس روند رسمی سینمای ایران؛ از روی زمین به زیرزمین رفته است. فرهادی اما انگار که لقمان وار سرنوشت پناهی را سرمشق خود قرار داده باشد؛ تاکنون محافظه کارانه کوشیده از هر نوع جنجال و حاشیهای که به حیات او در سینمای رسمی ایران خاتمه دهد؛ دوری گزیند. او حتی یکبار که از دستش دررفت و در جشن سینمای ایران با نام بردن از مخملباف و قبادی و... بازگشت آنها را آرزو کرد، فردای آن روز با مشاهده واکنشهای چهرهها و رسانههای محافظه کار گفتههایش را تکذیب کرد تا خللی در حیات حرفهای او ایجاد نشود...
رقیبان بزرگ
«سهرخ» پناهی روایت داستان تلخیها و شیرینیهای سه زن هنرپیشه در سه دوره مختلف است و «همه میدانند» هم تریلر روانشناختی فرهادی که چند نفر از بزرگترین هنرپیشههای اسپانیولیزبان در آن بازی کردهاند. باید دید در روزهای آتی کدام یک از این دو فیلم در کن گوی سبقت را از آن دیگری ربوده و بیشتر مورد استقبال قرار خواهد گرفت؟!نباید فراموش کنیم که کار هر دوی این سینماگران در کن امسال دشوارتر از حد تصور است و آنها برای در دست گرفتن نخل طلا باید سینماگرانی چون لارس فون تریه، نوری بیلگه جیلان، اسپایک لی، متیو گارون و ژان لوک گودار بزرگ را از پیش رو بردارند. رقبایی که حضورشان سنگینی نامهای حاضر در کن امسال را بهتر به اثبات میرساند.
باید و نبایدهای جشنواره امسال به روایت مدیر هنری جشنواره، تیری فرمو
کن زنانه 2018
روز قبل از افتتاحیه فستیوال کن، مدیر هنری جشنواره درباره موارد مهم رویداد امسال چون جنبش میتو، نتفلیکس و ممنوعیت سلفی گرفتن روی فرش قرمز صحبت کرد.تیری فرمو با تأکید بر توجه این فستیوال به زنان؛ از خط تلفن و ایمیلی گفت که برای حاضران در این فستیوال تدارک دیده شده تا اگر با مواردی از آزار جنسی روبه رو شدند بلافاصه این امر را گزارش کنند. فرمو یادآوری کرد فیلمهای کارگردانهای زن در مجموع ۲۰ تا ۲۳درصد فیلمهای جشنواره ۲۰۱۸ را دربرمیگیرد که ۷درصد بیشتر از فیلمهایی است که زنان در مقیاس جهانی کارگردانی میکنند. وی در عین حال گفت چندین رویداد برای حمایت از زنان در نظر گرفته شده که اهدای جایزه «زنان در حرکت» ازجمله آنهاست. در عین حال، فرمو گفت که روز شنبه آینده حدود ۱۰۰ زن فیلمساز و بازیگر روی فرش قرمز میروند. کارگردان هنری کن از نتفلیکس هم یاد کرد که از شرکت در بخش رقابتی امسال کن باز ماند. وی در اینباره گفت: سال پیش اپیزود یک بود، امسال اپیزود دو و سال بعد اپیزود سه خواهد بود. این درحالی است که ریدهاستینگز، مدیرعامل نتفلیکس به تازگی گفت باید دیپلماتیکتر و با احترام بیشتر با این مسأله برخورد میکردند.