رسول بهروش روزنامهنگار
در فصل گذشته فوتبال ایران تقریبا هیچ مسابقه بزرگی بدون تلفات برگزار نشد. انگار که پای جنگهای داخلی وسط باشد، بعد از هر جدال مهم ابتدا تعداد تلفات اعلام میشد و بعد نوبت به نتیجه بازی میرسید. همین حالا یک هوادار بیگناه پرسپولیس که در اصفهان با تیغ موکتبری چشمش را نابود کردهاند، روی تخت بیمارستان منتظر است دکترها جواب بدهند که آیا شانس دیگری برای تماشای دختر سه سالهاش خواهد داشت یا نه. در چنین اوضاع و احوالی اما رئیس فدراسیون فوتبال نشست خبری برگزار کرده و عملکرد مجموعه مدیریتیاش را «فوقالعاده مثبت» خوانده است. آنچه روز یکشنبه در شمایل مهدی تاج دیدیم، شاید نمادی از وضع سایر بخشهای کشور بود؛ مدیرانی که به جای شرم از ناتوانی و بدهکاری، ژست طلبکاری میگیرند و بر سر زمین و زمان منت دارند. مهدی تاج یک نفر نیست، یک فرهنگ است.
بین همه حرفهای آقای رئیس، اما جملهای وجود دارد که بیشتر از بقیه آدم را میسوزاند؛ آنجا که او میگوید: «عملکرد فدراسیون فوتبال از خیلی از نهادهای دولتی بهتر است. سندش هم اینکه تیمملی در رتبه نخست رنکینگ آسیایی قرار دارد.» آدم متحیر میماند که در قبال چنین استدلالی، چه باید بکند.
صد البته که حداقل امروز هیچکس در سراسر کشور قادر نیست از عملکرد کلی بسیاری از مدیران دفاع کند و مطلب حاضر همچنین قصدی ندارد، اما اینکه تاج بخواهد از نمد رنکینگ فیفا برای خودش کلاه ببافد، داستان دیگری است. این همان رنکینگی است که هر وقت دوست داشته باشیم پزش را میدهیم و هر وقت لازمش نداشته باشیم، انگ طفیلی و بیهوده به آن میچسبانیم. به هر حال ما تیم نخست آسیا هستیم، اما به شکلی عجیب در جام ملتها از تیمی سه گل خوردیم و اوت شدیم که خودش در فینال سهتایی شد!
اینها اما مهم نیست. نکته کلیدیتر به مقایسه ناصواب و غیرمنطقی تاج مربوط میشود. فوتبال با همه علمپذیری و تخصصمحوریاش، بههرحال پدیدهای است که استعداد فردی در آن نقش کلیدی ایفا میکند؛ به علاوه گاهی میتوان با استخدام یک سرمربی بزرگ و کارآمد، بسیاری از ضعفها را پوشش داد. در 8سال گذشته کارلوس کیروش دقیقا چنین نقشی برای تیمملی ایران ایفا کرد. او با یک دیکتاتوری توأم با توانایی، فضای رشد را برای تیمملی به وجود آورد و این رشد مطلقا ربطی به داراییهای زیرساختی و تواناییهای مدیریتی فوتبال کشور نداشت. از قضا در تمام آن سالها، آقای تاج و همکارانش پشت مربی پرتغالی مخفی شده بودند، اما حالا دستاورد او را به نام خودشان ثبت میکنند. داستان مثل این است که مدیران ورزش هم بهعنوان بخشی از دولت، پز فینالیست شدن پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا را بدهند و بگویند تیمی که مالکیتش در اختیار ما است و تازه یک ریال هم برای آن هزینه نمیکنیم، به چنین جایگاهی رسید. با وجود این همه میدانند که بخش بزرگی از آن موفقیت مرهون برانکو بود و ربطی به مدیران و حتی مدیریت باشگاه نداشت. جناب تاج هم بهتر است به جای بازی با کلمات، همه جان و جوهر خود و گروهش را جمع کند، بلکه بالاخره توانست یک بازی بزرگ را به شکلی آبرومندانه برگزار کند؛ بدون پدرانی که کور میشوند و مردمی که زیر تازیانه آفتاب ساعتها معطل میمانند.