راضیه زرگری| در گوشه و کنار ایران عزیزمان روستاها و مناطق محرومی هستند که شاید بتوان گفت در فقر مطلق به سر می‌برند و با کمترین امکانات زندگی سر می‌کنند؛ سیستان‌وبلوچستان در این میان یکی از شاخص‌ترین استان‌هایی است که به‌واسطه موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی، مردمانی دارد که به معنای واقعی شغل ندارند و به سختی روزگار می‌گذرانند. خشکسالی بی‌سابقه سال‌های اخیر بسیاری از روستانشینان این استان که پیشه‌شان دامپروری و کشاورزی بود را عملا بیکار و فشار زندگی را برایشان دوچندان کرده است. محرومیت و بیکاری قطعا بر کیفیت زندگی خیلی زود تأثیر می‌گذارد؛ مشکلات بهداشتی و تهدید سلامت جسم و روان نخستین تاثیرات محرومیت است که زنان و کودکان تاثیرپذیری بیشتری دارند. جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان نهادی مردمی که براساس بشردوستی و تسکین آلام انسانی فعالیت می‌کند، هیچ‌گاه در برابر چنین معضلاتی بی‌تفاوت نبوده و بر همین اساس طرح ملی نذر آب را‌سال گذشته با تأمین بیش از یک‌هزار و 270 تانکر آبرسان و توزیع در بیش از 500 روستا در سیستان به کمک مردم آسیب‌دیده از خشکسالی و تبعات آن شتافت. کاروان‌های سلامت هلال‌احمر نیز برای افزایش سطح سلامت مردم از 19 استان کشور با حضور پزشکان و پرستاران به یاری مردم 19 شهرستان استان سیستان‌وبلوچستان رفتند تا مرهمی بر دردهای مردم محروم این مناطق باشند. نذر آب امسال هم دوباره تکرار می‌شود؛ طرح ملی نذر آب که‌سال گذشته به دنبال خشکسالی بی‌سابقه برخی از استان‌های کشور به همت جمعیت هلال‌احمر اجرایی شد، امسال مجددا با رویکردی نو به اجرا درآمده است. شهرها و روستاهای سیستان‌وبلوچستان،کرمان، هرمزگان و خراسان جنوبی امسال مناطق مشخص شده برای کمک‌رسانی در این طرح ملی هستند. تابستان‌سال گذشته نذر آب در قالب سه طرح توزیع تانکر آب، سبد غذایی و اعزام کاروان‌های سلامت به اجرا درآمد؛ در مرحله دوم طرح بخش عمده‌ای از کمک‌های خیرین در این طرح، صرف خرید تانکرهای آب و ایجاد دسترسی به آب آشامیدنی سالم، ارایه خدمات بهداشتی- درمانی، معیشتی و همچنین فعالیت‌های عمرانی می‌شود. به گفته نصیری، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر اولویت بعدی در طرح ملی نذر آب، تهیه نوشت افزار، البسه، اسباب بازی و برگزاری دوره‌های آموزشی بهداشت آب و اقدامات پیشگیرانه در شهرهای حادثه‌دیده استان‌های دچار خشکسالی خواهد شد. ساکنان این مناطق به دلیل شرایط خاص خشکسالی و بی‌آبی، با مشکلات معیشتی و درمانی فراوانی مواجه هستند که این مشکلات، توجه خاص بـه ارایه خدمات خیرخواهانه را در اولویت ویژه پزشکان و خیرین داوطلب جمعیت هلال‌احمر قرار می‌دهد.
منطقه ایرانشهر و روستاها و شهرستان‌های اطرافش امسال نخستین میزبان کاروان سلامت جمعیت هلال‌احمر بودند. از 14 تا 18 مردادماه، شهرستان بمپور و دهستان نوکجوب که مردمی شریف اما محروم دارند، میزبان کاروان سلامت 49 نفره هلال‌احمر اصفهان بودند تا امید بار دیگر به چشم‌هایشان نقش ببندد. علی محمدهاشمی، معاون داوطلبان هلال‌احمر اصفهان در این رابطه به «شهروند» می‌گوید: «دهستانی که تیم پزشکی و سلامت هلال‌احمر اصفهان 4 روز در آن مستقر بودند، از نظر امکانات زندگی وضع خوبی نداشت و مردم در محرومیت روزگار سپری می‌کنند. تیم پزشکی کاروان سلامت ما شامل پزشک عمومی، پزشک متخصص، پیراپزشک، مشاور تحصیلی و خانواده، متخصص آسیب‌های اجتماعی، دامپزشک و دندانپزشک می‌شد.»
در طول استقرار 4 روزه تیم پزشکی کاروان سلامت اصفهان مردم ایرانشهر استقبال بسیار خوبی از این طرح داشتند. به‌طوری که محمدهاشمی در ارایه آمار خدمات ارایه شده می‌گوید: «532 نفر توسط پزشکان متخصص و‌هزار و 31 نفر توسط پزشکان عمومی ویزیت رایگان شدند. 53 نفر از خدمات دندانپزشکی و 512 نفر از خدمات پیراپزشکی بهره بردند.» به گفته معاون داوطلبان هلال‌احمر اصفهان که به‌شخصه در این چهار روز در کنار مردم ایرانشهر بود، 116 مورد جراحی سرپایی ازجمله ختنه، برداشتن خال و زگیل و غده‌های چربی برای مردم محروم این منطقه توسط پزشکان انجام شد. در کل هزار و 951 نفر از ویزیت رایگان تیم سلامت اصفهان بهره بردند. داروهای تجویزشده هم به صورت رایگان در اختیار مردم قرار گرفت. تست غربالگری و دیابت از دیگر خدمات ارایه‌شده در کاروان سلامت اصفهانی‌ها به مردم ایرانشهر بوده است و اگر مواردی نیاز به ارجاع داشتند، برای درمان تخصصی به مراکز درمانی معرفی شدند. محمد هاشمی به ارایه بسته‌های بهداشتی و زیستی به مردم این روستا اشاره می‌کند: «در کنار بسته‌های کمکی و بهداشتی، لوازم‌التحریر، اسباب‌بازی و کیف و کفش از دیگر اقلامی بود که به مردم محروم روستا توزیع شد. قربانی گوسفندهایی که نذر خیرین کمک‌کننده به هلال‌احمر نیز بود، در بین روستانشینان بی‌بضاعت توزیع شد.»
ارایه اقلام کمکی و خدمات درمانی، فعالیت صرف جمعیت هلال‌احمر در طرح نذر آب نیست؛ محمد هاشمی می‌گوید کارآفرینی و برگزاری کارگاه توانمندسازی در حیطه اشتغال برای زنان و جوانان این منطقه که بیشترشان بیکار هستند و با درآمد اندکی زندگی می‌گذرانند، از دیگر برنامه‌های توسعه توانمندی است که در این چهار روز پیگیری شد و نهایتا پتانسیل‌ها بررسی و نتایج به مسئولان منطقه برای کمک‌رسانی بیشتر اعلام می‌شود.
روستاهای ایرانشهر از نظر امکانات زندگی بشدت در محرومیت هستند، وضع اقتصادی بسیار بد بوده و درصد زیادی از آنها تقریبا درآمدی ندارند. معاون داوطلبان هلال‌احمر اصفهان می‌گوید: «مردمانی شریف دیدیم که به صورت محدود کارگری کرده و بسیاری از خانواده‌ها با یارانه دریافتی از دولت زندگی می‌کنند. متاسفانه قسمت‌هایی از روستا نیز کپرنشین هستند. با این‌که مشکل خشکسالی در ایرانشهر تا حدود زیادی مرتفع شده، اما تاثیرات خشکسالی همچنان زیاد است، به‌خصوص در فصول گرم سال. مناطق روستایی آب لوله‌کشی دارند، اما همه جا نه. اما آب کشاورزی خیلی محدود بوده و نخل‌های خرما به دلیل نبود آب خشک شده است.»
به گفته این مسئول دیابت، فشارخون، بیماری زنان و بیماری‌های پوستی از مشکلات شایع مردم ایرانشهر بوده است. وجه دیگر محرومیت تاثیرات روانی و ایجاد ناامیدی در میان مردم است. مردم روستاهای ایرانشهر هم از افسردگی رنج می‌برند، به‌ویژه در زنان حالت‌هایی از ناامیدی و افسردگی بسیار دیده می‌شود که امیدواریم با این اقدام جمعیت هلال‌احمر کمی مرتفع شود. محمد هاشمی معتقد است: «چند روزی که آن‌جا بودیم، به اذعان خود مردم شادی و نشاطی در روستای نوکجوب و مردم اطراف برپا شد. البته باید تاکید کنم که کارهای فرهنگی زیادی هم انجام شد؛ همراه با تیم سلامت، تیم سحر هلال‌احمر اصفهان نیز در کنار مردم ایرانشهری بودند تا برنامه‌های فرهنگی خاصی برایشان اجرا شود و نور امید را در دل‌هایشان روشن کنند. این گروه مسابقات مختلف و کلاس‌های نقاشی و بازی با بچه‌ها و جشنواره غذاهای محلی برای زنان برگزار کردند که شور و نشاط زیادی در بین کودکان و زنان دیده می‌شد. همین‌طور آموزش‌های بهداشتی و پیشگیری از فشارخون، بیماری‌های قلبی و عفونی و قابل انتقال برای خانواده‌ها در کارگروه‌های سلامت برگزار شد تا سطح فرهنگی آنها ارتقا پیدا کند.» این مسئول هلال‌احمر با تاکید بر این‌که این فعالیت‌ها نوعی مسکن برای مناطق محروم است تا مردم این مناطق بدانند تنها نیستند و هلال‌احمر در کنارشان است، عنوان می‌کند: «خوشبختانه مسئولان منطقه‌ای از خدمات و فعالیت‌های کاروان سلامت بسیار رضایت داشتند و حضور ما در لباس هلال‌احمر را، هم از نظر ارایه خدمات درمانی و هم ایجاد شور و نشاط و امید به بهبود شرایط زندگی این مردم مفید دانستند.»
گفتنی است نوبت دوم طرح «نذر آب» از نیمه مرداد تا ۲۰شهریور ماه اجرا می‌شود. کاروان‌های سلامت جمعیت هلال‌احمر به تعبیری یک سفر خیرخواهانه تیم درمانی پزشکان متخصص و عمومی داوطلب به مناطق محروم است که امسال در قالب ۱۷ کاروان سلامت از استان‌های مختلف در شهرهای محروم و آسیب‌دیده از خشکسالی اجرایی می‌شود. این کاروان‌ها با مشارکت تیم درمانی و پیراپزشکی داوطلب جمعیت هلال‌احمر استان‌های گیلان، البرز، خراسان رضوی، زنجان، مرکزی، قزوین، قم، فارس، گلستان، همدان، آذربایجان‌شرقی و غربی، تهران، مازندران، اصفهان، اردبیل و یزد به شهرستان‌های هیرمند، نیکشهر، سیب و سوران، هامون، نهبندان، سرباز، فنوج، نیمروز، مهرستان، خاش، میرجاوه، ایرانشهر، زیرکوه، طبس، سربیشه، بندرعباس و رودبار جنوب اعزام می‌شوند.