طاهر جمشیدزاده روزنامه‌نگار
بنابر اعلام رسمی سازمان خواربار جهانی (FAO) در‌سال ۲۰۱۸ نزدیک به یک‌میلیارد نفر در جهان سوءتغذیه و مشکل تأمین امنیت غذایی دارند که در این میان سهم کشورهای درحال توسعه و آفریقایی از همه بیشتر بوده و در صدر رنکینگ هرم غذایی هستند. تغذیه نامناسب مسبب بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی شده و بسیاری از بیماری‌های نوظهور، بازپدید و نوپدید ناشی از دست بردن نامناسب انسان در اکوسیستم‌های زیستی جانوران است که توازن و دیسیپلین طبیعت جهت تنازع برای بقا را برهم زده و مخاطرات فراوانی را ایجاد کرده است. بیماری‌های اگزوتیک«فرامرزی»نظیر ویروس منحوس کرونا که اکنون تمام جهان را در سیطره خود گرفته و همه قاره‌ها را به جز قطب جنوب درنوردیده ناشی از همین استفاده بی‌رویه بشر برای برآورده کردن نیازهای اولیه خویش است. اگرچه «توماس مالتوس» به دلیل پایه‌گذاری نظریه رانت در علم اقتصاد مشهور است ولی کتاب مشهوری نیز به نام «اصل جمعیت» نوشته که در آن نخستین بار به این موضوع کلیدی اشاره کرده است که افزایش جمعیت راه‌حلی برای پیشرفت و رفاه نیست. مالتوس بر این باور بود که موجودات زنده با سرعت سرسام‌آوری تکثیر پیدا می‌کنند و اگر قحطی، جنگ، بیماری و غیره وجود نداشته باشد ممکن است در هر ۲۵سال دو برابر شوند؛ درحالی‌که وسایل ارتزاق در بهترین شرایط با یک تصاعد ریاضی بالا می‌رود. از همین‌رو هر۲۵سال جمعیت دو برابر می‌شود و حال آنکه ازدیاد خواربار و مواد غذایی بسیار ناچیز است. همان چیزی که اکنون فائو بر آن صحه می گذارد.
اکنون همه‌گیری و پاندمی کرونا به همه کشورهای جهان شیوع و سرایت پیدا کرده و نه مرز می‌شناسد و نه قاره و به قول دبیرکل سازمان جهانی بهداشت(W. H. O) سراسر دنیا را فرا گرفته است و در صورت رعایت نکردن اصول پیشگیرانه بهداشتی و قرنطینه خانگی و فاصله‌گذاری اجتماعی موج دوم و مرگبار آن چون بیماری مهلک آنفلوآنزا در نوامبر ۱۹۱۸و در خلال جنگ جهانی اول باز خواهد گشت و تلفات بی‌سابقه‌ای برجا خواهد گذاشت. در چنین شرایطی باید هر یک از ما یک پایگاه سلامت برای خانواده خویش و تسری و تعمیم آن از جزء به کل جامعه باشیم. در مدیریت بحران پیش‌بینی و پیشگیری، آمادگی، مقابله، بازسازی و بازتوانی برای کاهش آسیب‌پذیری، کاهش خسارات و بازگرداندن نواحی یا مناطق آسیب‌دیده به وضع عادی و شرایط جسمی، روانی و اجتماعی جامعه به حالت طبیعی و تعادل، مورد توجه قرار می‌گیرد.
در این شرایط توجه به حفظ امنیت غذایی هم از ابعاد مختلف دارای اهمیت است و باید بیش از پیش این مسأله اساسی مورد توجه و نظارت قرار گیرد. موضوعی که پیش از این در مراسم معارفه وزیر جدید جهاد کشاورزی هم مورد تأکید مسئولان ارشد کشور قرار گرفته است. یکی از بخش‌های مهم حفظ امنیت غذایی مربوط به بخش دامپزشکی است. در خلال دوره احتمالا طولانی ریشه‌کنی بیماری‌ها، همواره باید سرویس‌های دامپزشکی دولتی را با تدارکات کافی، پرسنل فنی کارآمد و مجهز به نیروی موتوری مناسب نگهداری کرد تا قادر باشند در برابر فوریت‌های احتمالی اقدامات لازم را معمول کنند. اهمیت این موضوع باید به نحوی برای سیاستگذاران روشن شود که به آن توجه کنند. مراکز تولیدات دامی که درحال حاضر به شدت گسترش یافته و در آنها جمعیت‌های بسیار بزرگ دامی به‌صورت نزدیک به‌هم و چسبیده نگهداری می‌شوند، شدیدا در برابر حملات بالقوه و ویرانگر بسیاری از بیماری‌های دامی آسیب‌پذیرند. به‌عنوان مثال در دهه۱۹۷۰میلادی واقعه پیدایش بیماری نیوکاسل آسیایی در کالیفرنیای جنوبی به صورت فاجعه ملی برای آمریکا درآمد و مقامات آمریکایی طی آن تجربه نیز همچون واقعه بروز آنسفالومیلیت ونزوئلایی اسبان در ایالات جنوب غربی، وادار شدند بپذیرند سرویس‌های دامپزشکی دولتی باید مجری برنامه‌های مقابله با این پیشامدها بشوند تا بتوانند به بسیج نیروهای تخصصی و متفرق بپردازند. در آن زمان برای تأمین نیروی انسانی کارآمد از سایر واحدهای مرتبط با دامپزشکی نظیر دامپزشکان وظیفه و ارتش استفاده شد و همکاری دامپزشکان بخش خصوصی نیز جلب شد. در این مثال‌ها به خوبی مشخص است که حمایت‌های ناکافی از نیروهای دامپزشکی دولتی راه و روش نیل به اهداف برنامه‌های آتی را با بن‌بست مواجه می‌کند. از آنجا که پراکنش یا تمرکز دام‌های تولیدی رابطه نزدیکی با احتمال بروز بیماری‌های واگیر و توسعه آن در گله دارد و با توجه به آنکه ضرورت تولید غذای بیشتر، واحدهای دامداری را به سوی تمرکز سوق می‌دهد؛ ضروری است دورنمای وسیعی برای استفاده از دستاوردهای جدید و علمی‌تر طب پیشگیری در طبیعت و مسائل مرتبط با کشاورزی و دامپروری در نظر گرفته شود.