[راضیه زرگری] مجموعه‌ای از خیریه‌ها و موسسات مردم‌نهاد صبح دیروز میهمان جمعیت هلال‌احمر بودند. در این نشست نمایندگانی از مهم‌ترین شرکای جمعیت هلال‌احمر و سازمان داوطلبان دور هم جمع شده بودند تا دغدغه‌ها و نیازهای کمک به مردم را با هم مرور کنند؛ به‌ویژه در این روزها که شاید رفته رفته بحران شیوع را پشت سر می‌گذاریم و به شرایط بحران اجتماعی پساکرونا نزدیک می‌شویم، نیاز به همدلی و شناخت نیازها و هدفمندکردن منابع مالی و انسانی کمک‌ها بیشتر می‌شود. دکتر کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر، در این نشست از اعتماد مردم به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی هلال‌احمر گفت و به‌عنوان رئیس بزرگ‌ترین نهاد عام‌المنفعه کشور این اطمینان را به خیرین داد که مجموعه‌اش امانتدار خوبی برای نیت خیر آنها و کمک به نیازمندان است و همه امانتها را به خوبی به دست نیازمندان میرسانند. همتی در این نشست موسسات خیریه‌ای که با هلال‌احمر همکاری می‌کنند را پلی میان هلال‌احمر و مردم نیازمند توصیف کرد و گفت: «همه خیرین از اموال خود و هر آنچه که در توان دارند با تمام وجود تقدیم مردم می‌کنند.»مدیران خیریه‌ها و موسسات مردم‌نهادی که از بزرگ‌ترین چهره‌های خیریه‌ای کشور هستند، در این نشست دغدغه‌های زیادی را مطرح کردند که مهم‌ترین آن تقاضا برای ایجاد بانک خیریه‌ها در یک سامانه هدفمند و یکپارچه و تعیین ظرفیت‌های موسسات مردمی برای ارایه کمک‌های هدفمند به گروه‌های هدف بود. جلوگیری از هیجانی رفتارکردن در کمک‌رسانی در بحران‌ها و تمرکز بر نیاز اصلی با مدیریت منابع محدود از دیگر مواردی بود که به‌عنوان دغدغه توسعه همکاری تشکل‌ها با جمعیت هلال‌احمر مطرح شد. گلایه‌هایی هم درباره سنگ‌اندازی‌های سیستمی و نوعی دلالی در بازار کاسبان کرونا که اقلام معیشتی را توزیع می‌کنند از سوی نماینده‌های خیریه‌ها مطرح شد که رئیس جمعیت هلال‌احمر عنوان کرد موارد مطرح‌شده را به اطلاع مسئولان دولت و نهادهای حاکمیتی خواهد رساند تا روند مقابله با ویروس کرونا با کمترین مشکل پیش رود.
جلب اعتماد مردم با شفافیت عملکرد هلال‌احمر
رئیس جمعیت هلال‌احمر در این نشست وجه اشتراک میان هلال‌احمر و مردم خیّر را انسان‌دوستی و بشردوستی عنوان کرد. به گفته همتی جمعیت هلال‌احمر و موسسات عام‌المنفعه هر دو هدف مشترکی دارند. افرادی که به صورت داوطلبانه فعالیت می‌کنند نوعدوستی و بشردوستی را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند؛ حتی داوطلبان هلال‌احمر جان خود را در راه کمک به مردم و فعالیت‌های داوطلبانه ایثار می‌کنند. همه خیرین هم مانند هلال‌احمر بدون توجه به نژاد، مذهب و دین به همه انسان‌های نیازمند کمک می‌کنند. جلب اعتماد مردم با شفافیت عملکرد هلال‌احمر نکته دیگری بود که همتی به آن اشاره کرد. رئیس جمعیت هلال‌احمر به رویدادهای سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: «در زلزله بم همه مردم به نهادهای عمومی کمک میکردند و هر آنچه داشتند را در طبق اخلاص گذاشتند و برای توزیع در میان مردم تقدیم به هلال‌احمر کردند؛ اما در زلزله کرمانشاه مردم بیشتر تمایل داشتند تا کمک‌های جمع‌آوری‌شده را شخصا به دست زلزله‌زدگان برسانند و این نکته‌ای است که در مورد اشتیاق مردم به کمک‌رسانی باید مد نظر داشته باشیم.»
همتی عنوان کرد: «از زمان شیوع بیماری کووید-19 همدلی هم‌وطنان را به نحو چشمگیر مشاهده کردیم. مردمی که به‌شدت تحت فشار زیاد بوده و بسیاری بیش از یک ماه از کار دور بوده‌اند با این حال از یاد هم‌وطنان خود غافل نشدند و کمک‌های خوبی به هلال‌احمر داشتند و مبلغ 410میلیارد ریال کمک غیرنقدی و بیش از 230میلیارد ریال کمک نقدی از سوی مردم به هلال‌احمر شد. این نتیجه اعتماد مردم است؛ همه تلاش ما این است که اگر بانویی گوشواره یا النگوی خود را به جمعیت هلال‌احمر اهدا کرده، باید واضح توضیح دهیم که این گوشواره را در چه راهی هزینه کردیم و به دست چه کسی رسیده است؛ به همین دلیل همه آمار کمک‌ها و اطلاعات مربوط به آن از سوی رسانه‌های رسمی اعلام می‌شود.»
تهیه و توزیع بسته‌های معیشتی برای گروه‌های هدف
مردم ما حین اینکه گرفتار بیماری بودند، معیشت‌شان هم دچار مشکل شد و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری بسیاری از سازمان‌ها برای حل این مشکل ورود پیدا کردند. دکتر همتی با بیان این توضیحات از توزیع 150هزار بسته بهداشتی در مناطق محروم، نقاهتگاه‌ها، حاشیه شهرها و زندان‌ها خبر داد و گفت: «جمعیت هلال‌احمر از همان ابتدا پای کار بود و توانست با غربالگری افراد در ورودی و خروجی شهرها و توزیع بیش از 150هزار بسته بهداشتی در میان افراد محروم، کم‌بضاعت، حاشیه شهرها، نقاهتگاه‌ها و زندان‌ها قدم‌های بزرگی بردارد. جمعیت هلال‌احمر برای 500هزار بیمار مبتلا به سرطان، خاص، صعب‌العلاج و بیمار نادر بسته‌های بهداشتی آماده کرده و بسیاری از این بسته‌ها توزیع شده و مقادیری از آن هم تا آغاز ماه مبارک رمضان توزیع می‌شود.»
او درباره تهیه بسته‌های معیشتی برای 100هزار خانواری که منبع درآمدی نداشته و تحت پوشش هیچ سازمان و ارگانی نیستند، گفت: «در کنار ظرفیت خیرین و تشکل‌های مردم‌نهاد، امکان افزایش بسته‌های معیشتی تا 200هزار خانوار هم وجود دارد و در این زمینه نیازمند همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستیم تا جامعه هدف را برای توزیع بسته‌ها به ما معرفی کنند تا بسته‌های معیشتی به دست نیازمندان برسد. این گروه هدف کسانی است که به واسطه بیماری معیشت آنها دچار مشکل شده است و به کمک ما نیاز دارند. میان خراسان و سیستان و غرب و شرق هیچ تفاوتی وجود ندارد؛ ما باید دستگیر همه مردم آسیب‌دیده باشیم و هرقدر که خیرین و مردم کمک کنند، این بسته‌ها می‌تواند افزایش پیدا کند.»
شناسنامه‌دارشدن موسسات خیریه همکار
همتی درباره شناسنامه‌دارشدن موسسات خیریه‌ای که با جمعیت هلال‌احمر همکاری دارند، گفت: «موسسات خیریه در جمع‌آوری کمک‌ها و خدماتی که به مردم ارایه می‌کنند، باید هماهنگ عمل کنند و شناسنامه‌دار شوند، تا انجام امور هدفمند شود. مردم در حوادث احساس تکلیف می‌کنند ولی برای ورود باید ساماندهی شوند؛ همه ما یک هدف مشترک داریم و آن این است که خدمت به درستی صورت بگیرد. در موضوع کووید-19، خیرین بیش از 160میلیارد ریال را برای تهیه ونتیلاتور در اختیار هلال‌احمر قرار دادند که با این مبلغ، 100 دستگاه ونتیلاتور تهیه شده و براساس نظر خیّر و نیاز وزارت بهداشت درحال توزیع است.»
رئیس جمعیت هلال‌احمر با تأکید بر اینکه به‌عنوان رئیس بزرگ‌ترین نهاد عام‌المنفعه کشور این اطمینان را به خیرین می‌دهم که جمعیت هلال‌احمر امانتدار خوبی برای نیت خیرین و کمک به نیازمندان خواهد بود و همه امانتها را به خوبی به دست نیازمندان می‌رساند، گفت: «باعث افتخار ماست که از هزار دستگاه مورد نیاز وزارت بهداشت، 100 دستگاه را خیرین هلال‌احمر تهیه کردند و این نشان می‌دهد که اگر با هم همفکری و همکاری کنیم، کارها با سرعت بسیارخوبی انجام می‌شود.» او به شیوع بیماری کرونا در همه کشورهای جهان اشاره کرد و ادامه داد: «بیماری کووید- 19 به صورت پاندمی در همه جای دنیا شیوع پیدا کرده و حتی کشورهای ثروتمند هم از فشار این بیماری به زانو درآمدند، با این حال کشور ما به واسطه همدلی هم‌وطنان با وجود مشکلات اجتماعی و تحریم‌ها دچار مشکل جدی نشد و دولت هر آنچه در توان داشت، برای کنترل اوضاع هزینه کرد.»
تلاش برای اعتلای بشردوستان و حفظ سرمایه‌های اجتماعی
همتی در پایان تأکید کرد: «کار را هدفمند جلو می‌بریم تا مردم منتفع شوند. یکی از وظایف هلال‌احمر انجام کار داوطلبانه است و ما می‌خواهیم مردم با دیدن لباس هلال‌احمر احساس آرامش کنند. در مدتی که در جمعیت هلال‌احمر بودم، در مناطق بسیاری حاضر شدم؛ مردم با همه نیازمندی و تهی‌دستی‌شان وقتی لباس هلال‌احمر را می‌بینند، احساس آرامش می‌کنند و شک نکنید که همواره قدردان این نوعدوستی هستند. من در هلال‌احمر دنبال هیچ چیزی نیستم، تمام تلاش ما این است که آبروی جمعیت هلال‌احمر حفظ شود و در جهت اعتلای کارهای خیر و بشردوستانه حرکت خواهیم کرد. قبل و بعد از ما هم افراد بسیاری آمدند و می‌آیند و تنها همان نام نیک باقی می‌ماند. اعتماد مردم برای ما سرمایه اجتماعی بزرگی محسوب می‌شود؛ اگر مردم مطمئن باشند چیزی که به جمعیت هلال‌احمر می‌دهند، به دست فرد مورد نظر می‌رسد قطعا همواره اعتماد می‌کنند و ما باید این سرمایه اجتماعی را حفظ کنیم.»
ماهیت جمعیت هلال‌احمر یک تشکل غیردولتی و مردم‌نهاد است
محمد نصیری، در نشست مشترک جمعیت هلال‌احمر با موسسات خیریه گفت: «جمعیت هلال‌احمر براساس اساسنامه‌ای که در مجلس شورای اسلامی مصوب شده است؛ به‌عنوان یک تشکل مردم‌نهاد شناخته می‌شود که به واسطه کارهایی که دولت و حاکمیت خرید خدمت کرده، اعتباراتی دارد که به وکالت از دولت آن کار را انجام می‌دهد.» نصیری با بیان اینکه ماهیت جمعیت هلال‌احمر در حوزه بین‌الملل یک تشکل غیردولتی و مردم‌نهاد است، گفت: «برای همکاری با تشکل‌ها در سه محور همکار هستیم؛ قبل از سوانح، حین سوانح و پس از دوران سوانح که برای هرکدام از این بخش‌ها ایده‌ای برای همکاری داریم. قبل از سوانح ما در بحث آموزش و توانمندسازی خودمان و تشکل‌های مردم‌نهاد و یادگرفتن از همدیگر، فعالیت می‌کنیم. حین سوانح برای همه ما تلخ است؛ حاشیه‌ها در زمان وقوع بحران زیاد است؛ افراد و گروه‌ها آن‌طور که باید، با ماهیت حقیقی و حقوقی نمی‌توانند بروز و ظهور داشته باشند. ما در کرمانشاه با این امر مواجه شدیم که افراد زیادی حساب‌های شخصی اعلام کردند؛ حساب‌هایی که مبالغ زیادی پول به حساب‌شان واریز شد و هنوز پیگیری‌های قضائی برخی از آنها ادامه دارد. با این حال، خیریه‌ها هم حضور فعالی داشتند و نباید از این واقعیت چشم‌پوشی کرد.»
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر درباره فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد با جمعیت هلال‌احمر در سیل نوروز 98، گفت: «از سیل فروردین‌ماه سال گذشته اتفاق خوبی افتاد و آن این بود که تشکل‌های مردم‌نهاد در کنار جمعیت هلال‌احمر فعالیت و تقسیم کار کردند و انجام امور به‌گونه‌ای عمل شد که موازی کاری نباشد، مثلا گمیشان را به یک تشکل دادیم. برای اولین‌بار این اتفاق افتاد و تجربه خوبی هم صورت گرفت؛ این کار در سیستان‌وبلوچستان هم انجام شد تا انرژی همدیگر را خنثی نکنیم و درحال حاضر هم در مقوله شیوع بیماری کووید- 19 همکاری‌های خوبی داریم و تقسیم کار انجام شده است.»
38 تشکل مردم‌نهاد در 31 استان کشور در موضوع کرونا با جمعیت هلال‌احمر همکاری داشتند
جمعیت هلال‌احمر با 38 تشکل مردم‌نهاد برای پاندمی کووید- 19 همکار بوده است؛ این همکاری همچنان ادامه دارد. ابتدای راه به این شکل بود که هر تشکل مردم‌نهاد پشتیبان یک بیمارستان مرجع بیماران کرونایی شده است. نصیری دراین‌باره توضیح داد: «اوایل شیوع بیماری بود که بیمارستان‌ها از تشکل‌های مردم‌نهاد درخواست کمک کردند و هلال‌احمر با هماهنگی‌ای که با وزارت بهداشت انجام داد هر تشکل مردم‌نهاد را برای پشتیبانی به یک بیمارستان متصل کرد که موضوع به وزارت بهداشت هم اعلام و هماهنگی‌ها به خوبی انجام شد. تشکل‌ها براساس تقسیم و منطبق با نیازهای بیمارستان‌ها وارد شدند و نتایج خوبی هم به دست آمد.» رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر درباره فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد در جمع‌آوری کمک‌های مردمی در سیل نوروز 98، سیستان‌وبلوچستان و بیماری کووید- 19، گفت: «برای سیل نوروز 98 تعداد 47 تشکل همکار در 26 استان فعال بودند. این تعداد در سیستان‌وبلوچستان 57 تشکل بود و برای پاندمی کووید- 19 هم 38 تشکل مردم‌نهاد در 31 استان کشور با جمعیت هلال‌احمر همکاری داشتند.»
باید تکلیف تشکل‌ها در بحران مشخص شود؛ تشکل‌هایی که در زلزله کرمانشاه، سیل نوروز‌‌سال گذشته و اپیدمی کرونا در کنار جمعیت هلال‌احمر بوده‌اند باید شناسنامه‌دار شوند؛ نصیری با بیان این موارد گفت: «تلاش ما این است که در ادامه راه تقسیم کار درستی در همه حوزه‌ها با توجه به منابع و ظرفیت‌ها داشته باشیم.»
660 میلیارد ریال کمک‌های نقدی و غیرنقدی از سوی تشکل‌های مردم‌نهاد
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر با تأکید بر جمع‌آوری کمک‌های مردمی از سوی تشکل‌های مردم نهاد همکار با جمعیت هلال‌احمر، گفت: «وظیفه جمع‌آوری کمک‌های مردمی برعهده هلال‌احمر، بهزیستی، کمیته امداد و ... است. کمک‌های نقدی جمع‌آوری شده در حوزه تشکل‌ها در سیل اوایل سال گذشته 31میلیارد تومان و کمک‌های غیرنقدی 17میلیارد تومان بوده است. از زمان شیوع کرونا ویروس در کشور250میلیارد ریال کمک نقدی و 410میلیارد ریال هم کمک غیرنقدی از سوی تشکل‌های مردم‌نهاد جمع‌آوری شده است.»
خیریه‌ها در بحران رکن هستند و کمک و کنار دست و حاشیه نیستند؛ اگر همکاری‌ها ادامه و توسعه پیدا کند می‌توانیم در بحث مواجهه با بحران‌ها و توانمندسازی پاسخگویی به بحران به اهداف مهمی دست پیدا کنیم. نصیری با این مقدمه ادامه داد: «در جمعی که امروز میهمان ما هستند خیریه‌ای داریم که تا امروز 11میلیارد تومان فقط از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور برای مشارکت در مقابله با کرونا وارد کرده و این رقم درحال افزایش است. بنابراین باید به ظرفیت‌های بسیار ارزشمند برای کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان توجه داشته باشیم.» او با اشاره به همکاری 485 تشکل مردم‌نهاد همکار با جمعیت هلال‌احمر برای ارایه خدمات، ادامه داد:«72هزار و 694 نیروی داوطلب در زمینه فعالیت‌های داوطلبانه همکاری کردند و 124 بنگاه اقتصادی هم همکار هلال‌احمر بودند.»
به گفته نصیری، 22 تشکل مردم نهاد پشتیبانی و تأمین نیازهای 330 بیمارستان در سراسر کشور را عهده‌دار بوده‌اند. گفته می‌شود 485 تشکل مردم‌نهاد همکار ما در مبارزه با کووید-19 بوده‌اند، یعنی هلال‌احمر و تشکل‌های مردم‌نهاد با هم و درکنار هم برای اینکه زنجیره شکسته شود کار کرده‌اند. رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر همچنین از فعالیت تشکل‌های مردم‌نهاد برای پشتیبانی و تأمین نیازهای 330 بیمارستان در سراسر کشور در زمان شیوع بیماری کووید- 19 خبر داد و گفت: «گزارش‌های جزئیات کار فوقالعادهای که در این موضوع انجام شده است، تقریبا هر روز به مسئولان وزارت بهداشت ارایه می‌شود. بر همین اساس گزارش مفصلی برای ریاست‌جمهوری ارسال شده است تا کاری به این بزرگی و با نیت خیرخواهانه از سوی تشکل‌های مردمی دیده شود.»
استفاده حداکثری از ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد با آموزش‌های تخصصی
پیشگیری از توسعه کرونا و حمایت از حوزه بیمارستانی گام‌های ابتدایی همکاری جمعیت هلال‌احمر و تشکل‌های مردم‌نهاد در موضوع کرونا بوده است؛ رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر تأکید کرد: «هلال‌احمر فعالیت‌های گسترده‌ای برای پیشگیری از کرونا ویروس داشته است و این موضوع همواره زبانزد است که ازجمله آن می‌توان به توزیع بسته‌های بهداشتی در نقاهتگاه‌ها و ضدعفونی زندان‌ها اشاره کرد.» نصیری با بیان این توضیحات ادامه داد: «دو هفته پیش قبل از نشست دولت درباره رسیدگی به معیشت آسیب‌دیدگان و بعد از اینکه تصمیم گرفتیم به کادر درمان با همکاری تشکل‌ها کمک کنیم، موضوع مهم معیشت مردم مطرح و قرار شد خیریه‌ها و جمعیت هلال‌احمر با همدیگر مشترکا طرح‌هایی برای کمک به معیشت مردم انجام دهند. تأمین و توزیع، سبد غذایی و پرداخت اجاره‌بها برای آسیب‌پذیران و تأمین نان دیگر موارد مشخص شده است.»
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درخواست‌هایی برای تسهیلگری توسعه همکاری با تشکل‌های مردم نهاد عنوان کرد. یکی از درخواست‌هایی که در نشست تشکل‌های مردم‌نهاد از ریاست جمعیت هلال‌احمر مطرح شد، اختصاص بودجه‌های آموزشی برای پرسنل و داوطلبان در تشکل‌های مردم نهاد بود. نصیری گفت: «ما می‌توانیم در خیریه‌ها هم داوطلبان آموزش‌دیده و نیروهای امدادونجات تخصصی داشته باشیم تا در مواقع بحران کنارهمدیگر بتوانیم از ظرفیت‌ها استفاده کنیم و جوامع محلی را در بحران‌ها به کار بگیریم. موضوع بعدی انجام پروژه‌های توانمندسازی گروه‌های آسیب‌دیده است. تسکین آلام بشری، محرومیتزدایی و جهش تولید، نیاز به کار مشترک دارد. بدون‌شک جمعیت هلال‌احمر در کنار تشکل‌های مردم نهاد می‌تواند به اهداف بزرگ توسعه اجتماعی دست پیدا کند.»