کرونا و موجِ نابرابری بالای سر آموزش مدرسه‌ای ‏
 

 

جلال کریمیان پژوهشگر

با شیوع ویروس کرونا در کشور عمده توجهات در آموزش‌وپرورش به فراهم کردن بستر قانونی و رسمی آموزش از راه دور ‏متوجه شده، ولی فراهم کردن این امکانات به معنای دسترسی دانش‌آموزان به آموزش باکیفیت نبوده است. شواهد ‏فعلی نشان می‌دهد در ایران همانند دیگر کشورها، به دلیل آماده نبودن معلمان، مدارس و دانش‌آموزان، آموزش‌های از ‏راه دور (به‌خصوص در مناطق کمتر برخوردار) نتوانسته است جای خالی آموزش حضوری را پر کند. شبکه شاد فعلا با ‏آزمون و خطا پیش رفته است و تضمینی برای کیفیت آموزش در آن نیست، اما شاید با رفع ایرادها و اضافه شدن امکان ‏برگزاری کلاس‌های آنلاین تصویری بتواند در سال‌های آینده به کمک آموزش عمومی کشور بیاید.‏
با وجود تلاش‌ها در دو ماه اخیر برای انتقال تمام محتوای کتاب درسی از طریق آموزش‌های مجازی،  موضوع کیفیت و ‏برابری در آموزش بزرگ‌ترین گمشده تصمیمات فعلی آموزش‌وپرورش است. برای مثال یکی از موضوعات داغ در این ایام ‏وضعیت دانش‌آموزان پایه دوازدهم است. شیوع کرونا باعث شده است دوازدهمی‌ها در آستانه کنکور و امتحانات نهایی ‏مجبور باشند به تنهایی به یادگیری و رفع اشکال بپردازند. این درحالی است که این مشکل عمدتا متوجه دانش‌آموزان ‏مناطق کم برخوردار است چراکه بیشتر مدارس غیردولتی و برخی مدارس خاصِ دولتی آموزش کتب درسی را تا اسفند ‏ماه به پایان رسانده‌اند و البته دانش‌آموزان این مدارس به راحتی و از طریق آموزش‌های آنلاین به معلمان خود دسترسی ‏دارند. مشکل مهم دیگر دانش‌آموزان کلاس اولی هستند. پایه اول ابتدایی مهم‌ترین پایه تحصیلی است چراکه مبانی ‏سوادآموزی در آن آموزش داده می‌شود و به همین دلیل کلاس اولی‌ها، به‌خصوص در مناطق دو زبانه، از قربانیان اصلی ‏شیوع کرونا خواهند بود.‏
به دلایلی که گفته شد، نابرابری آموزشی در ایام شیوع کرونا دغدغه‌ای فراگیر در سطح جهان است و کشورها سعی می‌‏کنند به جای پاک کردن صورت مسأله راه‌حلی برای رفع آن بیابند. برای مثال کشورهای اروپایی درحال برنامه‌ریزی ‏برای بازگشایی مدارس در چند هفته آینده‌اند. در این شرایط مواضع برخی مسئولان آموزش‌وپرورش درباره مکفی بودن ‏آموزش‌های از راه دور در این شرایط بسیار عجیب به نظر می‌رسد و ممکن است این‌طور فهمیده شود که این وزارتخانه ‏تمایل چندانی برای مواجهه جدی با آسیب‌های آموزشی این اپیدمی ندارد. در مقابل باید در نظر داشت که هر چند تعطیلی ‏موقت مدارس برای حفظ سلامت جامعه لازم است، مسئولان آموزشی و مدارس نباید وظیفه خود را برای ارایه آموزش با‏کیفیت ساقط شده بدانند. با گفتن آنکه آموزش‌های از راه دور، فقدان کلاس حضوری را جبران می‌کند مشکلی حل ‏نخواهد شد، بلکه لازم است تلاشی دو چندان برای جبران عقب‌ماندگی دانش‌آموزان صورت گیرد.‏
‏ در همین‌باره انتظار می‌رود وزارت آموزش‌وپرورش ضمن همراهی با مسئولان سلامت کشور، موضعی راهبردی‌تر در ‏قبال تعطیلی مدارس بگیرد. وظیفه نخست این وزارتخانه توسعه آموزش عمومی در سراسر کشور است و لذا در کنار توسعه ‏آموزش‌های کیفی از راه دور، موضع راهبردی این نهاد باید بازگشایی مدارس باشد. شاید این سخن در شرایط فعلی ‏عجیب به نظر برسد، ولی باید بدانیم جبران افت تحصیلی دانش‌آموزان در سال‌های آینده بسیار دشوارتر از چاره‌اندیشی ‏برای بهبود آموزش‌های فعلی است. از سوی دیگر باید به خاطر آوریم که مدرسه مانند دانشگاه نیست که بتوان با آموزش ‏مجازی (هر چند با کیفیت) کارکردهای آن را ادامه داد. مدرسه خانه دوم است و ارتباط دو سویه افراد در آن نقشی پر رنگ ‏دارد. ‏
منظور از این گفته‌ها، ترغیب سیاستمداران به بازگشایی زودهنگام مدارس نیست، بلکه یادآوری این نکته است که وزارت ‏آموزش‌وپرورش به‌علت بسنده نبودن آموزش‌های از راه دور فعلی و نیز دفاع از ماهیت اجتماعی - انسانی نهاد مدرسه، ‏باید موضعی اصولی را در برابر تصمیمات ستاد کرونا اتخاذ کند. مسئولان آموزش عمومی کشور باید در کنار اظهار همراهی ‏کامل با تصمیمات ستاد کرونا، پیگیر بازگشایی مدارس در موارد ممکن باشند. این امر می‌تواند با ارایه راهکارهای خلاقلانه ‏پیگیری شود. برای مثال می‌توان مدرسه‌ها را با اولویت گروه‌های آسیب‌پذیر و مناطق کمتر برخوردار در برخی از ‏روزهای هفته دایر کرد تا دانش‌آموزان بتوانند در کلاس مدرسه کاستی‌های آموزش از راه دور را جبران کنند. ‏


 
http://shahrvand-newspaper.ir/News/Main/183278/کرونا-و-موجِ-نابرابری-بالای-سر-آموزش-مدرسه‌ای-‏