[شهروند] زمان برگزاری کنکور سراسری برای سومین بار به تعویق افتاد. با اینکه دوشنبه شب، وزرای علوم و بهداشت خبر تعویق کنکور را اعلام کردند اما تا زمان تنظیم این گزارش، ستاد ملی مقابله با کرونا، به‌طور رسمی تعویق برگزاری کنکور سراسری را اعلام نکرده است. ماجرای به تعویق افتادن کنکور در جلسه روز دوشنبه با حضور روسای کمیسیون‌های آموزش و بهداشت، رئیس سازمان سنجش و وزرای علوم و بهداشت مطرح شد. در همین جلسه بود که اعلام شد با توجه به سختگیرانه‌تر بودن پروتکل‌های بهداشت، امکان برگزاری کنکور میسر نیست. همه اینها در شرایطی است که وزارت علوم و سازمان سنجش آموزش کشور، پیشنهاد کردند تا این آزمون با یک ماه تعویق یعنی در تاریخ، بیست‌وهفتم تا سی‌ام شهریور برگزار شود. پیش از این یک بار در اواسط تیرماه و بار دوم در روزهای بیست‌ونهم، سی‌ام و سی‌ویکم مرداد به‌عنوان تاریخ برگزاری کنکور اعلام شده بود که در هر دو بار به تعویق افتاد. حالا همین موضوع و تاریخ پیشنهادی قرار است در جلسه‌ای اضطراری ماجرای به تعویق افتادن کنکور، در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی شود.
خبر به تعویق افتادن سه‌باره کنکور سراسری نخستین بار از سوی سعید نمکی، وزیر بهداشت در صفحه اینستاگرامش اعلام شد. کنکور سراسری امسال، تمام تلاش خود را کرد تا برای همیشه متفاوت بودنش را در تاریخ آزمون سراسری ثبت کند؛ آزمونی که به غیراز سازمان سنجش و آموزش کشور پای مسئولان دیگر را هم به میان آورد. اعضای کمیسیون آموزش مجلس و وزارت بهداشت پای کار آمدند و در کنار بایدها و نبایدهای ستاد ملی مقابله با کرونا با وزارت علوم جلسات متعددی برگزار کردند. جلساتی که پروتکل‌های بهداشتی را معیار تصمیم‌گیری قرار دادند و سختگیرانه بر آنها پافشاری داشتند، در نهایت تصمیم بر این شد که کنکور سراسری در تاریخ مقرر برگزار شود اما حالا تأکید بر اجرای فاصله‌گذاری بیشتر دلیل لغو آزمون در زمان مقرر شده است. یکی از کسانی که در توضیح این تعویق اظهارنظر کرد، ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت بود که بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی کنکور تأکید کرد. به گفته او، مسئولان وزارت علوم عنوان کرده‌اند اجرای این پروتکلها در تمامی مناطق امکان‌پذیر نیست. حریرچی با تأکید بر تعویق یک‌ماهه کنکور برای رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی از داوطلبان خواست خونسرد باشند.
*استرس مضاعف برای کنکوری‌ها
لشکرکشی کرونا به شهرها همه‌چیز را به تعطیلی برد. رستوران‌ها و کافه‌ها خالی از مشتری شدند. خیابان‌های خلوت و خالی از عابران سوژه برنامه‌های خبری شد اما قبل از همه مدارس به تعطیلی رفتند. آموزش و امتحانات آخر‌سال دغدغه آموزش‌وپرورش شد. به هر زحمتی بود امتحانات برگزار شد و‌سال تحصیلی به هر نحوی بود خود را به پایان خط رساند. اما حالا‌سال‌آخری‌ها مانده‌اند و سرنوشتی که قرار است در آزمونی بزرگ رقم بخورد. آزمونی که هربار هوس تعویق به سرش می‌زند تا صبر کنکوری‌ها را محک بزند. «ساناز» هم مثل اغلب هم‌کلاسی‌ها، حوصله‌اش از مرور چندباره کتاب‌ها سر رفته. تمام برنامه این 12-10 روزه مرور نهایی بود که خبر شبانه تعویق آن را بهم زد. «دوستانم در اخبار شنیده بودند و صبح به من پیام دادند.» شوک اول را همه‌گیری کرونا وارد کرد. در مدارس را بست و دانش‌آموزان را خانه‌نشین کرد. بچه‌ها ماندند و سوالات بی‌جواب. دلهره امتحانات آخر‌سال هم بود. امتحانات که با فاصله‌گذاری اجتماعی تمام شد بچه‌ها عزم‌شان را جزم کردند برای کنکور. تعویق چهل روزه فرصتی شد برای مرور بیشتر اما حالا تکرار تعویق استرسی است مضاعف. «تعویق کنکور کارمان را سخت می‌کند. این تعویق‌ها تنها استرس مضاعف است برای بچه‌ها.» بچه‌های دور مانده از فضای درس و کلاس، دل بستند به فضای مجازی. مشاوران مدارس به کمک‌شان آمدند برای آمادگی یک مسابقه نفسگیر. «برگزار نشدن کنکور ضربه بزرگی است. ما از فضای درس دور می‌شویم. حتی امکان دارد دلسرد شویم.» «ساناز» دلهره پاییز را دارد. قول و قرار بزرگ‌ترها ازدواج در پاییز است. جشنی که اگر جلوتر از کنکور باشد برای همیشه سرنوشت او را تغییر می‌دهد. «کنکوری‌ها که فقط در تهران و شهرهای بزرگ نیستند. کنکور برای امثال ما هم سرنوشت‌ساز است. اگر برگزار نشود یا برگزاری‌اش به پاییز برسد شاید هیچ‌وقت نتوانم بروم دانشگاه.»
«سینا» قرار است در رقابت آزمون رشته ریاضی پشت صندلی‌های کنکور بنشیند. او از تعویق اولین‌بار کنکور خوشحال بود؛ تعویقی که کنکور را از دهم تیرماه به روزهای آخر مرداد موکول کرد: «تغییر زمان اولی منطقی بود. اما حالا همه دوستانم از این وضع ناراضی هستند چرا که هربار حدود 10 تا 15 روز زودتر زمان برگزاری آزمون را اعلام می‌کنند و این شرایط را خیلی برایمان سخت کرده است. ما حتی از تاریخ بعدی که قرار است برگزار شود هم مطمئن نیستیم و نمی‌دانیم آیا آن تاریخ، نهایی است یا نه.» این شرایط نه‌تنها برای دانش‌آموزان بلکه برای خانواده‌هایشان هم سخت است. سارا، خواهر سینا می‌گوید این بحران پیش آمده، بحران جدیدی نبود و ما حدود 6ماه است که با آن مواجهیم و چطور می‌شود برای برگزاری این آزمون برنامه‌ریزی انجام نگرفته باشد. «وقتی 6ماه کاری انجام نشده چطور در طول یک ماه می‌خواهند برنامه‌ریزی کنند؟ سرگردان نگه داشتن این تعداد دانش‌آموز و خانواده‌هایشان کاری غیراخلاقی است و ما حتی مطمئن نیستیم تاریخ بعدی که برای برگزاری آزمون اعلام می‌شود تاریخ نهایی خواهد بود.»
انتظار 14ماهه
در سایه کرونا و سختگیری‌های پروتکل‌های بهداشتی امتحانات نهایی در چند روز متوالی برگزار شد تا نشان دهد مانعی برای برگزاری آزمون سراسری وجود ندارد. داوطلبان کارشناسی ارشد و دکتری هم امتحان زیر سایه کرونا را محک زدند تا خیال کنکوری‌ها کمی آسوده شود. آزمون‌هایی که منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر نظرخواهی‌های وزارت بهداشت از رضایت 91درصدی داوطلبان خبر داد؛ رضایتی که قرار بود در آزمون سراسری دوباره محک زده شود. او به خبرگزاری‌ها گفته بود: «پروتکل‌های بهداشتی کنکور همان پروتکل‌هایی است که برای ارشد تعریف شده. احتمالا تغییرات برای رفع بعضی کاستی‌ها وجود دارد. تلاش می‌کنیم اجرای آن را بهبود بخشیم و امیدوارم بتوانیم آزمون پیش‌رو را به خوبی پیش ببریم.» هرچند حالا خبرها از تعویق سه‌باره این آزمون می‌گویند. تعویقی که به باور کنکوری‌ها، روان دانش‌آموزان را به بازی گرفته است. «محسن» یکی از همین کنکوری‌هاست که 13ماه تمام پای کتاب و تست بوده. «این تعویق عین سم است. خیلی از بچه‌ها سیاه‌لشکر نیستند و حسابی درس خوانده‌اند. معنی این تعویق را نمی‌فهمم. باید یک‌ماه دیگر دوباره بخوانیم. 14ماه برای یک آزمون؟!» مدرسه‌ها که تعطیل شد، «محسن» و هم‌کلاسی‌هایش دور هم جمع شدند و با رعایت پروتکلها درس خواندند، تست زدند و درس‌ها را بارها و بارها مرور کردند. قرار آخر مردادماه بود، دادن کنکور و رهاشدن از تمام استرس‌ها. اما تصمیم وزارت بهداشت ورق را برگرداند تا تمام قول و قرارها کنسل شود. «این اجحاف در حق کسانی است که خوب درس خوانده‌اند. آدم از این همه مرور دیوانه می‌شود. تعطیلی مدارس کم ضربه زد، حالا نوبت کنکور است؟» «محسن» تعطیلی مدارس را گریزناپذیر می‌داند، هرچند معتقد است تعویق در برگزاری کنکور ربطی به کرونا ندارد و به کم‌کاری مسئولان برمی‌گردد. «قرار نیست همه چیز تعطیل باشد. وقت هم برای مهیاکردن پروتکلها بود. چطور کارشناسی ارشد و دکتری برگزار شد. نوبت به کارشناسی رسید، کرونا قوت گرفت؟»
آزمون بزرگ در زمان نامعلوم
«هرگز اجازه شکست هیچ پروتکلی را نخواهیم داد.» این واکنش سعید نمکی، وزیر بهداشت به تعویق یک‌ماهه کنکور سراسری بود. وزیر بهداشت از تصمیم سختگیرانه‌تر شیوه‌نامه‌های برگزاری کنکور سراسری گفته بود. از جلسه بیستم مرداد و طرح این سوال که چقدر بضاعت برای اجرای پروتکلها وجود دارد، هرچند هنوز برای دانش‌آموزان و اولیا این سوال به قوت خود باقی است که چرا وزارت علوم با مشخص‌بودن زمان کنکور پیش از این به فکر رعایت کامل پروتکلها نبوده و برای آن راه‌حلی نیافته است؟ عرفان عسکریان، مشاور یکی از مدارس نمونه دولتی تهران هم همین سوال را از وزارت علوم و بهداشت دارد. او به «شهروند» می‌گوید: «چرا باید تعویق کنکور 12-10روز مانده به روز آزمون اعلام شود؟ درست زمانی که دانش‌آموز در مرحله جمع‌بندی و شبیه‌سازی است؟» او با طرح این سوال که آیا در این تصمیم‌گیری کنکوری‌ها لحاظ شده‌اند، ادامه می‌دهد: «سلامت دانش‌آموزان اهمیت دارد، درست. بحث استرس و فشار روانی که به بچه‌ها تحمیل می‌شود، کجای این ماجراست؟» عسکریان نامشخص‌بودن تاریخ دوباره برگزاری آزمون را هم موردی غیرحرفه‌ای می‌داند. «99درصد دانش‌آموزانم آمادگی کنکور را دارند و حالا این خبر روحیه همه آنها را به هم ریخته است. چقدر از راهکارهای تکراری برای آرامش بچه‌ها استفاده کنیم؟» او از نطق‌ها و پیگیری‌های نمایندگان مجلس برای مقابله با مافیای کنکور می‌گوید. عسکریان همین تعویق‌ها را فرصت مناسبی در دستان مافیای کنکور می‌داند: «وزارت بهداشت کنکور را به تعویق می‌اندازد اما برندهای فعال در کلاس‌های کنکور آزمون‌های حضوری‌شان را برگزار می‌کنند. آزمون‌هایی که هربار بالای 50هزار دانش‌آموز در آن شرکت می‌کنند و هرکدام 50 تا 70هزار تومان هزینه آزمون را پرداخت می‌کنند.»
شاید آخر شهریور
«از دوماه قبل سازمان سنجش کل فرآیندهای اجرایی خود را براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت تنظیم کرده بود تا اینکه وزارت بهداشت هفته قبل پروتکل جدیدی به سازمان ابلاغ کرد. در پروتکل جدید فاصله صندلی‌ها به دومتر افزایش یافته بود.» اینها توضیحات ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش کشور به «شهروند» است. خدایی در پاسخ به اینکه با وجود پروتکل جدید چرا آزمون کارشناسی ارشد و دکتری برگزار شد و کنکور سراسری دچار تعویق شد، گفت: «فاصله تعیین‌شده برای کارشناسی ارشد و دکتری 1.6متر بود و این مسأله در اغلب حوزه‌ها عملیاتی شد. موضوع تعویق کنکور مربوط به اصرار وزارت بهداشت در سخت‌ترکردن دستورالعمل‌ها بود.» رئیس سازمان سنجش پروتکل‌های جدید را مشابه تغییر قواعد بازی حین بازی دانست و از آمادگی سازمان سنجش برای اعزام سوالات به حوزه‌ها خبر داد: «همه فرآیندهای اجرایی انجام شده بود اما با پروتکل جدید نیاز به یافتن حوزه‌های جدید و تجهیز و پیداکردن نیروی انسانی آموزش دیده و قابل اعتماد بود.» خدایی با اشاره به اینکه بعد از ابلاغ غیررسمی پروتکل جدید بهداشتی به سازمان سنجش، این سازمان در نامه‌ای به وزارت علوم اعلام کرده که آمادگی کنکور سراسری را برمبنای پروتکل‌های بهداشتی دکتری و ارشد دارد، گفت: «از آنجایی که آزمون با پروتکل جدیدی روبه‌رو شده، ما یک‌ماه فرصت خواسته‌ایم و اعلام کردیم که برای سازمان سنجش امکان برگزاری کنکور در آخر شهریورماه ۹۹ وجود دارد؛ چراکه برای سازمان سنجش موضوع سازوکار حفاظت آزمون و محرمانگی اصل اولیه است.»