شهروند|  این روزها که تکنولوژی‌های مختلف در فوتبال دنیا حرف اول را می‌زند، مربیان ایرانی نیز برای این‌که از علم روز عقب نمانند، به استفاده از برخی تکنولوژی معروف در فوتبال جهان روی آورده‌اند. یکی از این تکنولوژی‌های برتر «جی‌پی‌اس»‌ها هستند که کاملا فراگیر شده‌اند و درحال حاضر کمتر تیمی در لیگ برتر حضور دارد که از این وسیله‌ها استفاده نکند. نکته مهم در این خصوص اما نحوه استفاده از «جی‌پی‌اس» است. آیا مربیانی که مدام دم از فراگیری علم روز فوتبال دنیا می‌زنند، نحوه کار کردن با یکی از ساده‌ترین تکنولوژی‌های این رشته ورزشی را بلدند؟
فناوری انگلیسی
همزمان با پیشرفت تکنولوژی در فوتبال، پای سیستم‌های «جی‌پی‌اس» هم به تمرینات و بازی‌های باشگاه‌های اروپایی باز شد. «جی‌پی‌اس» برای اولین بار در انگلیس مورد استفاده قرار گرفت. همه چیز از یک پروژه تحقیقاتی شروع شد. پروژه‌ای که در آن از «جی‌پی‌اس» و شتاب‌سنج‌های کوچک برای آگاهی از وضع بدنی بازیکنان حین تمرین و مسابقه استفاده می‌شد. به تدریج «جی‌پی‌اس»‌ها مشهور شدند و وقتی مزایای استفاده از آنها مشخص شد، دنیای فوتبال را به تسخیر خود درآوردند و استفاده از آنها در همه کشورهای اروپایی رواج پیدا کرد.
مهم‌ترین فایده «جی‌پی‌اس»
استفاده از تکنولوژی «جی‌پی‌اس» می‌تواند اطلاعات مفیدی را از فوتبالیست‌ها دراختیار مربیان قرار دهد. این دستگاه پیشتر‌ها توسط ورزشکاران دو و میدانی استفاده می‌شد اما حالا در دنیای فوتبال هم حرف اول را می‌زند. مربیان فوتبال می‌توانند با استفاده از این تکنولوژی بهترین آنالیز را از شرایط بازیکنان داشته باشند و بتوانند بهترین ترکیب ممکن را انتخاب کنند. درحال حاضر تیم‌های بزرگ دنیا مثل بایرن‌مونیخ، رئال مادرید، بارسا، یوونتوس، چلسی و تقریبا اکثر باشگاه‌های اروپایی این تکنولوژی را مورد استفاده قرار می‌دهند و به نتایج مهمی هم درباره وضع بازیکنان دست پیدا می‌کنند. «جی‌پی‌اس»‌ها بالاپوش‌هایی هستند که بازیکنان در جریان تمرینات بر تن می‌کنند و آنالیزورها با دستگاه‌های خاصی بازیکنان را کنترل می‌کنند و عددهای به‌دست آمده از هر بازیکن را در اختیار سرمربی تیم قرار می‌دهند. «جی‌پی‌اس» هم در تمرین و هم در زمان مسابقه میزان دوندگی بازیکنان را مشخص می‌کند. این‌که هر بازیکن چه زمانی در آستانه خستگی قرار می‌گیرد و ممکن است با ادامه تمرین و یا حضور در زمین بازی، در اثر خستگی با مصدومیت روبه‌رو شود. درواقع مهم‌ترین نتیجه‌ای که می‌توان از «جی‌پی‌اس»ها گرفت، همین آستانه خستگی بازیکنان است. بارها در تمرینات یا مسابقات فوتبال دیده‌ایم که یک فوتبالیست بدون این‌که برخوردی با کسی داشته باشد، دچار گرفتگی عضلانی می‌شود و مصدومیت به سراغش می‌آید اما با استفاده صحیح از این «جی‌پی‌اس»‌ها می‌توان جلوی چنین مصدومیت‌هایی را گرفت. «جی‌پی‌اس» میزان ضربان قلب، فشار خون و حتی میزان انرژی فوتبالیست‌ها را هم نشان می‌دهد و یکی از مزایای استفاده از آن در تمرینات این است که مربیان کاملا می‌توانند تشخیص دهند کدام بازیکن آمادگی جسمانی بیشتری دارد و کدام بازیکن باید بیشتر از دیگران تمرینات بدنسازی انجام دهد تا به سطح مورد نظر سرمربی تیم برسد.
«جی‌پی‌اس» چگونه به ایران آمد؟
«جی‌پی‌اس» با کارلوس کی‌روش به ایران آمد. تا پیش از حضور کی‌روش در ایران هیچ تیمی از این تکنولوژی مهم استفاده نمی‌کرد. کی‌روش از فدراسیون فوتبال خواست این بالاپوش‌ها را زودتر در اختیار تیم‌ملی قرار دهد و فدراسیون هم حدود 3‌سال و نیم پیش توانست با صرف 270‌میلیون تومان این تکنولوژی را در اختیار تیم‌ملی قرار دهد. استفاده از این تکنولوژی در تمرینات تیم‌ملی باعث شد کی‌روش به جوانگرایی روی بیاورد. چون اعدادی که «چی‌پی‌اس»ها در اختیار سرمربی تیم‌ملی قرار می‌دهد، به نفع جوانان است و به همین دلیل استفاده از جوان‌ها در تیم‌ملی بیشتر شد. همزمان با استفاده از «جی‌پی‌اس»‌ها، علیرضا منصوریان هم دستیار کی‌روش شد و بعدها که سرمربی نفت شد از بالاپوش‌های «جی‌پی‌اس» در تمرینات تیمش استفاده کرد. البته منصوریان استفاده از این بالاپوش‌ها را علنی نکرد تااینکه بازیکنان لیگ برتری هنگام برخورد با بازیکنان تیم نفت متوجه شدند آنها لباس‌های متفاوتی از زیر پیراهن تیمشان بر تن کرده‌اند. «جی‌پی‌اس»‌های تیم نفت سر و صدای زیادی کرد و برخی از تیمها به استفاده از آن معترض بودند اما طبق قانون فیفا استفاده از این وسیله‌ها در هنگام بازی هیچ اشکالی ندارد؛ چون باعث آسیب دیدن بازیکنان تیم مقابل نمی‌شود. با لو رفتن «جی‌پی‌اس»‌های نفتی‌ها، برخی باشگاه‌ها هم که وسع خرید این تکنولوژی را داشتند از آن استفاده کردند. بعدها منصوریان این تکنولوژی را به استقلال هم برد و حالا بسیاری از تیم‌های لیگ‌برتری از آن استفاده می‌کنند. مهم‌ترین موضوع برای استفاده از «جی‌پی‌اس»‌ها اما، علم استفاده از این تکنولوژی است. این‌که باشگاه‌هایی که دارند از این وسیله‌ استفاده می‌کنند آیا بلدند از اعداد و ارقام به دست آمده بهره کافی را ببرند یا خیر.
چراغپور:   در استفاده از جی‌پی‌اس فقط تقلب کرده‌ایم!
جلال چراغپور، کارشناس فوتبال درباره استفاده از «جی‌پی‌اس»ها در ایران به «شهروند» می‌گوید: «استفاده از بالاپوش‌های «جی‌پی‌اس» می‌تواند برای یک تیم فوتبال خیلی مفید باشد اما به شرطی که بلد باشیم از اعداد به‌دست آمده استفاده کنیم. آیا مربیان ایرانی و افرادی که قرار است از این «جی‌پی‌اس»‌ها استفاده کنند، می‌دانند اعدادی که بابت ضربان قلب و میزان انرژی و آستانه اسید لاکتیک به‌دست می‌آید، چه فایده‌ای دارند و مثلا با بالا رفتن ضربان قلب چطور می‌توانیم آن را به اندازه عادی برسانیم؟ مثلا مربیان ایرانی می‌دانند اگر آخرین برون‌ده قلبی کم باشد، چه باید کرد تا آن را بالا برد و آیا ممکن است مادرزادی باشد؟ به نظر من صرفا پوشیدن «جی‌پی‌اس»ها نمی‌تواند برای فوتبال ایران مفید باشد، بلکه مهم‌ترین چیز این است که بتوانیم از این اعداد بهترین بهره را بگیریم.» او ادامه می‌دهد: «با تمام احترامی که برای مربیان ایرانی قایل هستم اما فکر نمی‌کنم کسی در ایران باشد که علم استفاده از این دستگاه‌ها را داشته باشد. فکر می‌کنم در استفاده از «جی‌پی‌اس» هم مثل سایر تکنولوژی‌ها فقط درحال تقلب از روی دست دیگران هستیم. با یک دوره کلاس یک هفته‌ای نمی‌توان علم استفاده از «جی‌پی‌اس» را به‌دست آورد. اگر کی‌روش از این دستگاه استفاده می‌کند، به خاطر این است که سال‌ها در فوتبال انگلیس بوده و خودش و دستیارانش علم استفاده از آن را دارند اما بسیاری از مربیان این شرایط را ندارند.»