آرمین منتظری دبیر سرویس سیاسی

مناظره‌های انتخاباتی معمولا ساختاری مشخص دارند. نامزدها در مقابل یکدیگر، پیش چشم مردم قرار می‌گیرند. از آنها سوالاتی می‌شود  و آنها باید در مدت زمان معینی به سوالات پاسخ دهند. مردم از مناظره‌های انتخاباتی انتظار سرگرم شدن ندارند، هرچند ممکن است برخی اوقات برخی از نامزدها مناظره را به سیرکی بدل کنند و مایه تعجب و سرگرمی مردم را فراهم آورند! اما به‌طور کلی مناظره‌های انتخاباتی در آمریکا قرار نیست چندان سرگرم‌کننده باشد. اگر هم در نظر عموم خسته‌کننده باشد، اشکالی ندارد چراکه هیچ‌کسی از رئیس‌جمهوری آینده‌اش انتظار ندارد جلف و شومن باشد! در مناظره‌ها قرار است هر کاندیدا نظرات و برنامه‌هایش را ارایه کند و برنامه‌های دیگری را به چالش بکشد، اما یک چیز در این میان باید مدنظر باشد و آن ادب است؛ ادب در مراعات قوانین مناظره؛ ادب در رعایت احترام رقیب و درنهایت ادب در چگونگی ارایه پاسخ به سوالات. در مناظره‌ها اگر طرفین بخواهند خارج از چارچوب‌ها عمل کنند، معمولا از دست مجری نیز کاری برنمی‌آید. مجری نمی‌تواند هر یک از نامزدها را وادار کند تا تنها در چارچوب به سوالات پاسخ دهند و مراعات وقت را کنند و در میان صحبت‌های رقیب‌شان ندوند.
در مناظره اخیر میان ترامپ و کلینتون، ادب حلقه مفقوده بود. زمانی که ادب در مناظره‌های انتخاباتی گم می‌شود، دقیقا همان زمانی است که مناظره از شکل ملی خود به شکل شخصی تغییر شکل می‌دهد. در چنین شرایطی طرفین نه به فکر مصالح ملی که تنها به فکر حمله به طرف مقابل و به‌در کردن او از صحنه هستند. مناظره ترامپ و کلینتون بیش از این‌که مناظره دو کاندیدای ریاست‌جمهوری باشد، مناظره دو شخصی بود که چشم دیدن هم را ندارند و به هر ترتیبی قصد بیرون راندن رقیبشان از میدان را دارند. آنچه کمتر از آن سخن به میان آمد، برنامه‌های‌شان بود. حملات شخصی آنها به هم ‌درصد زیادی از مناظره را به خود اختصاص داده بود. شاید برخی بر این عقیده باشند که معمولا چنین حملاتی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا روشی عادی است، اما نگارنده با همین تجربه اندک و با توجه به دیدن حداقل 7 تا 8 مناظره انتخاباتی، به یاد ندارم که در مناظره‌ای در مرحله نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا چنین حملات شخصی مطرح شده باشد.
نگارنده یک شهروند آمریکایی نیست و شاید خیلی هم برایم مهم نباشد که نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا چطور با هم مناظره می‌کنند. شاید شیرپاک‌خورده‌ای برخیزد و بگوید: «اصلا به تو چه مربوط؟» اما قضیه زمانی به من و ما هم مربوط می‌شود که قرار است یکی از این دو سکان ریاست‌جمهوری کشوری را در دست بگیرند که یک گوشه توافق هسته‌ای با ایران را امضا کرده است. به‌هرحال هر کدام از ما ایرانی‌ها در این روزها و ماه‌ها به دنبال ذره‌ای عقلانیت در نظام سیاسی آمریکا هستیم. اگر بگویم نگران نیستیم، خلاف گفته‌ام. مگر می‌شود ایرانی‌ها در این برهه خاص زمانی یک چشمشان به انتخابات آمریکا نباشد.
ترامپ در مناظره اخیر همان ترامپی بود که همه می‌شناختیم. بی‌ادب و بدون ملاحظه درخصوص هر چه که از دهانش بیرون می‌آید. کلینتون نیز در بهترین حالت تنها یک چهره سیاسی بود که نصیحت و موعظه می‌کرد. هیچ‌کدام از این دو نفر در شمایل یک چهره تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز ظاهر نشدند. طنز ماجرا و نکته‌ای که مایه نگرانی است، این است که هر دو نفر که حالا نامزد حزب‌های‌شان در مرحله نهایی انتخابات هستند بیشتر وقت خود را صرف اتهام‌زنی به طرف مقابل کردند. سوالی که بعد از این مناظره از خود می‌پرسم این است که توافق هسته‌ای با در نظر گرفتن حضور هر یک از این دو نفر در کاخ سفید، چه روزگاری خواهد داشت.