مهدی بهلولی/آموزگار

یک نفر می‌رود پیش ویل دورانت و به او می‌گوید که به‌عنوان یک فیلسوف، استدلالی برایش بیاورد تا خودکشی نکند. این را می‌گوید و به قول یکی از دوستان می‌رود و در افق ناپدید می‌شود و دورانت می‌ماند و پرسش سخت معنای زندگی. دورانت هم بر‌می‌دارد نامه‌ای می‌نویسد به بیش از 100 شخصیت بزرگ جهانی و درباره معنای زندگی از آنان می‌پرسد و در پایان هم خودش به پرسش پاسخ می‌دهد و همه پاسخ‌ها را در کتابی گرد می‌آورد. داستان کتاب «درباره معنی زندگی» ویل دورانت که خوشبختانه در ایران هم به فارسی روان و خوبی برگردانده شده است، همین است. کتابی است خواندنی. پاسخ‌ها البته بدون همپوشانی نیست اما همه ارزش خواندن دارند. برخی کسانی که دورانت برای آنها نامه نوشته است، پرسش را جدی گرفته‌اند و درست و حسابی پاسخ داده‌اند و برخی هم گفته‌اند وقت نداریم و پرسش هم سخت است و همچون برنارد شاو به کوتاهی نوشته‌اند: «آخر من از کجا بدانم؟ آیا خود سوال اصلا معنایی دارد؟» نویسنده‌ای هم پاسخ درخور درنگی داده است: «اگر بخواهم نظراتم را در این زمینه بیان کنم، ترجیح می‌دهم به جای این‌که موادی برای کتاب نویسنده‌ای دیگر فراهم کنم، خودم آنها را ارایه کنم.» اما از این پاسخ‌های عجیب و غریب که بگذریم، آنچه بیشتر به دل من نشست پاسخ‌هایی بود که بر معنابخشی به زندگی از سوی خود آدم و لذت بردن از زنده بودن و نواندیشی و نوآوری پای می‌فشردند. راست هم همین است که انگیزه اصلی زندگی، پویایی، آموختن، دریافتن و لذت بردن از اینها و زندگی است. به گفته بامداد: «جستن، یافتن و آن‌گاه به اختیار برگزیدن.» یعنی اگر الان دورانت زنده بود و من هم یکی از آن آدم‌های سرشناس جهانی بودم و دورانت به من هم نامه می‌نوشت و می‌پرسید که تو معنای زندگی را در چه می‌بینی و با چه انگیزه‌ای زنده‌ای، می‌گفتم معنای زندگی در جست‌وجوست، در لذت بردن از تازه‌ها و زیبایی‌هاست. معنای زندگی در خود زندگی است و خود آدم باید بتواند آن را بیافریند؛ معنای زندگی در آفرینش است. بعد برای دورانت از لحظه‌های زیبای زندگی یک آموزگار ریاضی هم می‌گفتم و از برق چشمان دانش‌آموزش وقتی با اندیشه خود، پاسخ پرسش سختی را درمی‌یابد و می‌گفتم که معنای زندگی را می‌شود در همین چشم‌ها جست و البته خیلی چیزهای دیگر می‌توانستم برای دورانت بگویم و بنویسم که سرچشمه کارها و کوشش‌هایم در چیست و از کجا می‌آید. اما خب، شوربختانه دورانت سال‌ها پیش درگذشت و من هم آن آدم مهمی نبوده و نیستم که او از من می‌پرسید یا بپرسد. بگذریم، پیشنهاد می‌دهم کتاب دورانت را بخرید و بخوانید و ببینید که برخی افراد برجسته جهان، زندگی و معنای آن را چگونه می‌دیده‌اند. خیلی هم گران نیست، ‌14هزار تومان است.