شهروند| روز ملی صادرات با حضور مقامات عالیرتبه کشوری در سالن اجلاس سران با شعار صادرات و تکرار عزم ملی برگزار شد. روز گذشته در حالی که جای خالی حسن روحانی حس می‌شد، معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس اتاق ایران به سخنرانی پرداخته و نکاتی را عنوان کردند.
«3میلیون نفر بیکار فعلی را نیز همین بخش خصوصی می‌تواند با رونق کسب‌و‌کار به سر کار ببرد.» این موضوعی بود که اسحاق جهانگیری روز گذشته مطرح كرد و به نوعی بر حمایت معنوی دولت از بخش خصوصی صحه گذاشت. او همچنین تأکید کرد که در تاریخ کمتر پیدا می‌شود که رئیس‌جمهوری آمریکا با کشوری مثل ایران این‌طور حرف بزند و دنیا هم بی‌اعتنایی کند.
معاون اول رئیس‌جمهوری از اصرار دولت برای جایگزینی یورو در مبادلات بین‌المللی با دلار خبر داد و تأکید کرد که دولت بر حذف دلار اصرار دارد.
شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت هم که از غیبت برخی صادرکنندگان ناراضی به نظر می‌رسید، در ادامه این مراسم گفت: عزم ملی برای صادرات وجود ندارد که اگر وجود داشت، افرادی که برای حضور در مراسم روز ملی صادرات دعوت شده بودند، حضور می‌یافتند. گفتنی است در این مراسم از ۵۰ صادرکننده برتر تقدیر شد.
صادرات غیرنفتی کشور رشد کرده است
صادرات غیرنفتی بعد از مدت‌ها از صادرات نفتی پیشی گرفته است. معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان این‌که صادرات غیرنفتی کشور به ۴۷ میلیارد دلار رسیده است، گفت: امیدواریم این رقم به ۵۰ میلیارد دلار نیز برسد و ما به سمت صادرات ۱۰۰میلیارد دلاری غیرنفتی حرکت کنیم. اسحاق جهانگیری ادامه داد: این در حالی است که ما سالیان گذشته درباره صادرات 1.5 تا 2میلیارد دلاری صحبت می‌کردیم. به گفته او، این‌که دو برابر نفت درآمد غیرنفتی داریم کار بسیار بزرگی است.
بخش خصوصی رتبه اقتصاد ایران را بهبود بخشیده است
جهانگیری همچنین با بیان این‌که حدود 23میلیون و 800هزار نفر در کشور مشغول به کار هستند، گفت: حدود 4میلیون نفر از این شاغلان در بخش دولتی و مابقی یعنی حدود 20میلیون نفر در بخش خصوصی شغل ایجاد کرده و در آن زمینه مشغول به کار هستند.
معاون اول رئیس‌جمهوری ادامه داد: 3میلیون نفر بیکار فعلی را هم همین بخش خصوصی می‌تواند با رونق کسب‌و‌کار به سر کار ببرد.
او با ابراز این‌که اقتصاد ایران به رتبه هجدهم یا نوزدهم دنیا رسیده است، گفت: بابت این ارتقا باید از بخش خصوصی حفاظت شود و قدردان آن باشیم.
وی گفت: بخش خصوصی به رفتار ما دولتی‌ها نگاه می‌کند که اگر با آنها رفتار خوبی داشتیم، کارهای بزرگتری انجام می‌دهد؛ پس باید به رفتار خود با بخش خصوصی نهایت دقت را داشته باشیم.
جهانگیری گفت: خارجی‌ها نیز برای سرمایه‌گذاری در کشور به رفتار ما دولتی‌ها با بخش خصوصی خودمان نگاه می‌کنند که اگر رفتار ما با آنها مناسب بود، آنها نیز به سرمایه‌گذاری ترغیب می‌شوند.
دنیا به آمریکا دهن‌کجی می‌کند
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: در تاریخ کمتر پیدا می‌شود که رئیس‌جمهوری آمریکا با کشوری مثل ایران این‌طور حرف بزند و دنیا هم بی‌اعتنایی کند.
او ادامه داد: بعد از برجام و اجرای توافق اقدام مشترک، فضای بین‌المللی برای کار با ایران بسیار مثبت شده است؛ زیرا دنیا می‌داند ایران جای مهمی بوده و کشورمان سیاست‌های خوبی را در پیش گرفته است.
جهانگیری با بیان این‌که آمریکا، آفریقا، اروپا و آسیا می‌خواهند با ایران کار کنند، افزود: شما صادرکنندگان باید از این فرصت برای کارکردن با دنیا استفاده کنید.
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب که «ما می‌خواهیم با تمام دنیا به‌استثنای یکی دو کشور روابط خود را گسترش دهیم» گفت: آمریکایی‌ها خودشان را از اقتصاد ایران محروم کرده‌اند و ما هیچ‌وقت به آمریکایی‌ها نگفته‌ایم که به اقتصاد ایران نیایید و کار نکنید. به گفته او، این سیاستمداران آمریکایی هستند که شرکت‌های آمریکایی را از مزایای ارتباط با ایران محروم کرده‌اند والّا محدودیت برای این موضوع وجود ندارد.
دیپلماسی اقتصادی مهمترین سیاست دولت است
«دیپلماسی اقتصادی جزو مهمترین سیاست‌های دولت است.» معاون اول رئیس‌جمهوری با ذکر این موضوع در ادامه سخنانش تصریح کرد: وزارت خارجه درصدد تغییر ساختار و تشکیلات خود است تا در مرکز این سیاست‌ها، دیپلماسی اقتصادی قرار بگیرد و معاونت‌ها را طوری تعیین می‌کند که معاونت اقتصادی در وزارت خارجه موضوع اصلی شود.
جهانگیری گفت: به مدیران سراسر کشور از وزیر تا استاندار و سفیر تصریح می‌کنیم که از بخش خصوصی حمایت کنند. او با بیان این‌که ثبات اقتصادی مهمترین پیش‌نیاز فعالیت اقتصادی است، گفت: اصرار داریم شاخص‌های اقتصادی مهم و تعیین‌کننده برای فعالان اقتصادی به طور شفاف بیان شود.
در بخش ارز توانایی 100میلیارد دلاری داریم
معاون اول رئیس‌جمهوري، با ابراز این‌که به‌طور میانگین سالانه 45 تا 50میلیارد دلار از فروش نفت و تقریبا 45 تا 50میلیارد دلار از صادرات غیرنفتی ارز نصیب کشور می‌شود، گفت: در بخش عرضه ارز در سال توانایی 100میلیارد دلاری داریم و اگر واردات کالایی ما 50میلیارد دلار فرض شود، تراز ما مثبت است. او همچنین تصریح کرد: حدود 20 تا 30میلیارد دلار در محاسبات تراز مثبت تجاری داریم.
جهانگیری نتیجه‌گیری کرد: دلیلی نداریم که بگذاریم تلاطم در نرخ ارز به وجود بیاید و صادرکنندگان نگران شوند.
معاون اول رئیس‌جمهوری با اظهار این‌که در بازار هیچ تلاطمی وجود ندارد، گفت: نرخ تغییرات ارز قابل قبول است و تغییراتی نیست که شما صادرکنندگان را با شوک اقتصادی مواجه کند.
اصرار به جایگزینی دلار داریم
معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین در ادامه گفت: در مرحله فعلی اصرار داریم در مراودات بین‌المللی به‌جای دلار از ارزهای رسمی دیگر مثل یورو استفاده کنیم.
اسحاق جهانگیری در ادامه سخنانش در مراسم روز ملی صادرات افزود: برای این کار به‌دنبال آن هستیم که با کشورهای هدف به تفاهم برسیم که با پول ملی کار کنیم. وی افزود: در سفر اخیرم به ترکیه، روسای بانک‌های مرکزی دو کشور به توافق رسیدند که در مراودات خود از پول ملی دو کشور استفاده کنند و اگر بتوانیم با کشورهای دیگر مانند چین، روسیه و کشورهای همسایه نیز این کار را انجام دهیم، منافع صادرکننده و واردکننده ایرانی فراهم می‌شود و ما حتما این مسیر را دنبال خواهیم کرد. جهانگیری همچنین با اشاره به سخنان اردوغان برای در اختیار گذاشتن تجربه ترکیه در امر گردشگری گفت: سالی یک‌میلیون و نهصد‌هزار گردشگر ایرانی به ترکیه سفر می‌کنند و در مقابل چهارصدهزار نفر از آن کشور به ایران می‌آیند که ما می‌توانیم از تجربیات ترکیه برای جذب بیشتر گردشگر و جذب درآمدهای ارزی آن استفاده کنیم.
صادرات را جدی نمی‌گیریم
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این‌که ظرفیت صادراتی ایران ۱۸۰میلیارد دلار است، افزود: فقدان باور و عزم ملی به این‌که صادرات غیرنفتی، تنها راه شکوفایی اقتصادی کشور است، مشکل اصلی به شمار می‌رود؛ البته در عرصه‌های گوناگون مشکلاتی وجود دارد که همه به آن اشاره کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد به این باور و عزم نرسیدیم که باید عزم ملی برای صادرات را به‌عنوان مهمترین ماموریت خود در این عرصه از تاریخ ایران بشناسیم که اگر غیراز این بود با غیبت صادرکنندگانی که برای حضور در این مراسم دعوت شده‌اند، مواجه نمی‌شدیم. محمد شریعتمداری که در روز ملی صادرات سخن می‌گفت، تأکید کرد: در توسعه صادرات، چالش‌ها و فرصت‌های زیادی وجود دارد که همه صادرکنندگان از طرح موضوع آن اشباع هستند؛ اما این سوال کلی مطرح است که چرا باوجود این‌که انباشت تجربه تاریخی یک صد ساله ایرانیان و تلاش آنها برای دستیابی به بازارهای صادراتی را شاهد هستیم، اما شکاف بین داشته‌ها و خواسته‌های تجار و تولیدکنندگان در عرصه تولید، تجارت و صادرات وجود دارد؟
ارزش 10 قلم کالای صادراتی ایران؛ 23.8میلیارد دلار
به گفته شریعتمداری، حضور ما در بازارهای جهانی، ابعاد سیاسی، امنیتی و مهمی دارد؛ ضمن این‌که نیل به اهداف بزرگ اقتصادی بدون توجه به صادرات غیرنفتی امکان‌پذیر نیست. ارزش ده قلم نخست صادراتی ایران ۲۳.۸میلیارد دلار بوده است؛ درحالی‌که ۲۶سال قبل صحبت از این بود که باید تنوع بازارها و کالاهای صادراتی را داشته باشیم؛ درحالی‌که اکنون هم همچنان این مشکل وجود دارد؛ ضمن این‌که در ارقام صادرات غیرنفتی کشور، پروپان و حتی گاز طبیعی هم گنجانده شده است.
در دوران اصلاحات صادرات رونق یافت
او اظهار داشت: دیوار مشوق‌های صادراتی اکنون خوابیده است؛ درحالی‌که در دولت هشتم، معادل 8درصد به صادرات خدمات فنی و مهندسی جایزه صادراتی پرداخت می‌شد؛ این درحالی است که واقعا مانند چاشنی در دینامیت عمل می‌کرد و صادرات را به شدت رونق داد. درحالی که این دیوار اکنون طاقچه شده است.
وزیر صنعت گفت: مجموع ارزش صادرات ایران به ده کشور عمده صادراتی ۳۵.۸میلیارد دلار بوده است؛ این درحالی است که 30سال قبل نیز از تنوع بازارها صحبت می‌شد، اما این آرزو محقق نشد. این درحالی است که هر کسی که برای نخستین‌بار کالایی را به کشوری صادر می‌کرد، جایزه صادراتی افزون دریافت می‌کرد؛ اما اکنون تمام این مسیر را به عقب برگشته‌ایم.
کیک اقتصاد ما کوچک مانده است
شریعتمداری با بیان این‌که کل حجم تجارت در کشور ما با همه تغییراتی که در سال‌های گذشته رخ داده، ۴۵میلیارد دلار در نیمه اول امسال بوده است، گفت: کیک اقتصاد ما همچنان کوچک باقی مانده است و وقتی این کیک کوچک باشد، حجم بازار و تولید افزایش قابل ملاحظه‌ای ندارد، پس سهم ما هم در اقتصاد جهانی اندک باقی خواهد ماند. البته مشکل اصلی برای صادرات امروز، باور و عزم ملی برای جهش در امر صادرات در بین فعالان اقتصادی و هم مردم است.
منابع بودجه‌ای حامی صادرات کمتر از حقوق کارمندان دولت است
شریعتمداری، عضو کابینه دوازدهم خاطرنشان کرد: پرداخت منابع بودجه‌ای به‌عنوان اهرمی برای حمایت از صادرات غیرنفتی کشور بسیار مهمتر از پرداخت حقوق و دستمزد و اضافه کار کارمندان دولت است، درحالی‌که اگر عزم جدی وجود داشت، اکنون پرداخت حقوق کارمندان اولویت اول بودجه‌های دولتی نبود.
همچنین باید بدانیم که اگر ارز را واقعی نکنیم، تنبیه صادرات و تشویق واردات صورت می‌گیرد، پس باید تغییرات طبیعی صورت دهیم، اگر تغییرات طبیعی نباشد باید مشوق صادراتی بدهیم تا این مشکلات برطرف شود. این درحالی است که در مورد قوانین و مقررات نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد.
بازار هدف؛ بازار عراق
بازار هدف ما عراق است، شریعتمداری تأکید کرد: این درحالی است که اتفاقی که در اقلیم کردستان رخ داد، کسی پیش‌بینی نکرد، درحالی‌که ما باید آن را پیش‌بینی می‌کردیم، چراکه آن بازار، مال ایرانی‌ها است. رقیب ما در اقلیم کردستان و جنوب عراق ۴ بانک را مستقر کرده است؛ درحالی‌که خدمات فنی و مهندسی ایرانی در بازار عراق با شرایطی مواجه هستند که اگر چک دریافتی از کارفرمای خود بدون موجودی باشد، دلالان تا ۵۰درصد پایین‌تر آن را تنزیل می‌کنند. درحالی‌که برای رقیبی همچون ترکیه که بانک‌های آن در عراق مستقر هستند، با نرخ ۵درصدی چک را تنزیل می‌کنند.
درد دل صادرکننده باید شنیده شود
شریعتمداری گفت: سازمان توسعه تجارت ایران باید حرکت کند و سازمان باید مجدد خانه صادرکنندگان باشد، یعنی حرف‌ها و درد دل‌های صادرکنندگان شنیده شده و البته سازمان توسعه تجارت، وکیل صادرکنندگان شود. پس جایگاه سازمان توسعه تجارت ایران باید مجدد احیا شود.
وزیر صنعت اعلام کرد: اگر اعتبار خریدار باید به اعتبار فروشنده تغییر کند، باید زمینه تغییرات را فراهم کرد. این درحالی است که باید توانمندسازی بنگاه‌ها را صورت دهد، البته اتاق بازرگانی نیز باید در جایگاه واقعی خود عمل کند؛ باید اتاق به جایگاه واقعی خود برگردد و به مسئولیت‌های خود عمل کند.
حتی نتوانستیم با کشورهای همسایه تجارت آزاد داشته باشیم
رئیس اتاق بازرگانی هم در این مراسم سخنرانی کرد. او با تأکید بر لزوم برقراری تجارت آزاد و تعرفه ترجیحی با سایر کشورها گفت: درحالی‌که کشورهای رقیب‌مان با کشورهای زیادی این دو امر را برقرار کرده، نتوانسته‌ایم حتی با کشورهای همسایه تجارت آزاد یا ایجاد تعرفه‌های ترجیحی داشته باشیم. او با اشاره به این‌که تجارت آزاد و برقراری تعرفه ترجیحی میان کشورهای مختلف برقرار است اما کشورمان هنوز با بسیاری از کشورها حتی کشورهای همسایه تجارت آزاد یا تعرفه ترجیحی ندارد، تصریح کرد: این امر هزینه‌های ما را بالا می‌برد که در کنار آن باید توجه داشت هزینه‌های حمل‌ونقل نیز در کشورمان بالا است و سرعت حمل‌ونقل ما پایین است به‌طوری که استفاده از حمل‌ونقل ریلی برای صادرات با سرعت 15 تا 20 کیلومتر انجام می‌شود.
از موانع صادرات...
به گفته شافعی سهم ما از صادرات جهانی 0.34درصد است که اگر نفت را از آن برداریم این رقم به 0.24 کاهش می‌یابد که با توجه به قابلیت‌ها و موقعیت‌های موجود کشورمان بسیار کم است و در فاصله میان‌مدت می‌تواند به رقم بالاتری رشد یابد که لازمه آن انجام اقداماتی دیگر است.