شهروند| «ماهانه 2میلیون و 800 هزار تومان درآمد کسب کنید» این جمله، تبلیغ مراکز کاریابی یا بیلبورد تبلیغاتی نصبشده در اتوبانهای شهر یا صفحه آگهی روزنامهها نیست. این بخشی از گفتههای پیمان تقیپور، مدیر دفتر فنی برق و انرژی روستایی ساتبا در رابطه با طرح خرید تضمینی برق به «شهروند» است. به گفته او، در حال حاضر هزینه ایجاد یک نیروگاه 20 کیلوواتی خورشیدی 100میلیون تومان آب میخورد؛ اما مشترکین میتوانند با فروش برق تولید نیروگاههای شخصی خود ماهانه به طور متوسط 2میلیون و 800هزار تومان درآمد کسب کنند. ضمن اینکه این میزان درآمد در برخی از شهرهای گرمسیري به بیش از 3میلیون تومان هم میرسد.
اما در شرایطی امکان ایجاد چنین کسبوکار کوچکی در پشتبام خانهها به وجود آمد که ایران با داشتن بیش از 300 روز آفتابی ظرفیت بالایی در ایجاد انرژیهای تجدیدپذیر دارد. ساتبا میگوید پتانسیل جذب انرژی خورشیدی در ایران به طور متوسط 1800 کیلووات به ازای هر متر مربع است که عدد بالایی است.
80درصد برق کشورهای اروپایی
از منابع تجدیدپذیر
کمبود منابع انرژی در کشور همواره بهعنوان یک چالش مطرح بوده و به همین دلیل بحث استفاده از انرژیهای نو و پاک چند سالی است مورد توجه بخشهای مختلف قرار گرفته است. اقلیم خاص و منحصربهفرد کشورمان شرایطی را فراهم کرده که سرمایهگذاران میتوانند از انرژی خورشید و باد به نحو احسن استفاده کنند. آمارها نشان میدهد، 80 تا 90درصد برق کشورهای اروپایی که حتی به اندازه بدترین استان ما به لحاظ روزهای آفتابی از این نعمت خدادادی برخوردار نیستند، از طریق انرژیهای تجدیدپذیر و پاک تأمین میشود.
بر اساس اعلام سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق پتانسیل جذب انرژی خورشیدی در کمربند شمالی ایران که کمترین ظرفیت را در کشور دارد روزانه 2.8 تا 3.8 کیلووات به ازای هر مترمربع است؛ در حالی که این رقم در استانهایی همچون فارس، کرمان، بخشی از یزد و اصفهان که از ظرفیت بسیار خوبی برخوردار هستند به 5.2 تا 5.4 کیلووات در هر مترمربع میرسد.
این ظرفیت حالا موجب شده که بهرهگیری از انرژی خورشید و باد در استانهای مستعد مورد توجه قرار بگيرد و وزارت نیرو برای جذب سرمایههای هر چند کوچک و در راستای ارایه خدمات به مشترکان متقاضی در شهرستانهای مختلف کشور، خرید تضمینی برق از منابع تجدیدپذیر و پاک را در دستور کار خود قرار بدهد. هر چند که استفاده از منابع تجدیدپذیر ازجمله خورشید برای تولید انرژی راهکار رهایی از نگرانی پایان منابع انرژی فسیلی و تخریبهای زیستمحیطی است، اما توسعه این انرژیها به سرمایهگذاری و حمایتهای تشویقی زیادی نیاز دارد. همین مسأله موجب شده تا بخشی از منابع لازم برای ایجاد چنین نیروگاههایی از سوی دولت تأمین شود.
تقیپور، مدیر دفتر فنی برق و انرژی روستایی ساتبا در رابطه با حمایتهای دولت میگوید: 50درصد هزینه احداث نیروگاههای خورشیدی توسط مشترکین و 50درصد دیگر از محل کمکهای بلاعوض تأمین میشود. مشترکینی که علاوه بر مصرف برق تولیدشده توسط نیروگاههای شخصی خود میتوانند مازاد آن را بفروشند و درآمد خوبی هم به جیب بزنند. او ادامه داد: به منظور ترویج استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، وزارت نیرو بودجهای را صرف ایجاد نیروگاههای خورشیدی كرده كه بر فراز پشتبام مدارس، مساجد و نهادهای دولتی و حاکمیتی نصب شده است.
سرمایهگذاری در پشتبام خانهها
اما در شرایطی که بسیاری از بنگاههای اقتصادی در رکود به سر میبرند و نظام بانکی هم سودهای خود را تعدیل کرده، شاید بد نباشد که به فکر سرمایهگذاری در پشتبامهای خود باشیم. به گفته تقیپور، ایجاد ظرفیت تولید هر کیلووات برق از طریق نیروگاه خورشیدی متناسب با نوع محصول بین 4.5 تا 5میلیون تومان آب میخورد؛ به عبارت دیگر اگر قصد ایجاد یک نیروگاه 20 کیلوواتی را دارید باید حدود 100میلیون تومان هزینه کنید.
شاید در ابتدای کار ایجاد این نیروگاهها هزینه سنگینی را به مشترکان برق تحمیل کند؛ اما یک حساب کتاب سرانگشتی نشان میدهد که این میزان هزینه در کمتر از 3 سال بازگردانده شده و مشترکان میتوانند به نیروگاههای خود بهعنوان یک منبع تأمین درآمد نگاه کنند.
مدیر دفتر فنی برق و انرژی روستایی ساتبا در اینباره میگوید: شدت آفتاب در یزد با تهران یا اردبیل فرق میکند اما بهطور متوسط نصب هر نیروگاه خورشیدی در پشتبام خانهها 2میلیون و 800هزار تومان درآمد برای مشترکین به همراه خواهد داشت. این سقف درآمدی ممکن است در اردبیل 2میلیون و 600هزار تومان و در یزد بیش از 3میلیون تومان باشد.
به ازای هر طرحی که در دولت به تصویب رسیده، وزارت نیرو مکلف به خرید تضمینی برق نیروگاههای بادی- خورشیدی بخش خصوصی به مدت 20سال است. در حال حاضر، هر کیلووات برق تولیدی توسط نیروگاهها تا سقف 20 کیلووات به قیمت پایه 800 تومان، نیروگاههای خورشیدی با حجم تولید 20 تا 100 کیلووات به قیمت 700 تومان و نیروگاههای بادی به قیمت 570 تومان به صورت تضمینی خریداری میشود.
تقیپور در رابطه با چرایی متفاوتبودن قیمتها توضیح میدهد که مطابق مصوبه هیأت وزیران سه آیتم هزینههای زیستمحیطی آلایندگی ناشی از تولید هر کیلووات ساعت برق با استفاده از سوختهای فسیلی، بهای سوخت صرفهجوییشده به ازای هر کیلووات ساعت تولید برق تجدیدپذیر و هزینه تبدیل سوخت فسیلی به برق، در فرمول یادشده لحاظ میشود که سرجمع آنها نرخ اولیه و پایه خرید تضمینی برق تولیدی است.
هر سند یک نیروگاه
به گفته مدیر فتوولتایک ساتبا هیچ محدودیتی درخصوص ایجاد نیروگاههای خورشیدی در کشور وجود نداشته و هر آپارتمانی که سند مجزا دارد، میتواند نسبت به نصب یک پنل خورشیدی در پشت بام خانه خود اقدام کند.
طبق آمارهای اعلامی از ساتبا تاکنون 400 مگاوات نیروگاه بزرگ وارد مدار شده که در این میزان ظرفیت تجمیعی نیروگاههای خانگی بیش از 3هزار کیلووات بوده است.