شهروند| مسأله ژنتیک و ورزش موضوع خیلی جدی‌ای است که سال‌هاست در زمینه استفاده از علم ژنتیک در حوزه ورزش کارهای علمی زیادی صورت گرفته است. به‌طوری که 50‌درصد از توانایی‌های افراد در حوزه ورزش به زمینه‌های ژنتیک برمی‌گردد که این میزان را از 20 تا 80‌درصد تخمین زدند. در ایران نیز برای نخستین‌بار در موسسه ژن ورز که به پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس و مرکز نوآوری و فناوری ورزشی پژوهشگاه علوم ورزشی مربوط است، پس از ۳‌سال کار مداوم محققان موفق شدند با بهره‌گرفتن از روش‌های آزمایشگاهی به شکل مناسب و استاندارد و با استفاده از بزاق دهان افراد به بررسی ۴۳ ژن مرتبط با توانایی‌های بدنی و فعالیت‌های ورزشی بپردازند. اتفاقی که بعد از اعلام رسمی آن بازتاب گسترده‌‌ای هم در محافل ورزشی پیدا کرد.
خبر بزرگ
رضا قراخانلو رئیس پژوهشگاه علوم ورزشی اولین نفری بود که به صورت رسمی از امکان استعدادیابی ژنتیکی ورزشی به لحاظ علمی و آزمایشگاهی به وسیله بزاق دهان خبر داد. قراخانلو درباره این اتفاق بزرگ و جالب علمی می‌گوید: «این تکنیک به ما اجازه می‌دهد تا در سنین نونهالی و نوجوانی به افراد توصیه کنیم در چه رشته‌های ورزشی می‌توانند موفق باشند و در کدام رشته‌ها شانس موفقیت آنها کمتر است. این امر سبب می‌شود تا وقت و منابع مالی بسیاری صرفه‌جویی شود و از نظر روحی هم افراد نونهال و نوجوان کمتر دچار شکست شوند».
مقابله با استعدادکُشی
طبق آمار متاسفانه طی سال‌های گذشته افراد زیادی بودند که برای موفقیت در یک رشته ورزشی وقت و هزینه‌های زیادی صرف کردند که در پایان تلاش آنها چشمگیر نبوده است. برعکس افرادی که متناسب با استعداد خود وارد یک رشته ورزشی شدند، به سرعت توانستند پله‌های ترقی را طی‌ کنند. استعدادیابی ژنتیکی ورزش یکی از مسیرهای علمی برای رسیدن به چنین هدف بزرگ است که درصورت اجرایی‌شدن می‌تواند خدمت بزرگی به ورزش ایران داشته باشد و زمینه‌ساز موفقیت‌های زیادی شود.
قراخانلو:
این طرح به مرحله عملیاتی رسیده است
با این دستاورد بزرگ پزشکی ورزشی حالا همه منتظر هستند ببینند این طرح چه زمانی به صورت رسمی اجرایی خواهد شد. رئیس پژوهشگاه پزشکی ورزشی در این رابطه تأکید کرد: «درشرایط کنونی کار به مرحله عملیاتی و خدماتی رسیده و در سایت ژن ورز به‌طور رسمی به مردم اعلام شده که با مراجعه به این سایت درخواست خود را به ‌صورت رسمی عنوان کنند و نمونه بزاق را بفرستند تا از نتایج تفسیر ژنتیک خود برخوردار شوند. البته بخشی از این خدمات، دادن مشاوره ورزشی به افراد متقاضی است. یعنی افراد پس از این‌که از خصوصیات ژنتیکی خود اطلاع پیدا کردند، به آنها توصیه‌های اجرایی هم داده می‌شود. حتی در زمینه‌های بدنسازی، تمرینات و تغذیه ورزشی نیز مشاوره‌های لازم ارایه خواهد شد».
آمادگی برای آغاز همکاری
با فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها
پژوهشگاه پزشکی ورزشی این آمادگی را درحال حاضر دارد که با فدراسیون‌های ورزشی هم همکاری بزرگی را آغاز کند. حتی در این زمینه مذاکراتی هم صورت گرفته که قراخانلو در توضیح آن گفته است: «به فدراسیون‌ها و بسیاری از کسانی که دارای مدارس فوتبال، بسکتبال، والیبال و... هستند و همچنین طی تماسی که با باشگاه‌ها داشتیم، به آنها اعلام کردیم که آماده ارایه چنین خدماتی به آنها هستیم. سعی داریم با وزارت ورزش نیز در این خصوص ارتباطات رسمی بیشتری برقرار کنیم. البته برای اجرایی‌شدن چنین طرحی تاکنون نزدیک به 100میلیون تومان هزینه شده است. هزینه افراد مراجعه‌کننده نیز برای انجام هر نمونه 500‌هزار تومان است که اگر به صورت گروهی ثبت‌نام صورت بگیرد، هزینه‌ها تا یک‌سوم و حتی تا 50‌درصد کاهش پیدا خواهد کرد. این طرح فرآیند استعدادیابی در کشور را یک گام به کشورهای پیشرفته نزدیک کرده و از ائتلاف سرمایه‌های مالی و انسانی جلوگیری خواهد کرد. این کار با دقت بالا و هزینه بسیار کم در کشور درحال پیاده‌شدن است و عملا به مرحله تجاری رسیده و به‌عنوان یک خدمت علمی به مردم عرضه می‌شود».