شهروند| سیزدهمین نشست اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی با حضور رئیس‌جمهوری، رئیس مجلس، روسای مجالس کشورهای اسلامی و نمایندگان مجالس آن دیروز در تهران (هتل اسپیناس) برگزار شد. رئیس‌جمهوری ازجمله سخنرانان ویژه این نشست بود که مهمترین مباحث خود را به معضلات درونی کشورهای اسلامی اختصاص داد و از الزامات و ظرفیت‌های درونی کشورهای جهان اسلام سخن گفت. حسن روحانی در آغاز سخنان خود، ضمن احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت سیاسی کلیه کشورها، راه حل ریشه‌کن‌کردن معضلات امت اسلامی را در تحقق همدلی و همکاری تمامی کشورهای اسلامی دانست. رئیس‌جمهوری همچنین با اشاره به این‌که هیچ کشوری نمی‌تواند مشکلات درونی خود را از طریق لشگرکشی‌های خارجی حل کند، راه حل مشکلات را در صلح و مصالحه تبیین کرد.
حل  مشکلات کشور‌های اسلامی در گرو مشارکت مردم در امور کشورشان
حسن روحانی در سیزدهمین کنفرانس مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی گفت: در شرایط بسیار حساس کنونی جهان اسلام، بدون تردید حل بخش عمده‌ای از مشکلات کشور‌های اسلامی در گرو مشارکت واقعی و منصفانه مردم در امور جاری کشورشان است و همین مهم، نقش مجالس قانون‌گذاری که در حقیقت نماد حضور و مشارکت مستقیم مردم در تمشیت امور خود هستند را به‌خوبی آشکار می‌سازد. در این زمینه نمی‌توان نقش ارزشمند اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در تقویت وحدت و اخوت اسلامی و تبادل تجربه‌ها میان اعضای آن را انکار کرد. بدون تردید، تداوم این‌گونه نشست‌ها، آثاری مبارک برای تقویت روح برادری و توسعه در جهان اسلام و هماهنگی امت اسلامی در سطح جهان بر جای خواهد گذاشت.
قدرت‌های خارجی در جهت کاهش آلام دیگران قدم برنمی‌دارند
رئیس‌جمهوری با اشاره به این‌که جهان اسلام با چالش‌های متعددی روبه‌رو است، گفت: تلاش قدرت‌های خارجی برای تسلط بر امور مسلمین و دست‌اندازی به منابع خدادادی آنها، فقر و مشکلات اقتصادی و اجتماعی، توسعه‌نیافتگی و اختلافات میان کشورهای اسلامی، نمونه‌هایی از معضلات و چالش‌هایی است که با آنها روبه‌رو هستیم. راه مقابله با این چالش‌ها، نگاه و توسل به قدرت‌های خارجی نیست. تجربه تاریخ معاصر به ما می‌آموزد که این قدرت‌ها صرفا به فکر منافع خود و آن هم به هزینه دیگران هستند. آنها در جهت کاهش آلام دیگران قدم برنمی‌دارند و توسل این قدرت‌ها به اقدامات زورمدارانه‌ اقتصادی و نظامی ازجمله دخالت مستقیم نظامی یا تهدید به استفاده از نیروی نظامی، فروش تسلیحات مرگبار به کشورهای مختلف که منجر به کشتار و تخریب و مسابقه تسلیحاتی می‌شود و همچنین ایجاد تفرقه و اختلاف میان امت اسلامی برای حفظ و تداوم سلطه‌طلبی و برتری‌جویی و دست زدن به سیاست‌های حذفی در سطح مناطق مختلف، نمونه‌هایی از تداوم کنش‌های کهنه و استعماری در شرایط کنونی جهانی است.
نگاه ما باید به درون باشد تا به بیرون
روحانی نگاه به درون را از راه‌های برون‌رفت از مشکلات جاری کشورهای اسلامی دانست و اظهار کرد: برای پرداختن به مشکلات و چالش‌های پیش رو و یافتن راه‌حل برای آنها، نگاه ما باید به درون باشد تا به بیرون. باید با اتکا به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های درونی، معضلات جوامع خود را از پیش رو برداریم، نه این‌که چشم امید به دیگران داشته باشیم تا حلاّل مشکلات ما باشند. این به معنای انزواطلبی نیست. به عکس، ما حامی تعامل سازنده و از موضع برابر جهان اسلام، با دیگران هستیم که در آن جایی برای استثمار و دخالت در امور داخلی کشورهای اسلامی نباشد. ما معتقدیم اگر روابط بین‌الملل براساس تعامل سالم و بر مبنای حقوق بین‌الملل شکل بگیرد، بسیاری از معضلات کنونی جهان از بین می‌رود. مشکل از آن‌جا آغاز می‌شود که برخی قدرت‌ها تمایلی به روابط سازنده و برابر با دیگران ندارند. نگاه آنها به دیگران نگاه از بالا به پایین است و در پی روابطی یک‌طرفه و البته به نفع خود هستند. ما باید اختلافات خود را کنار گذاشته و با هم‌افزایی و اتکا به ظرفیت‌های داخلی و بهره‌گیری از سرمایه‌های انسانی و اجتماعی و منابع غنی خود، وابستگی به بیگانگان را کاهش داده و در جهت بالندگی و توسعه روزافزون جهان اسلام، حرکت کنیم. ما باید این باور را در خود تقویت کنیم که تنها از طریق عدم اتکا به بیگانگان و همبستگی بیشتر امت اسلامی، قادر خواهیم بود بر معضلات جهان اسلام فائق آییم. وی در ادامه افزود: جهان اسلام هرگز خود را بازنخواهد یافت مگر آن‌که ملل مسلمان کفایت و شایستگی خود را در برخورداری و ارتقای حاکمیت مردم به اثبات برسانند و در سایه امنیت اجتماعی و سیاسی، شکوفایی اقتصادی را برای همه طبقات و اقشار به ارمغان آورند. نخستین گام در رسیدن به این مقصود، داشتن منطقه‌ای آرام و روابط خارجی صلح‌آمیز است.
خشونت‌ورزی در بیرون از مرزها نمی‌تواند ظرفیت‌های افراطی‌گری را در داخل از میان بردارد
روحانی منازعات داخلی کشورها را به‌عنوان مانعی در راه توسعه آنها دانست و بیان کرد: هیچ کشوری نمی‌تواند زمانی که در منازعات و کشمکش‌های خارجی گرفتار است، به توسعه داخلی اهتمام ورزد. هیچ کشوری نمی‌تواند مشکلات درونی خود را از طریق لشگرکشی‌های خارجی حل کند و برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی خود را همزمان با بمباران و کشتار ملت‌های همسایه پیش ببرد. خشونت‌ورزی در بیرون از مرزها و فرافکنی مشکلات داخلی به بیرون نمی‌تواند ظرفیت‌های افراطی‌گری و خشونت را در داخل از میان بردارد.
 برعکس، مبارزه با فقر، تبعیض و ایجاد فرصت‌های برابر برای شهروندان فارغ از جنسیت، قومیت و مذهب در داخل کشورهاست که می‌تواند ریشه‌های خشونت و افراطی‌گری را بخشکاند. این هدف مهمی است که مجالس ما به‌عنوان مجمع نمایندگان مردم می‌توانند نقش بسیار مهمی در تحقق آن ایفا کنند. در همین راستا، پیشنهاد می‌کنم ارتباط و تبادل فکر و همکاری میان اعضای مجالس اسلامی شکل نهادینه‌تری به خود گرفته تا نمایندگان بتوانند نه فقط در چنین مجامعی بلکه در سطوح کمیسیون‌های تخصصی به صورت دوره‌ای و منظم، با همتایان خود درباره مشکلات و راه‌حل‌های مشترک گفت‌وگو کنند. روحانی افزود: کشورهای اسلامی امروزه بیش از هر زمان دیگری نیاز به توجه و استقرار مردمسالاری دارند. جهان غرب گمان می‌کند که میان اسلام‌خواهی و مردمسالاری نسبتی وجود ندارد بلکه نسبت میان این دو، عکس است و به همین بهانه به خود اجازه می‌دهد تا صورت‌های تازه استعمار را به کشورهای اسلامی تحمیل و تجویز ‌کند.
 حکومت‌های مردمسالار سازگار با دین، میراث اسلامی را استوار خواهد کرد
رئیس‌جمهوری به ویژگی‌های تمدنی جهان اسلام پرداخت و در این مورد خاطرنشان کرد: ما به‌عنوان مسلمان باید میراث عظیم فقهی و شرعی و تاریخی خود را پاس بداریم. ایجاد حکومت‌های مردمسالار سازگار با دین، از یک‌سو سبب می‌شود حضور سیاسی و اجتماعی دین، شکل و صورت قانونی و مردمی به خود بگیرد و از سوی دیگر میراث دینی و اسلامی را به بهترین صورت پایدار و استوار خواهد کرد. برای ما بهترین الگو در مردمی بودن حکومت، شیوه حکومت پیامبر اسلام ‌(ص) است. در الگوی متعالی حکومت نبوی(ص)، اگرچه آن بزرگوار از جایگاه وحی و عصمت الهی برخوردار بود و همه مومنان به آن پیامبر رحمت،‌ کلام او را برخاسته از وحی الهی می‌دانستند و می‌دانند، ولی او در موضع یک حاکم، هم با مردم مشورت می‌فرمود و هم سوالات و حتی اعتراضات آنان را با روی خوش می‌شنید و پاسخ می‌داد. در حکومت موعود جهانی هم، اگرچه خاستگاه آن هدایت و عصمت الهی است، ولی اقبال و استقبال مردم است که آن را استقرار می‌بخشد. ما نیز که وظیفه تحقق میراث نبوی(ع) را به دوش گرفته‌ایم، باز با اعتقاد عمیق به ‌آموزه‌های وحیانی، مردمی بودن نظاممان را باید در باز کردن سینه‌هایمان به روی نظرات و انتقادات مردم تحکیم بخشیم. وی در ادامه گفت: تقویت مردمسالاری و توجه به نظرات مردم، مهمترین راهبرد ما در تقابل با جهان غرب است. ما با صندوق‌‌های رأی، با تریبون‌های پارلمانی، با مطبوعات و رسانه‌ها و شبکه‌های آزاد خود به غرب اعلام می‌کنیم هیچ نیازی به دخالت شما نداریم. اسلام دین مردمسالاری و دین صلح است نه دین جنگ. اسلام از سلم برمی‌خیزد. ما چه در داخل و چه در خارج از جهان اسلام باید با هم صلح و مصالحه و مشکلاتمان را حل کنیم.
 ایران روابط خود را با کشورهای اسلامی
بر مبنای رأفت اسلامی تعریف می‌کند
روحانی در ادامه به نوع مناسبات ایران با کشورهای اسلامی اشاره و اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت سیاسی کلیه کشورها، راه‌حل ریشه‌کن‌کردن معضلات امت اسلامی را جز تحقق همدلی و همکاری تمامی کشورهای اسلامی نمی‌داند. جمهوری اسلامی ایران روابط خود را با کشورهای اسلامی بر مبنای مودت و رأفت اسلامی تعریف می‌کند. ما هیچ کشور اسلامی‌ را رقیب خود نمی‌دانیم و معتقدیم حتی با کشورهایی که با آنها اختلاف‌نظر داریم، می‌توانیم بر مبنای احترام متقابل، گفت‌وگو و همکاری کنیم. متاسفانه برخی کشورها مسیر را اشتباه می‌روند و تحت القائات آمریکا و رژیم صهیونیستی به شکاف در میان امت اسلامی دامن می‌زنند. از نظر ما قدرت‌هایی که خود مسبب و منشأ جنگ‌ها، فشارهای سیاسی - اقتصادی و بحران‌های حادث در جهان اسلام هستند و دوام و بقای خود را از خونریزی، دامن زدن به اختلافات و ترویج خشونت و افراط تأمین می‌کنند، هیچ‌گاه نمی‌خواهند و در موقعیتی نیستند تا دوست و همراه مردم ستمدیده و مظلوم باشند.
 به‌زودی شاهد نابودی کامل گروه‌های تروریستی خواهیم بود
رئیس قوه‌ مجریه با اشاره به ضعف گروه‌های تروریستی در منطقه گفت: این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که بحمدالله تهدید بزرگ و ویرانگر ناشی از جریان افراطی داعش که با انحراف از آموزه‌های قدسی شریعت اسلامی، قرائتی سراسر غلط و نامیمون از اسلام را به جهان عرضه داشت، بشدت تضعیف شده و ان‌شاءالله به‌زودی شاهد نابودی کامل این گروه تروریستی و گروه‌های مشابه خواهیم بود. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تولد این حرکت انحرافی، در صف مقدم مبارزه با آن بوده و با بهره‌گیری از تجارب خود در مبارزه با تروریسم، به دیگران نیز در این مسیر مساعدت کرد. ما به دعوت دولت‌های عراق و سوریه، مستشاران نظامی خود را به آن کشورها اعزام کردیم تا در کنار مردم آن دو کشور برادر با تروریسم تکفیری مبارزه کنند و مانع از دست‌اندازی آنها به کشورهای دیگر شوند. امیدواریم با همکاری کلیه دولت‌های اسلامی، ریشه افراط و افراط‌‌گرایی در جهان اسلام به کلی خشکانده شده و توان و سرمایه امت اسلامی به جای مقابله با این‌گونه تهدیدات مخرب، در مسیر سعادت و رفاه مردم مسلمان صرف گردد. وی همچنین ادامه داد: ابتکار جمهوری اسلامی ایران در بسیج جامعه بین‌المللی در مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری که در قالب قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل و تحت عنوان «جهان علیه افراطی‌گری خشونت‌آمیز» (WAVE) با استقبال و اجماع جامعه بین‌المللی روبه‌رو شده است، نمونه روشنی از ظرفیت‌های موجود در سطح بین‌المللی برای پیشبرد اهداف بلند امت اسلامی است. یکی از مزایای اصلی شکست جریان انحرافی خشونت‌طلب داعش، بازگشت موضوع فلسطین به جایگاه اصلی خود به‌عنوان اولویت اول دستور کار سیاسی امت اسلامی است.
 موضع قاطع جهان اسلام در مردود شمردن انتقال سفارت آمریکا به قدس ادامه یابد
روحانی تحرکات اسراییل در منطقه را خطری برای امنیت خاورمیانه دانست و در این مورد گفت: ما معتقدیم مهمترین علت بر هم خوردن ثبات و امنیت خاورمیانه تداوم اشغالگری و حمایت‌های جانبدارانه و بی‌دریغ دولت آمریکا از رژیم صهیونیستی و محروم ماندن ملت مظلوم فلسطین از حقوق اولیه خود در تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف است. ضروری است موضع قاطع جهان اسلام در مردود شمردن تصمیم زشت رئیس جمهوری آمریکا در اعلام انتقال سفارت آن کشور به قدس شریف تا زمان پس گرفتن آن ادامه یابد. این اقدام رئیس‌جمهوری آمریکا، نقض آشکار قطعنامه‌های سازمان ملل است که حتی از سوی متحدان راهبردی وی در جهان غرب نیز مورد انتقادات جدی قرار گرفت، مسلمانان را در موضوع قدس و فلسطین متحدتر کرد و مسأله قدس که در سال‌های اخیر به دلیل ایجاد و تشدید معضل تروریسم و افراطی‌گری در منطقه تا حدی از اولویت اصلی خارج شده بود را به جایگاه اصلی خود بازگرداند. به همین دلیل، رژیم صهیونیستی از این‌که موضوع فلسطین دوباره به موضوع اول جهان اسلام تبدیل شده، ناخرسند است و تلاش می‌کند با طرح موضوعات واهی، اولویت اول جهان اسلام که همان فلسطین و قدس شریف است به فراموشی سپرده شود. در این میان، آمریکا نیز به طرق مختلف از جمله در شورای امنیت سازمان ملل از این ترفند صهیونیست‌ها حمایت می‌کند. وی همچنین اظهار کرد: توطئه‌ جدید علیه فلسطین، قدس و جهان اسلام تاکنون برای بانیان آن نتیجه معکوس داشته و لذا شاهد انتفاضه و حرکت جدید ملت فلسطین علیه رژیم صهیونیستی و حامیان آن هستیم. اطمینان دارم که امت اسلام و دولت‌های اسلامی، موضوع قدس به‌عنوان قبله اول مسلمین را هرگز فراموش نخواهند کرد و با تأکید بر وحدت هدف، دوری از تشتت و تفرقه و با تجمیع مساعی خود وارد عمل شده و برای بازگشت کلیه فلسطینیان به سرزمین مادری خود و تشکیل دولت مستقل فلسطین در تمامی سرزمین فلسطین و به مرکزیت قدس شریف تلاش‌های خود را مضاعف خواهند کرد.
 عقلانیت جایگزین جاهلیت شود
روحانی با بیان این‌که پرسش محوری مرتبط با کنفرانس اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی این است که در شرایط حاضر از نمایندگان مردم مسلمان در مجالس قانون‌گذاری کشورهای اسلامی چه انتظاری می‌توان داشت؟ گفت: صریح‌ترین پاسخ، کمک این عزیزان به رهبران و مقامات سیاسی - حکومتی خود برای تقویت روحیه برادری و اتحاد توسعه‌محور در جهان اسلام است. مهم آن است که مجالس قانون‌گذاری کشورهای اسلامی نسبت به شناسایی درست ریشه‌‌ها و زمینه‌های مشکلات موجود اقدام کنند و با عزمی استوار و اراده‌ای راسخ، در صدد کمک و نقش‌آفرینی جدی‌تر برای مقابله با مشکلات برآیند. شما باید تلاش کنید تا در عرصه‌ سیاست‌های داخلی و خارجی، عناصر زیانبار ازجمله اتکا به قدرت‌های خارجی، فرقه‌گرایی و تفرقه‌افکنی، جنگ‌طلبی و نفرت‌جویی، خودمحوری و نفع‌پرستی، تعصب و جاهلیت با عناصری مثبت و سازنده همانند خوداتکایی، همزیستی، بردباری و رواداری، هم‌افزایی، دوستی، وحدت، خردورزی و عقلانیت جایگزین شود.