پولاد امین - شهروند| جشن تصویر سال بعد از گذشت 14سال از آغاز به کارش؛ نه تنها جای خود را در میان رخدادهای فرهنگی کشور یافته؛ بلکه حتی فراتر از این، بین عامه فرهنگ‌دوست و هنردوستان کشور نیز جایگاه شایسته و بایسته‌ای دارد؛ و به جرأت می‌توان آن را از رخدادهایی دانست که در هر دوره برگزاری توجهات بسیاری را معطوف خود می‌کند...
دلایل موفقیت
این که چه می‌شود که در سرزمین رخدادهای دولتی - حکومتی و فستیوال‌های بفرموده، اتفاقی چون جشن تصویر سال در پانزدهمین دوره برگزاری‌اش به جایگاهی می‌رسد که در بین رخدادها و فستیوال‌های حمایت شده از سوی ارگان‌ها و نهادهای گوناگون جزو معدود جاهایی می‌شود که نه‌تنها توانسته اعتماد هنرمندان را به دست آورد، بلکه از این نیز مهمتر، از سوی عامه هنردوستان نیز به‌عنوان یک رخداد مستقل مورد پذیرش قرار می‌گیرد، بی‌شک معلول نوع نگاه گردانندگان و برگزارکنندگانش است. در حقیقت اعتماد مردم و هنرمندان به این جشن مدیون استقلال نگرشی و رویکردی این جشن در چهارده دوره قبل است. نکته‌ای که به نحو طعنه‌آمیزی از دلایل شکست رخدادهای دولتی هم‌تراز نیز می‌تواند رازگشایی کند. شاید بشود دلیل این جایگاه یکه و یگانه را در واژه استقلال بتوان خلاصه کرد. نکته‌ای که مورد اشاره دبیر این جشن نیز قرار گرفته است. سیف‌الله صمدیان، دبیر پانزدهمین دوره جشن تصویر سال در نشست خبری این جشن که روز گذشته در خانه هنرمندان برگزار شد؛ درباره چرایی موفقیت این جشن اظهار کرد که اگر این جشن به دوره پانزدهم خود رسیده به این دلیل است که زیر سایه دولتی‌ها نبوده است.
صمدیان در این نشست با اشاره به خبر سقوط هواپیمای تهران به یاسوج و آرزوی صبر برای بازماندگان این حادثه گفت: امسال وارد دوره‌ای می‌شویم که عدد ۱۵ را روی پوستر می‌بینید که برای رسیدن به این جایگاه از مسیر سختی عبور کردیم، آن هم در کشوری که برخی افعال به نتیجه نمی‌رسد، اما خوشبختانه به‌عنوان یک استثنا، جشن تصویر سال رویدادی فرهنگی است که از وابستگی‌ها به دور است و دوام آورده‌ایم.
یک خاطره
به موازات رسیدن به هر جایگاهی، بی‌شک آن‌که به جایی رسیده، تاوان‌هایی نیز داده؛ و به عبارت بهتر از دست دادن‌هاست که درنهایت به رسیدن منجر می‌شود. این نکته را سیف‌الله صمدیان درباره جشن تصویر سال نیز صادق می‌داند؛ و به باور او این نکته که این جشن بی‌اتکا به بودجه‌های دولتی سفره‌ای برای دور هم‌نشستن هنرمندان چیده؛ با این‌که باعث دشواری‌هایی نیز بوده، اما درنهایت به جایگاه فعلی جشن تصویر سال ختم شده است. سیف‌الله صمدیان برای توضیح بیشتر این نکته خاطره‌ای از چند سال پیش نقل می‌کند: چند سال پیش احمد مسجدجامعی به من گفت که شما چطور به ۱۲ رسیدید و زیر پای‌تان خالی نشد. اشاره ایشان به دوازده دوره برگزاری این جشن بود. در پاسخش گفتم چون زیر سایه دولتی‌ها نبودیم، الان به این جایگاه رسیدیم. البته ما در این مسیر تنها نبودیم و همه هنرمندان و عکاسان به ما کمک کردند. ما ۱۵سال یک سفره غنی از بابت فرهنگ و هنر داشته‌ایم بدون اتکا به بودجه دولتی و همه گروه‌های فکری و سیاسی، بدون لباس سیاست‌زدگی‌شان دور این سفره نشستند. این دستاورد مهمی است که از سیاست‌ها رها هستیم و تا این درد جامعه مداوا نشود کشورمان در بسیاری از مسائل گیر قطعی خواهد داشت.
15سال،15 هنرمند
رهایی از سیاست به این معنای ضمنی هم می‌تواند باشد که هنرمندان فارغ از نگرش و دیدگاه‌های سیاسی‌شان، صرفا به اتکای هنرمند بودن‌شان در این جشن جایگاهی درخور هنرشان دارند. صمدیان این قضیه را تأیید می‌کند و می‌گوید: شاید به این دلیل باشد که هنرمندان از هر طیف از ما حمایت کرده‌اند. ازجمله حمایت‌هایی که در این سال‌ها از جانب هنرمندان شاهد بودیم، اجرای مراسم جشن توسط ابراهیم حقیقی، ابراهیم حاتمی‌کیا، ابراهیم مختاری، ابوالفضل جلیلی، احمد برهانی، اصغر فرهادی، افشین شاهرودی، اکبر عالمی، امید روحانی، امیرشهاب رضویان، امیرعلی جوادیان، آلفرد یعقوب‌زاده، آیدین آغداشلو، محمد رحمانیان و حبیب رضایی بود. اشاره صمدیان به 15مجری 15سال برگزاری جشن تصویر سال است.
بخش‌های جشن
جشن امسال مثل هر سال قرار است بخش‌های متنوعی داشته باشد. بخش‌هایی که سیف‌الله صمدیان در نشست خبری پانزدهمین جشن با اشاره به راهیابی ۱۰۰۰ عکس در بخش اصلی که به صورت مولتی مدیا و روی دیوار نمایش داده می‌شوند و ۴۰ فیلم در بخش مسابقه جوان، درباره‌شان چنین می‌گوید: بخش نمایشگاهی شامل آثار عکاسان خبری، مستند اجتماعی، ورزشی، هنری و نگاه خلاقه است. در بخش گرافیک، پوسترها را به نمایش می‌گذاریم. در بخش کاریکاتور نیز فراجناحی عمل کردیم یعنی از یک سو شاهد حضور کامبیز درم‌بخش و از سویی دیگر شاهد حضور مسعود شجاعی طباطبایی با گروهش هستیم. دبیر جشن تصویر سال در ادامه بیان کرد: بخش فیلم جشن ما شامل اکران فیلم‌هایی می‌شد که امکان اکران ندارند و غیرتجاری محسوب می‌شدند. اما از سه‌سال پیش که هنر و تجربه راه افتاد، این بخش صورت دیگری گرفت و در کنار بخش آزاد و زیر ۲۵ سال، بخش جنبی داریم که جشنواره جشنواره‌ها نام دارد که برگزیدگان جشنواره‌های فیلم کوتاه، سینماحقیقت و سایر جشنواره‌های سینمایی را رایگان نمایش می‌دهیم. این روند باعث می‌شود دانشجویان سینما جمع‌بندی کلی از سینما داشته باشند. وی اظهار کرد: البته از همین جشن، گروه‌های جوانی سر برآوردند که الان افتخار ما محسوب می‌شوند مثل نرگس آبیار، سعید روستایی و آیدا پناهنده.
بخش‌های ویژه
صمدیان در بخش دیگری از نشست درباره بخش‌های مختلف و ویژه جشن پانزدهم گفت: بخش ساخت ایران، شامل عکس‌هایی است که از مراحل تولید گرفته می‌شود که عکس‌های مختلفی در این بخش آمده و برگزیدگان آن در اردیبهشت‌ماه در جشنواره‌ای به همین نام اعلام می‌شوند. بخش ویژه انسانی داریم که به نمایش آثاری با موضوع مناطق محروم می‌پردازد. یک عکاس ایتالیایی نیز آثاری از زندگی عشایر دارد که در نمایشگاه روی دیوار می‌رود. آلفرد یعقوب‌زاده که بیشترین عکس‌های مربوط به انتفاضه و فلسطین را در کارنامه دارد، امسال عکس‌هایی با عنوان پادشاهی حیوانات در هندوستان را به صورت مولتی مدیا به نمایش می‌گذارد. همچنین مرتضی نیکوبذل فتوژورنالیست ایرانی نیز عکس‌هایی از جنگ علیه داعش در نمایشگاه دارد. محمد گل جامجو نیز آثاری در عرصه سینما و از چهره‌های مختلف دارد. احمد معینی‌جم، عکاس ایرنا کار ویژه‌ای دارد که به صورت مولتی مدیا است و شامل مروری بر عکاسی ورزشی سال ۹۶ است. در این دوره همچنین نگاهی به محیط‌زیست داریم که عکس‌هایی از مدارس و توجه بچه‌ها به گلدان و درختان داریم. به جز این بخش‌ها، بخش موبایلی داریم که شامل عکس‌های عکاسان آماتور و حرفه‌ای است. از طریق این روش درحال شناسایی استعدادها هستیم تا بتوانیم به آنها خط دهیم.
داوران
نگاه فراجناحی به گفته صمدیان در انتخاب داوران نیز وجود داشته. دبیر جشن تصویر‌سال با بیان این‌که داوران ما از ترکیب گروه‌های فکری مختلف هستند، دراین‌باره گفت: پیروز کلانتری، علی کریم، جعفر صانعی مقدم، پیروز کرمی و مهدی مختاری هیأت انتخاب فیلم‌ها بودند. در بخش زیر ۲۵سال، نرگس آبیار، ابوالفضل جلیلی و محمد آلادپوش داور هستند که سه‌سال است جایزه بهترین تصویر در سینما را اعلام می‌کنند و امسال هم این جایزه را داریم. داوری بخش عکس برعهده محمد فرنود، نادر داوودی و بهنام صدیقی است و بخش کاریکاتور را نیز جواد علیزاده، کامبیز درم‌بخش و اردشیر رستمی داوری می‌کنند. هیأت داوران بخش پوستر نیز مریم کهوند، ایمان صفایی و مهدی فاتحی هستند.
دیگر بخش‌ها
جشن‌ها و جشنواره‌هایی از قبیل تصویر سال شاید ارزش و اهمیت‌شان را از بخش‌های منحصر به فردی می‌گیرند که نقطه تمایز آنها را از جشن‌ها و جشنواره‌های مشابه شکل می‌دهد. این دوره از جشن تصویر سال نیز از این بخش‌ها کم ندارد. به گفته صمدیان: بخش یزد؛ شهر جهانی را نیز در این دوره داریم که بخش گرافیک و عکس دارد و تعداد زیادی عکس از سال‌هایی که مردم دست به دوربین شدند به دستمان رسیده است که اوایل سال آینده در یزد با همکاری شهردار این شهر نمایشگاهی برگزار می‌شود و برگزیدگان در همان مراسم اعلام خواهند شد. جایزه محسن رسول‌اف را نیز داریم که در یک سانحه هوایی جانش را از دست داد و بنا به عملکردش در چهار رشته هنری مرتبط با جشنواره تصویر سال، این جایزه را ویژه بخش زیر ۲۵سال اهدا می‌کنیم که هزینه‌اش را خانواده مرحوم تقبل کرده است. همچنین به یاد وحید سهرابی‌ابد، خواهرش درخواست کرده که به یک عکس با کار تصویری ویژه جایزه دهد. وحید سهرابی‌ابد عکاس ورزشی ایسنا بود. همچنین در کنار بخش نمایشگاهی، آقای آروین و چند تن از سردبیران نشریات داخلی، ۱۲۰ کاریکاتور ژورنالیستی را جمع‌آوری کرده‌اند که به نمایش در می‌آید.
چهره سال
دبیر جشن تصویر سال در پایان نشست خبری جشن گفت: قرار است یک فرد شاخص در حوزه تصویر اعلام کنیم که بیشترین و اثرگذارترین تأثیر را در عرصه تصویر داشته است. سال‌های قبل در این بخش از اکبر عالمی، محمود کلاری و عباس کیارستمی تقدیر کردیم و امسال نیز قرار است یک نفر معرفی شود.