مهدی رحمتی جامعه‌شناس
رفتارهایی نظیر پرتاب نارنجک و شعارهای توهین‌آمیز در استادیوم‌های فوتبال در دوره‌های ابتدایی لیگ حرفه‌ای خیلی بیشتر بود و به مرور تعدیل شد. در بررسی این اتفاق سوالی مطرح می‌شود؛ آیا کاهش چنین رفتارهایی به خاطر ارتقای سطح فرهنگی بوده یا عامل‌های اجباری و تحمیلی بیشتر تاثیرگذار بودند؟ از نظر من، عوامل بازدارنده متاسفانه دلیل اصلی کاهش ناهنجاری‌ها در استادیوم بوده و جریمه و مجازات‌های درنظر گرفته‌شده، باعث بهبود رفتار تماشاگران شده است. شاید در چنین مقطعی هم شاهد رفتار نامناسبی از تماشاگران نباشیم؛ اما آیا چنین رفتاری استمرار دارد یا خیر. براساس تجربه قبلی و با وضع مدیریت فعلی چنین روندی ادامه‌دار نخواهد بود. حداقل در سطح مسابقات داخلی، چنین رفتارهایی را از تماشاگران باز هم خواهیم دید. وقتی ما به عوامل فیزیکی و بازدارنده متوسل می‌شویم، شاید در کوتاه‌مدت بازدهی مناسبی داشته باشد؛ اما اگر نگاه بلندمدتی داشته باشیم، چنین تاکتیکی جواب نمی‌دهد. باید کاری کنیم خود تماشاگران مبادرت به کنترل رفتارهای درونی خودشان کنند، نه نیروهای بازدارنده که تماشاگران را از ترس محرومیت از میزبانی آرام روی سکوها می‌نشاند. البته من مخالفتی با اقدامات بازدارنده ندارم. مثل رانندگی که نمی‌توانیم بگوییم پلیس به هیچ‌وجه وجود نداشته باشد؛ اما اگر بیش از حد به جرایم رانندگی متوسل شویم، نتیجه نمی‌گیریم. مگر چقدر نیروی پلیس در مقایسه با تعداد رانندگان داریم؟ مکانیزم‌های بازدارنده سازوکاری هستند که باید در کنار مکانیزم‌های اصلی قرار بگیرند. مسئولان باید بدانند ورزشگاه‌ها مکانی برای بروز هیجانات به صورت مثبت و شاد هستند. اگر به این مسأله توجه کنیم، متناسب با این هدف از ابزارهایی استفاده می‌کنیم. مثلا گروه‌های ارکستر به ورزشگاه‌ها دعوت می‌شوند. حتی من پیشنهاد دادم در استان‌های مختلف برنامه‌هایی متناسب با فرهنگ بومی آن استان اجرا شود تا علاوه بر ترویج فرهنگی، گامی برای خانوادگی‌کردن ورزشگاه‌ها هم برداریم. وقتی می‌گوییم فضای ورزشگاه‌ها باید متناسب با حضور خانواده‌ها باشد، باید طبق هنجارهای تعریف‌شده، پیش برویم. حتی می‌توانیم از بریتانیا هم الگوبرداری کنیم. تماشاگران بریتانیایی به‌ویژه اسکاتلندی‌ها قبل از دهه ۹۰ بدترین هواداران دنیا را داشتند؛ اما آنها با ایجاد فضای مناسب کاری کردند که در دهه ۹۰ جایزه تماشاگران نمونه فیفا به اسکاتلندی‌ها رسید. همین حالا هم می‌بینید در بزرگترین بازی سال اسکاتلند که بین تیم‌های سلتیک و رنجرز برگزار می‌شود، خانواده‌ها در آرامش کامل در ورزشگاه‌ها حضور دارند.
ما هم باید در ایران آرامش سکوهای ورزشگاه را از حالت اتفاق خارج کنیم. اتفاقا باید ناهنجاری در ورزشگاه‌ها به یک اتفاق تبدیل شود؛ نه این‌که درباره رفتار عادی تماشاگران حرف بزنیم و از آن تمجید کنیم.