نجات در کویر مجموعه اقداماتی است که در صورت بروز حوادث در این اقلیم باید به آن آگاه باشیم. اکثر ما در خواب ممکن است دیده باشیم که در کویری بی‌سروته گم شده‌ایم، آفتاب بسیار داغ است و حتی نفس‌کشیدن هم سخت شده و به هر طرف نگاه می‌کنیم یک دست شن است، لب‌های‌مان آرام‌‌آرام خشک می‌شود و در همین لحظه‌ها چشم‌مان به دریاچه آب می‌افتد، به سمت آن می‌دویم و خودمان را درون آب پرت می‌کنیم، اما کمی بعد می‌فهمیم این فقط سرابی بوده است!
تقریبا شرایط واقعی کویر هم مانند همین است، پس بهتر است بدانیم اگر به هر دلیلی حادثه‌ای پیش آمد، چه باید بکنیم. در کویر شما با پهنه عجیبی از ستارگان روبه‌رو هستید، پس در شب به راحتی می‌توانید با استفاده از ستاره‌ها جهت‌یابی کنید. مهمترین راه نجات شما پس از رعایت موارد بالا انتخاب یک مسیر و ادامه دادن آن تا رسیدن به یک نقطه درست و مناسب است، پس نشانه‌ها را به خاطر بسپارید تا بیهوده به دور خودتان نچرخید، صبور باشید و با آهستگی و هوشیاری قدم بردارید. آسان طب مهمترین نکته‌ای را که می‌تواند توصیه کند امیدواری است، امیدوارانه قدم بردارید و برای نجات نهایت تلاش‌تان را انجام دهید.
تکنیک‌های نجات در کویر
اگر گم شدیم یا هر حادثه‌ای برای ما و تیم‌مان پیش آمد، مهمترین نکته این است که کمی بنشینید و شرایط را بپذیرید تا ضربان قلب‌تان آرام گیرد و بتوانید به دنبال راهکار بگردید.
شما بدون برنامه مشخص فقط با بخت و اقبال ممکن است زنده بمانید، پس برنامه مشخصی براساس شرایط محیطی و اندوخته کوله‌پشتی‌تان بریزید، در محیط کویری در صورت بروز مشکلات باید مانند حیوانات کویری رفتار کنیم.
در بیابان و کویر بدن به دلیل گرمای بسیار زیاد آب زیادی از دست خواهد داد، پس نکته اول این است، باید تصمیم بگیرید که روز را در مکانی پناه گرفته و شب حرکت کنید، شب‌ها شما می‌توانید با سرعت بیشتر و محافظ از گرمای کشنده آفتاب حرکت کنید، همچنین هنگام حرکت این امکان را به شما می‌دهد که راحت‌تر سوز و سرمای کویری را تحمل کنید. اگر به گونه‌های جانوری کویری دقت کنید، متوجه می‌شوید آنها هم شب‌ها به شکار و تغذیه می‌روند و در طی این مدت در جان‌پناهی، خودشان را از آفتاب دور نگه می‌دارند. حرکت در شب می‌تواند به شما کمک کند با حداقل آب زنده بمانید، این حداقل می‌تواند کمتر از 3 لیتر هم باشد!
اگر تصمیم به شب‌روی داشتید، حتما باید در طول روز جان‌پناهی با بیشترین میزان سایه پیدا کنید، پشت تپه‌های رملی یا شکاف سنگی، زیر سایه درختچه‌ای، در هر حالت شما باید حتما یک سایه داشته باشید و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
اگر نتوانستید جان‌پناه پیدا کنید، باید خودتان را در زیر شن مدفون کنید، مانند حیوانات بیابان باید تمام بدن جز سر را در زیر شن مدفون کرده و کلاه آفتاب‌گیر و چفیه را به دور سرتان پیچیده و کوله را به‌عنوان سایه‌بان خود تنظیم کنید. این عمل در شرایط بسیار حاد یکی از حیاتی‌ترین روش‌های در امان ماندن از آفتاب‌سوختگی شدید، گرمازدگی و همچنین تعرق بالاست.
یکی از مهمترین کارهایی که باید در زمان پروسه نجات در کویر انجام دهید، اعلان هشدار نوری یا نشانه‌ای است. در طول روز گاهی با آینه پیام ارسال کنید؛ 3 پیام نوری پشت‌سر هم یعنی کمک! در شب هم با روشن کردن آتش می‌توانید محل خود را گزارش دهید.
با سنگ‌چین‌کردن منطقه‌ای با حروف SOS می‌توانید در صورت اقبال پیامی برای هواپیماهای عبوری برجای بگذارید.
آب مهمترین رکن نجات در کویر
در هر حالتی بدانید آب مهمترین چیزی است که شما را زنده نگه می‌دارد، پس اگر متوجه شدید در کویر یا بیابان گم شدید، ذخیره آب خود را چک کنید، چراکه میزان ذخیره آب شما، نقش مهمی در شیوه پیاده‌سازی برنامه امدادونجات‌تان دارد.
اگر در کنار یا نزدیکی محلی هستید که آب وجود دارد، همان‌جا بمانید تا تیم‌های امداد سراغ شما بیایند، اما اگر ذخیره اندکی آب دارید، باید به فکر به دست آوردن آب باشید.
از لحظه‌ای که متوجه گمشدگی خود شدید در صورت داشتن بطری یک‌بار مصرف با درپوش مناسب، به هیچ‌وجه ادرارتان را دور نریزید.
اگر بیش از 3 لیتر آب دارید بهتر است شب‌روی را انتخاب کنید، اما اگر میزان ذخیره آب شما کم است، باید حتما آب پیدا کنید، برای همین باید زمانی از روز را هم به عملیات پیدا کردن آب بپردازید.
اگر آب ندارید باید به چند نکته توجه کنید، مسیر رودخانه‌های بارشی که برجای مانده‌اند، عمق دره‌ها، مسیر حرکت پرندگان یا حشرات، مسیر حرکت جانوران. این نکته بسیار کلیدی است که بدانید جانوران، پرندگان و حیوانات در عصر و هنگام غروب خورشید به سمت محلی که آب در آن‌جا وجود دارد حرکت می‌کنند و این می‌تواند جان شما را نجات دهد.
در بستر رودخانه‌های خشک‌شده خاکی ممکن است هنوز چاله آب وجود داشته باشد.
پیداکردن آب در کویر
بستر کف رودخانه‌های خشک یا هر مکانی را که نشانه‌ای از علف و گیاه است به میزان 30 تا 40 سانتی‌متر گود کنید، اگر رطوبت را دیدید می‌توانید با حفر بیشتر به مقداری آب برسید، ممکن است مقدار اندکی آب که به دست می‌آید، گل‌آلود باشد، سعی کنید آن را با قرص کلر ضدعفونی کنید.
شبنم‌ها یا قطرات صبحگاهی آب بر روی گیاهان را قدر بدانید، همین قطره‌ها می‌تواند جان شما را نجات دهد.
در گودالی که خاک مرطوبی دارد می‌توان با استفاده از گرمای خورشید و یک‌سری فعالیت‌ها در چند ساعت مقداری آب برداشت کرد. در وسط گودال یک ظرف یا لیوان قرار دهید، بر روی دهانه گودال یک کیسه پلاستیکی بکشید و لبه‌های کیسه را کاملا سنگ‌چین کنید تا هوایی رفت‌وآمد نکند.
در مرکز کیسه دقیقا بر روی ظرف‌تان تکه‌سنگی کوچک بگذارید، نم خاک با استفاده از گرمای خورشید بخار شده و بخارها به کیسه می‌رسد و سرمای کیسه آنها را تبدیل به قطره‌های آب می‌کند، با شئی که با سنگ کوچک ایجاد کردید، قطره‌ها به سمت لیوان یا ظرف شما حرکت می‌کند و می‌چکد. در مدت این عملیات شما می‌توانید در سایه‌ای جان‌پناه بگیرید.
در صورت نبود آب می‌توانید ادرار خود را به وسیله سیستم بخارشدن با آتش یا آفتاب تصفیه کنید و اگر این امکان را نداشتید روزانه یک‌چهارم آن را بنوشید، بیشتر از این حجم برای شما بسیار خطرناک خواهد بود.
نیش‌های زهرآگین در کویر
مارها، عقرب‌ها و همچنین عنکبوت‌ها و رتیل‌های بیابانی و صحرایی به هیچ وجه با ما کاری ندارند، مگر ما وارد قلمروی آنها شده باشیم یا از جانب ما احساس خطر کنند، پس نخستین قدم مراقبت و شیوه رفتار با این موقعیت مراقبت کامل است. معمولا این جانداران در طول روز در پناه صخره‌ها یا زیر شن‌ها پنهان شده‌اند تا از گرمای خورشید در امان بمانند، نسبت به این مکان با احتیاط رفتار کنید.
در شب به‌خصوص در زمان غروب آفتاب، زمانی که این جانداران برای شکار بیرون می‌آیند، کاملا مراقب اطراف‌تان باشید، حتما شلوارتان را گتر کرده و پیراهن یا بالاپوش‌تان را درون شلوارتان قرار دهید. در صورت مارگزیدگی باید به سرعت عملیات امدادی را انجام دهید و پس از بستن شریان‌های خونی، سم حیوان را از محل نیش ساکشن کنید، در مورد سایر نیش‌خوردگی‌ها هم به همین منوال عمل کنید.