شهروند| هر تهرانی در شبانهروز حدود 220 لیتر آب مصرف میکند. اگر جمعیت ثابت تهران را 12.5میلیون نفر درنظر بگیریم، روزانه در پایتخت 2میلیارد و 570میلیون لیتر آب مصرف میشود اما خیلی راحت میتوان این میزان مصرف آب را به حدود نصف رساند و در واقع هزینه قبض آبتان را نصف کنید. یک ضرب و تقسیم ساده نشان میدهد درصورتی که قیمت تمامشده هر مترمکعب آب را 3هزار تومان درنظر بگیریم، روزانه چیزی حدود 8میلیارد و 250میلیون تومان هزینه آب شرب تهرانیها میشود. حالا شرکت آب و فاضلاب تهران دست به کار شده و درحال طراحی سامانه تجهیز خانگی به ابزارهای کاهنده مصرف آب است.
آنگونه که نوذریپور، معاون شرکت آب و فاضلاب تهران به «شهروند» میگوید: در این روش شرکتهای تولیدکننده، تجهیزات لازم برای کاهش مصرف را در خانههای افراد نصب کرده و متقاضیان هزینههای لازم برای نصب را به صورت اقساطی همراه با قبوض ماهیانه خود پرداخت میکنند. برای نصب و تأمین تجهیزات کاهنده مصرف آب 3 درجه درنظر گرفته شده است. اگر کسی خواهان پرداخت هزینه کمتری است، میتواند تنها درخواست نصب پرلاتور (سرشیرهای کاهش مصرف آب) را ارایه دهد. این پرلاتور که در بازار حدود 5هزار تومان به فروش میرسد، هزینه کمتر از 30هزار تومان برای متقاضیان خواهد داشت. استفاده از این سرشیرهای مصرف آب درخانههای پایتخت تا 30درصد کاهش میدهد.
اما هزینه برای کسانی که خواهان تعویض فلاشتانکها و نصب شیرهای الکترونیکی (چشمی) هستند، به مراتب بسیار بیشتر از این مقدار است. به گفته او، در این حالت میزان مصرف بین 50 تا 60درصد کاهش خواهد یافت.
برای ابزار کاهنده مصرف آب چقدر
خرج کنیم؟
حالا شاید برای شما این سوال پیش بیاید که استفاده از این تجهیزات جدای از اثر آن در کاهش بحران آب، از نظر اقتصادی چقدر برای شما مقرون بهصرفه است. هرچند که معاون شرکت آب و فاضلاب تهران معتقد است؛ مادامی که آب یک کالای ارزان و بیارزش از نظر اقتصادی است، استفاده از این تجهیزات هیچ جذابیتی برای مردم ندارد، اما برخی از کارشناسان بر این باورند که درصورت سرمایهگذاری در این بخش، سرمایه در کمتر از چندماه به شخص بازمیگردد.
فهمی کارشناس منابع آب وزارت نیرو در اینباره به «شهروند» میگوید: چنانچه خانوادهای حدود 100هزار تومان برای تجهیز شیرآلات منزل خود به ابزار کاهنده هزینه کند، این میزان هزینه در کمتر از 4ماه به او برمیگردد. به گفته او، استفاده از این تجهیزات ساده میزان مصرف آب شرب در خانوادههای ایرانی را بین 50 تا 70درصد کاهش داده و آببهای پرداختی توسط مشترکان را به نصف و حتی کمتر کاهش میدهد. فهمی بر این باور است که منافع حاصل از صرفهجویی در مصرف آب به قدری است که حتی وزارت نیرو میتواند بهعنوان متولی این بخش تجهیزات لازم را در اختیار مردم قرار داده و هزینه آن را به صورت اقساطی در قبوض آب از مردم دریافت کند. حتی به نظر من با توجه به بحران آبی که این روزها اقتصاد ایران با آن دستوپنجه نرم میکند، اگر این تجهیزات به صورت رایگان هم توزیع شود، باز هم برای اقتصاد ایران میصرفد.
گفتههای معاون آب و فاضلاب تهران نشان میدهد که فهمی چندان هم بیراه نمیگوید. «درحال حاضر قیمت تمامشده هر مترمکعب آن با احتساب هزینههای سرمایهگذاری (تصفیهخانه، مخازن و سدها) حدود 3هزار تومان است اما آنچه که از مردم دریافت میشود، حدود 400 تومان به ازای هر مترمکعب است. به گفته نوذریپور، قیمت تمامشده هر مترمکعب آب بدون هزینه سرمایهگذاری (تنها با احتساب هزینه تصفیه و نگهداری) حدود 1200 تومان است که حتی در این شرایط هم مردم تنها 30درصد آن را پرداخت میکنند.
جایزه به اسراف
او که از طرفداران واقعیشدن قیمت آب در ایران است، ادامه داد: امروز ما در کشور خود به اسراف و مصرف بیشتر جایزه میدهیم. کجای دنیا چنین روشی مرسوم است. حتی در کشورهایی که با بحران آب مواجه نیستند، مصرف آب کمتر از ایران است.
این کارشناس منابع آب بر این باور است یارانهای که میتواند به ایجاد فرصتهای شغلی یا ارتقای سطح آموزش یا بهداشت مردم اختصاص پیدا کند، اکنون به مصرف بیشتر آب و انرژی تعلق میگیرد. تداوم این رویه به مصلحت نیست. این روش غلطی است که یارانه به مصرف بیشتر تعلق بگیرد. فرضا، اگر شما در یک روز، دو مترمکعب آب بیشتری مصرف کنید، دولت حداقل دوهزار تومان برای این کار جایزه داده است. برای مثال، اگر مصرفکنندگان برای مصرف هر مترمکعب آب 400 تا 500 تومان پول میپردازند، هزینه تصفیه، انتقال و توزیع آن، 1500 تومان برای هر مترمکعب است. منابعی هم که در بخش کشاورزی مصرف میشود، تقریبا رایگان است؛ نتیجه اختصاص این میزان یارانه آن است که ایران اکنون در شمار پرمصرفترینهای جهان قرار گرفته است.
چند درصد مردم
الگوی مصرف را رعایت میکنند
فهمی، کارشناس منابع آب وزارت نیرو در حالی معتقد است که میزان مصرف در میان ایرانیان در بخشهای مختلف (صنعتی، کشاورزی و مردم) بدون توجه به بحران آبی در ایران صورت میگیرد که بر اساس آمار ارایهشده از مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور 76.5درصد مشترکان شهری الگوی مصرف آب را رعایت میکنند.
آنگونه که آمارها نشان میدهد مصرف 76.5درصد جامعه شهری کمتر از الگوی مصرف یعنی کمتر از 20 مترمکعب در هر دوره مصرف میکنند؛ 26درصد از این مشترکان بین 20 تا 40 مترمکعب مصرف دارند و 1.9درصد از مشترکان نیز بیش از 40 مترمکعب آب در هر دوره مصرف میکنند. بررسیها حاکی از آن است که مصرف 52.4درصد از مشترکان روستایی مطابق با الگوی مصرف است؛ یعنی کمتر از 15 مترمکعب مصرف میکنند؛ 32.5درصد بین 15 تا 30 مترمکعب و 31درصد نیز بیش از 30 مترمکعب آب مصرف میکنند.
بیتردید در شرایطی که 94درصد جمعیت ایران در مناطقی ساکن هستند که با بحران آبی مواجه هستند، اهمیت توجه به روشهای کاهش مصرف آب را
دو چندان میکند.
هر دستگاه کولر آب یک نفر را میبلعد
شاید بد نباشد که بدانید هر دستگاه کولر آبی روزانه تا 200 لیتر آب مصرف میکند که این میزان از استاندارد مصرف روزانه یک فرد ایرانی نیز بیشتر است. بنابراین میتوان فرض کرد که هر خانوار (بهطور متوسط چهار نفره) در صورتی که از یک کولر آبی استفاده کند، گویی یک نفر به سرانه افراد افزوده شده است. نشتی کولرها و تنظیمنبودن شناور آنها موجب هدررفت آب میشود؛ بنابراین در ابتدای فصل گرما کولرها باید سرویس شوند و از نشتیهای شیر تأمین آب کولر، شیلنگ و اتصالهای مربوط جلوگیری شود. آنگونه که کردوانی میگوید، مسئولان میتوانند با آموزشدادن روشهای مدیریت مصرف و راهکارهای سادهای همچون استفاده از دوشها و شیرهای کممصرف، مصرف آب را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.