امیر هاتفی نیا روزنامه‌نگار

چندماه پیش وقتی از سرپرست هلال‌احمر افغانستان درباره مهاجرت و پناهندگی پرسیدم، تنها یک جمله گفت: «بشنو از نی چون حکایت می‌کند». پناهندگی یعنی به سیم آخر زدن؛ یعنی آدم برای بقای حداقلی، از وابستگی‌ها و داشته‌هایش دل می‌کند و به خاک جدید فکر می‌کند؛ با همه ترس‌ها و واهمه‌هاش.
ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که مخاصمات مسلحانه داخلی و بين‌المللی باعث بی‌خانمانی ميليون‌ها انسان شده. تعداد نهادهای بین‌المللی فعال در حوزه پناهندگی یکی دوتا نیست. شمار آنها هم مثل نهادهای فعال در بقیه حوزه‌ها بی‌شمار است! نمونه‌اش «کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان». این نهادها، تنها اسم‌های قشنگی دارند.
ایران با میزبانی از پناهندگان افغانستانی، عراقی و پاکستانی جزو كشورهای پناهنده‌پذير در جهان محسوب می‌شود. انجمن یاریِ کودکان در معرض خطر قدم‌های محکمی در حمایت از خانواده پناهندگان افغانستانی برداشته. چند هفته‌ای هم می‌شود که انجمنی با تلاش اهالی افغانستان در ایران راه افتاده و اسمش را «بنیاد نیکوکاری سبز» گذاشته. هدف این بنیاد که در تهران فعالیت می‌کند، خدمت‌رسانی به پناهندگان افغان در سراسر ایران است خدمات آنها شامل کمک به خانواده‌های نیازمندی است که بیمار دارند اما به دلیل مشکل مالی از درمان عاجزند. بنیاد سبز کمک به خانواده‌های بی‌سرپرست را هم در برنامه‌های خود دارد.
موضوع بازگشت ايرانيان خارج از كشور هم چند وقتی می‌شود که مجددا مورد توجه قرار گرفته. این‌بار برخی از نمایندگان در یک طرح دوفوریتی دنبال عفو عمومی آنهایی‌اند که به دلایل مختلف به کشورهای دیگر پناهنده شده‌اند.
در بخشی از این طرح که مربوط به ایرانیان مقیم خارج از کشور است، آمده: «اگر این افراد بتوانند به کشور بازگردند، مصون از تعقیب و تعرض هستند، به شرط این‌که شاکی خصوصی نداشته باشند؛ زیرا شاکی خصوصی حقی دارد که قانون از او حمایت می‌کند و مادامی که شاکی به شکایت خود باقی است، پرونده باید در جریان باشد و رسیدگی شود.» امید که این‌بار بازگشت ایرانیان خارج از کشور قربانی بازی‌های مختلف سیاسی نشود و آنهایی که از خانواده و سرزمین خود دور مانده‌اند، بتوانند لذت درآغوش‌کشیدن عزیزان‌شان را باز هم تجربه کنند.
همان‌طور که بالاتر اشاره شد، بسیاری از نهادهای فعال در حوزه پناهندگی، فقط اسم‌های قشنگی دارند! کاری که از دست ما برمی‌آید این است که فعالیت‌شان را به چالش بکشیم و بگوییم: «ما همه انسانیم. ما همه برابریم. درد ما یکی است.»