خبرگزاری الجزیره| فوتبال ورزشی است که مستعد اتفاقات عجیب و غریبی است. گل به خودی، لیزخوردن یک بازیکن یا به تیرخوردن توپ. همه این اتفاقات به صورت روتین و معمول، حتی در بازیهای زیبای فوتبال هم رخ میدهند. ایوان پریشیچ، در طول بازیهای جامجهانی دوبار موفق به گلزنی شده است. با این حال برخی معتقدند که او با این همه تلاش باید گل بیشتری میزد، اما بدشانسی آورده است.
اما مسأله شانس، طرف دیگری هم دارد: خوششانسی. برخی استدلال میکنند تیمهایی مثل انگلیس و کرواسی که به مرحله یکچهارم نهایی رسیدند، به این دلیل بوده که در گروههای آسان یا در بخش آسان جدول قرار گرفتند. به بیان دیگر، این استدلال میگوید که آنها خوششانس بودند.
اما واقعا شانس تا چه اندازه میتواند در فوتبال، نقشآفرین باشد؛ خصوصا در بازیهای جامجهانی؟
حتی خود فوتبالیستها هم به نیروی نامرئی شانس اعتقاد دارند؛ گرچه هریک به میزان مختلف.
لوتس پفننشتیل، دروازهبان سابق و رئیس فعلی بخش روابط بینالملل و معاون ریاست باشگاه هوفنهایم بوندسلیگا، معتقد است که شانس در فوتبال نقش کمی دارد. او در مصاحبهای گفته: «باید در زمان مناسب، در موقعیت مناسب قرار بگیرید. مهارت و تمرین میتوانند نقش شانس را در فوتبال کمرنگ کنند، اما با این حال، درنهایت شما به 20درصد شانس احتیاج دارید.»
پفننشتیل میگوید: «شانس زمانی است که هریکین ضربه محکمی به توپ میزند و توپ هم مستقیم زیر طاق دروازه میرود، اما کین برای این شانس، تلاش زیادی کرده و هوش غریزی خوبی هم دارد.»
با این حال، افراد دیگری هم هستند که نقش شانس را بسیار بیشتر میبینند.
در کتاب «بازی اعداد» کریس اندرسون و دیوید سالی، فوتبال به 50درصد مهارت و 50درصد شانس تقسیم میشود. اندرسون، پروفسور اقتصاد و سیاست در دانشگاه وارویک انگلستان میگوید که «فوتبال بیشتر از سایر بازیهای تیمی، به شانس و اقبال بستگی دارد.»
او معتقد است: «50درصد را میتوان با تاکتیک، انتخاب بازیکنان و ترکیب کنترل کرد، اما 50درصد دیگر، کاملا به شانس بستگی دارد.»
اما تفاوت زیادی وجود دارد؛ در میان بازیکنان و متخصصان در فهم عامل شانس.
برای توماس برتهولد، بازیکن تیمملی آلمان که در جامجهانی 1990 قهرمان شد، اثر شانس در بازی بیشتر از 5درصد نیست. برتهولد میگوید: «شرایطی وجود دارد که باعث میشود یک توپ، در جهت متفاوتی حرکت کند و باعث ایجاد موقعیت خوششانسی یا بدشانسی بشود.» او اضافه میکند: «البته باید بگویم که شانس در قهرمانی آلمان در جامجهانی 1990 هیچ نقشی نداشت.»
برخی میگویند که اگر در فینال 2014، گونزالو هیگواین از موقعیت بسیار خوبی که داشت، استفاده میکرد، شرایط برای آرژانتین کاملا متفاوت میشد. برتهولد معتقد است که این به بدشانسی هیگواین ربطی نداشت، بلکه به تکنیک مربوط بود.
او میگوید که در جامجهانی 2014، بازیهای کمی وجود داشت که شانس و مانوئل نویر، در طرف آلمان بودند. این استدلال را لوتس پفننشتیل هم تأیید میکند.
پفننشتیل میگوید که شاید حقیقت چیزی بین این دو باشد. آلمان تیم بااستعدادی بود، اما مهارت به تنهایی باعث پیروزی شما نمیشود. در غیراینصورت، شاید بازی فرانسه و بلژیک نتیجه دیگری میداشت.