شهروند| در شماره قبل مواردی در رابطه با آمادگی برابر زلزله را برایتان مرور کردیم. امروز در گزارش دیگری آمادگی‌هایی که برای زلزله در ادارات و محیط‌های کارمندی لازم است را بررسی کرده‌ایم. در هر حال زلزله خبر نمی‌کند و این احتمال که در طول ساعت اداری رخ دهد زیاد است. اگر این اتفاق بیفتد تعداد زیادی از ساکنان شهرها در ادارات هستند و باید بدانند واکنش مناسب در این شرایط چیست و ملزم به رعایت چه نکاتی هستند.
هنگام زلزله باید به سرعت واکنش نشان دهیم و در امن‌ترین جای ممکن پناه بگیریم
به سمت بیرون ندوید
شاید شما هم گاه و بی‌گاه ایمیل‌های آموزشی زلزله را دریافت کرده باشید که جدیدترین روش‌های ایمنی و در امان ماندن از آوار را یاد می‌دهند. خیلی وقت‌ها این توصیه‌ها با هم در تناقض‌اند یا حتی روش‌های جدید قدیمی‌ترها را به کلی نفی می‌کند. این‌جا نکاتی را آورده‌ایم که هلال‌احمر ایران برای مقابله با زلزله آموزش می‌دهد. از نظر امدادگران ایرانی این روش‌ها با توجه به نوع ساختمان‌های ما از همه مناسب‌تر است.
اگر داخل ساختمان هستید
اگر در ساختمان‌های بلند هستيد، به یک محل امن داخل آپارتمان پناه ببريد. (معمولا در ساختمانهاي بلند نکات ايمنسازي در مقابل زلزله رعايت ميشود.)
اگر در ساختمانهاي يك يا دو طبقه هستيد، سعي كنيد به سرعت خارج شوید و به فضاي باز برويد. (این در صورتی است که نتوانيد به محل امني درخانه پناه ببريد.)
موقع خروج از ساختمان سرتان را با دست يا جسمي مانند تخته بپوشانید.
جريان آب و برق و گاز را در نخستين فرصت قطع كنيد.
اجاق و هر گونه آتش را خاموش كنيد.
اگر زلزله در طول شب اتفاق افتاده، براي روشنايي از كبريت يا شمع استفاده نكنيد و چراغقوهاي كه قبلا آماده كردهايد را روشن کنید.
آتش‌سوزی را در نخستین فرصت مهار کنید و اجازه ندهید توسعه پیدا کند.
آتش ميتواند به سرعت توسعه پیدا کند، به‌ویژه اگر در ساختمان چوب زیادی به کار رفته باشد. مواظب آتش آبگرمكن، اجاق، چراغ‌های گازسوز و ... باشيد.
از هل دادن و دويدن به این طرف و آن طرف خودداري کنید.
اگر در جاهایی مانند آزمايشگاه هستيد تا آن‌جا که ممکن است از مواد شيميايي دور شويد.
یادتان باشد تمام‌شدن زلزله به معنی رفع كامل خطر نیست، باید براي پسلرزهها آمادگي داشته باشيد.
اگر در منزل، مدرسه یا اداره هستيد زير يك ميز يا نيمكت پناه بگیرید. در صورت احساس خطر به زير ميز، تختخواب، بین چهارچوبهاي محكم در يا گوشهاي دور از پنجرهها و آینه‌ها پناه ببريد. از دیگران هم بخواهید از شما پیروی کنند.
اگر در راهرو هستيد به ديوار بچسبید و گوشه‌ای پناه بگیرید.
بايد خودتان را از اشيايي كه سقوط ميكنند در امان نگه داريد، بنابراین از حركت سريع به سمت بیرون بپرهیزید. خارج از ساختمان‌ها احتمال ريزش شيشههاي خردشده وجود دارد که بسيار خطرناك است، به علاوه نباید به طرف راههاي خروجي هجوم ببريد، چون ممكن است پله‌ها شكسته يا مسدود شده باشند.
مراقب افتادن آجرها، لوسترها، قفسههاي كتاب و وسايل دیگری كه ممكن است بلغزند يا واژگون شوند، باشيد.
حداقل يك در يا پنجره بزرگ را باز کنید تا در تله گير نيفتيد.
از آسانسور استفاده نكنيد، قطع برق آسانسور را از كار می‌اندازد.
وان حمام را پر از آب كنيد. در ظرف بزرگ ديگری هم آب جمع كنيد.
اگر در آشپزخانه هستيد از يخچال، چراغ پخت‌وپز، ماشين لباسشويي و قفسههاي بالاي سرتان فاصله بگيريد.
اگر در فروشگاه، سينما يا ساختمانهاي پرازدحام هستيد، از هجوم به سمت درهاي خروجي خودداري کنید و از ويترينها، قفسه‌ها و اشياي سنگين دیگر فاصله بگيريد.
اگر در سالن اجتماعات، سينما يا زمين ورزشي هستيد، در جاي خود بمانيد و از سرتان محافظت كنيد. قبل از تمام شدن لرزه‌ها از آن‌جا خارج نشويد.
اگر بیرون ساختمان هستید
با خونسردي و انديشه اقدامات لازم را انجام دهید و ديگران را به آرامش دعوت كنيد.
نخستين كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه سرتان را از اشيای درحال سقوط در امان نگه دارید. می‌توانید از كتاب یا كيفدستي استفاده کنید.
از ساختمان‌ها و كابلهاي برق فاصله بگیرید.
تا وقتی لرزش‌ها تمام نشده، از پله‌ها بالا و پايين نرويد. نردهها را محكم بگيريد و بنشينيد.
از كوچههاي تنگ و باريك عبور نکنید و در طول ساختمان‌ها هم ندويد.
هنگام زلزله امواج رودخانه‌ها می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین در ساحل رودخانه نایستید. از کوه‌ها و مخصوصا لبه صخرهها هم به خاطر ريزش سنگ فاصله بگیرید.
اگر سوار قطار هستید، در جاي خودتان دور از شيشههاي بزرگ بنشینید، از سرتان محافظت کنید و بی‌جهت در راهروها راه نروید.
از اجسام بلند و سنگين و اشیایی که محکم نشده‌اند، فاصله بگيريد.
جز در موارد ضروري از تلفن استفاده نكنيد؛ خطوط تلفن بايد براي تماسهاي ضروري آزاد باشد.
تا زمانی که زلزله کاملا تمام نشده در جاي خودتان بمانيد.
از ديواره‌هاي سنگ‌كاري‌شده، بخاري ديواري و شيشههاي بزرگ فاصله بگيريد.
مراقب خيابانهايی که شكستگي دارد، شكافهاي زمين، آتش‌سوزی و تركيدگي لولههاي آب باشيد.
معمولا بهتر است به طرف ساختمان‌ها ندويد. ممکن است در ساختمان شكستگي به وجود بیاید و بشکند. از ديوارها، تيرهاي چراغ برق، سيمهاي برق هم دور شوید.
پياده از محل حادثه دور شوید.
به طرف خيابانها ندويد؛ در صورت امكان خودتان را به یک فضاي باز و کم‌خطر مثل پارك برسانيد.
سعي نكنيد از اشيای گرانقيمت و شخصي خود محافظت كنيد و بيشتر به فكر نجات جانتان باشيد.
اگر داخل خودرو هستید، آهسته به سمت راست برانید تا سمت چپ خيابان براي عبور خودروهاي امدادي باز باشد. در یک فضای باز و امن توقف کنید. موتور خودرو را خاموش كنيد ولي كليد را از جايش بيرون نياوريد. داخل خودرو بمانید و به راديو گوش دهيد.
ممكن است هنگام رانندگی ريزش زمين خودروی شما را منحرف کند؛ در این حالت به نظرتان ميرسد كه لاستيكها صاف است و روی سطح جاده استوار نیست.
از پلهاي عابر پياده و پلهاي هوايی ماشينرو دور شويد.
براي دريافت آخرين اطلاعات به راديو گوش كنيد و دستورالعملهاي اعلام‌شده را انجام دهید.
جعبه لوازم اوليه را همراهتان داشته باشيد.
در صورتی که روي ويلچر هستید، همان‌جا بمانيد و آن را قفل كنيد.
در ساختمان‌های اداری همه اتاق‌ها و انبارها باید ایمن شوند و تجهیزات لازم را داشته باشند
همه کارمندها آماده باشند!
اگر زلزله در روزهای معمول هفته و ساعت کاری اتفاق بیفتد، بخش بزرگی از حادثه مربوط به اداره‌ها و شرکت‌ها می‌شود. معمولا کارمندهای تازه‌وارد آشنایی زیادی با ساختمان محل کارشان ندارند و حتی ممکن است کسی سال‌ها در اداره‌ای کار کند و نداند راه‌های خروج اضطراری کجاست یا این‌که اشیای اتاق و اطراف میز کارش چقدر ایمن هستند. البته بررسی ایمنی ساختمان مسئولان خودش را دارد و باید افراد متخصصی را برای این کار استخدام کرد، ولی بهتر است همه کارمندها هم این نکات را به خاطر بسپارند و رعایت کنند.
اگر ساختمان اداره شما مقاومت لازم را در برابر زلزله ندارد، با همکاری مشاوران و افراد متخصص برای مقاوم‌سازی آن اقدام کنید.
اگر قطعات دکوراسیون سقف‌ها آسیب دیده‌اند، آنها را تعمیر کنید.
لامپ‌های فلورسنت باید روی سقف کاملا محکم باشند و با دو سیم در دو انتها مهار شوند. چراغ‌های دیگر هم باید از سقوط در امان باشند.
هنگام زلزله احتمال افتادن کانال‌های تهویه هوا هم وجود دارد، بنابراین باید آنها را در جای خود مهار کرد.
بلندگوهایی که در راهروها نصب شده‌اند هم ممکن است در اثر زلزله سقوط کنند و باید آنها را محکم بست.
محل قرار دادن سیستم‌های مخابراتی و ایمنی آنها باید بررسی شود.
بهتر است در اداره‌ها تلفن بی‌سیم و قابل حمل به کارمندان داده شود تا موقع زلزله بتوانند با یکدیگر در ارتباط باشند و اگر در محلی گیر افتاده‌اند، وضع خود را گزارش دهند.
چند کپسول آتش‌نشانی و راهنمای استفاده از آنها را در فواصل معینی قرار دهید. همه کارمندان باید از محل این کپسول‌ها آگاه باشند.
قسمت‌های آسیب‌پذیر ساختمان مانند آزمایشگاه‌ها و... را شناسایی کنید. این مکان‌ها باید ایمن شوند و اشیا هم در جایشان ثابت باشند.
فهرست اسامی کارمندان را در همه طبقات و اتاق‌ها بنویسید.
نقشه‌ای از تمام بخش‌های مهم ساختمان مانند اتاق‌ها، راهروها، راه‌پله‌ها و موقعیت انبارها تهیه کنید.
از تمام دارایی‌ها و وسایل قسمت‌های مختلف هم یک فهرست تهیه کنید تا بتوان خرابی‌های احتمالی پس از زلزله را برآورد کرد.
شماره تلفن‌های ضروری مانند آتش‌نشانی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها هم باید نوشته شوند و در دسترس همه قرار گیرند.
تجهیزات اداری بزرگ مانند کامپیوترها و... را با بست فلزی یا کمربند مخصوص ببندید تا موقع زلزله راه‌های خروجی را مسدود نکنند.
قفسه‌ها، فایل‌ها و کتابخانه‌ها را به دیوار متصل کنید.
اشیای سنگین را در قفسه‌های بایگانی قرار ندهید، چون ممکن است هنگام زلزله سقوط کنند.
از کارمندان بخواهید میزهای کار خود را کنار پنجره یا زیر لامپ و اشیای آویزان قرار ندهند.
پارتیشن‌ها را در جای خودشان با بست فلزی ببندید.
در فایل‌ها، وقتی کسی از آنها استفاده نمی‌کند، باید قفل باشد.
اشیایی مانند گرم‌کن که احتمال دارد آتش بگیرند، باید کنترل شوند.
معمولا در بایگانی و انبار، اشیای قابل اشتعال وجود دارد، بنابراین، این نقاط بعد از زلزله مستعد آتش‌سوزی هستند.
مواد قابل اشتعال مانند روغن و گاز را از وسایلی مانند کاغذ، کیسه پلاستیکی و کارتن دور نگه دارید. در محل نگهداری این مواد تجهیزات اطفای حریق نصب کنید و اقدامات پیشگیرانه آتش‌سوزی را انجام دهید.
چون در آزمایشگاه‌ها مواد قابل اشتعال نگهداری می‌شود، توصیه‌های ایمنی مربوط به بایگانی‌ها و انبارها را در آزمایشگاه هم رعایت کنید. مواد آزمایشگاهی خطرناک باید در ظرف‌های پلاستیکی و نشکن قرار بگیرند.
توصیه‌هایی برای همه کارمندان
همه کارمندان باید با همکاری هلال‌احمر کمک‌های اولیه و روش استفاده از کپسول آتش‌نشانی و خاموش کردن آتش با آن را یاد بگیرند.
دانستن محل تجهیزات آب، گاز و الکتریسیته هم برای کارمندان ضروری است تا در مواقع ضروری بتوانند جریان آنها را قطع کنند.
همه کارمندان باید نقشه راه‌های فرار را مطالعه کنند و تمام قسمت‌های ساختمان به‌ویژه مکان‌های ناامن و راه‌های اضطراری را بشناسند.
وقتی وارد اتاقی می‌شوند تمام راه‌های فرار، محل کپسول آتش‌نشانی و جعبه کمک‌های اولیه را بدانند.
وقتی از یک بخش به بخش دیگری منتقل می‌شوند، پله‌های عادی و اضطراری را بشناسند.
کارمندان باید وسایل شخصی و ضروری خود را به همراه یک جفت کفش در جعبه‌ای جداگانه بگذارند و داخل کمدشان یا جای دیگری که دسترسی به آن آسان است، قرار دهند.
همیشه تمام شماره تلفن‌های ضروری را روی یک کارت در کیف پول خود داشته باشند.
زیر میز کارمندان باید همیشه یک مکان مشخص به اندازه 180سانتیمترمربع وجود داشته باشد که لحظه خطر از آن استفاده کنند.