مبارزه با فساد چه معنايي دارد؟ آيا گرفتن و بستن و زدن افرادي كه تخلف كرده‌اند، به معناي مبارزه با فساد است؟ آيا تهديد اخلالگران در بازار ارز و سكه و كالا به معناي مبارزه با فساد است؟ بدون ترديد مجازات مجرمان و خيانت‌كنندگان به اموال مردم و دولت؛ شرط و جزو لازم مبارزه با فساد است ولي اين كار نه‌تنها كافي نيست، بلكه انحصار مبارزه با فساد به اجرای مجازات اين افراد، نه نتيجه‌بخش است و نه قابل تداوم، بلكه بايد اقدامات ديگر را نيز معمول داشت.
چرا اين ادعا را مي‌كنيم؟ قضيه مثل ايدز است. مبارزه با ايدز منحصر به درمان بيماران مبتلا به ايدز نمي‌شود. اين مبارزه هم گران است و هم كم‌اثر. هرچند درمان بيماران لازم است، ولي بیشتر از آن بايد مانع از انتقال ايدز شد، که هم ساده‌تر است و هم ارزان‌تر. در حقيقت مبارزه اصلي با ايدز، پيش از ابتلا به اين بيماري رخ مي‌دهد. مردم بايد از همه شيوه‌ها و كارهايي كه ممكن است مبتلا به ايدز شوند، پرهيز كنند. ربط اين مثال به فساد چيست؟ هنوز يكي دوماه از تصميم پرداخت دلار 4200 توماني نگذشته بود كه معلوم شد فساد فراواني پشت آن شكل گرفته است. حالا همه دنبال اين هستند كه افراد متخلف را بازداشت و مجازات كنند. درحالي كه اقدام اصلي بايد در نقد پرداخت دلاري باشد كه حدود 4000 تومان ارزان‌تر از قيمت واقعي آن بود. ريشه فساد در اين مقررات است. اگر دلار را به همان قيمت واقعي‌اش بفروشند، ديگر مشكلي پيش نخواهد آمد. هنوز از اين تجربه زيانبار خلاص نشده بوديم كه دوباره آن را در ابعاد كوچك‌تري اجرا كرديم. فروش خودرو با 70‌میلیون تومان زير قيمت بازار. اين سياست‌ها فسادزاست و سياست‌گذاران بايد از آن پرهيز كنند. اينها به ضرر مردم و توليد است.
حالا فرض كنيد كه يك‌نفر متخلف و مجرم هم پيدا کردیم. يك‌نفر نه، صدنفر و ‌هزارنفر. رسيدگي به پرونده‌هاي اين‌چنيني، ماه‌ها و سال‌ها طول مي‌كشد و مردم كه نمي‌توانند صدها و هزاران پرونده را پيگيري كنند و خوشحال از مجازات مجرم شوند. مردم بايد اثرات مبارزه با فساد را در زندگي عادي خود ببينند. آنها بايد شاهد تغيير مقررات و سياست‌ها شوند. بسياري از اين افراد فاسد نيز، قرباني اين مقررات فسادزا هستند. هنگامي كه دلار 4200 توماني مي‌دهيم، كيست كه درخواست خريد دلار را نكند؟ و كيست كه جنس وارداتي آن را با قیمت آزاد نفروشد؟ قطعا خيلي افراد كمي پيدا مي‌شوند كه چنين نكنند و معلوم هم نيست كه اين كارشان معقولانه باشد. پس وقتي كه هيچ نظارتي بر روابط سالم جنسي يا استفاده از سرنگ آلوده يا انتقال خون افراد آلوده به ويروس ايدز نداريم، بايد منتظر باشيم كه بيماران ايدز با شتاب افزايش يابند و هرگونه اقدام براي درمان آنها پرهزينه و كم‌فايده خواهد بود، هرچند ضروري است. همچنین تا هنگامی که مقررات فسادزا را لغو نکنیم، افرادی پیدا خواهند شد که از این مقررات سوء‌استفاده کنند و این افراد کم نخواهند بود. کسانی که در شرایط عادی افراد سالم هستند ولی مقررات فسادزا موجب فاسدشدن آنان هم می‌شود.