شهروند| اعضای هلال‌احمر و امدادگرها بهتر از هر کس دیگری می‌دانند که سوختگی خطرناک‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنیم. ولی با این حال بد نیست یک بار دیگر تکرار کنیم که بیشتر وقت‌ها سوختگی کاملا قابل درمان نیست و اثراتش تا آخر عمر با آدم باقی می‌ماند. البته آتش‌سوزی و سوختگی هم ممکن است مثل هر حادثه دیگری بی‌خبر از راه برسد و برای جلوگیری از آن کاری از دستمان بر نیاید. ولی علت بیشتر سوختگی‌ها بی‌احتیاطی و رعایت نکردن توصیه‌های ایمنی است که بعد هم نتیجه‌ای ندارد جز یک عمر پشیمانی. به همین دلیل دانستن نکات ایمنی برای پیشگیری از حوادث سوختگی اهمیت زیادی دارد. این توصیه‌ها را بخوانید و در زندگی روزمره‌تان به کار بگیرید.
مایعات داغ را دور از دسترس کودکان نگه دارید و در یک مکان امن قرار دهید که امکان ریختن آنها وجود نداشته باشد. مراقب باشید ظرف غذا از روی چراغ نفتی و خوراك‌پزي برنگردد و کودکان هم به آن نزدیک نشوند. برگشتن بخاري و اجاق گاز هم از علت‌های اصلی سوختگي است.
دستگيره‌هاي قابلمه، ماهي‌تابه و شير سماور در حال جوش که روي اجاق قرار دارد را به سمت بيرون قرار ندهید تا چیزی یا کسی به آن گیر نکند.
مايعات داغ را روي ميزهايی که روميزي بلند و آويزان دارند قرار ندهيد. ممکن است كودكان روميزي را بکشند و مایع داغ روی بدنشان بریزد.
سوختگي با چاي و قهوه در کودکان شايع است. مراقب باشید فرزندتان فنجان چای و قهوه را برنگرداند.
هنگام نوشيدن چاي يا قهوه داغ، كودكان را بغل نکنید.
ظرف آب جوش، روغن و مواد داغ دیگر را دور از دسترس كودكان، بالاتر از سطح زمين و در یک مکان محکم و امن که سطح آن لغزنده نباشد قرار دهيد.
مسئوليت جابه‌جا کردن ظرف مايعات داغ را به كودكان ندهید.
وسايل گرمازا مثل بخاري، چراغ نفتي و خوراك‌پزي را در یک محل امن و ثابت قرار دهید كه دور از دسترس كودكان يا داراي حفاظ باشد.
وسايل گرمازا را هرگز در معرض جريان باد، جلوي در يا جايي كه احتمال ضربه خوردن و افتادنشان زياد است، قرار ندهيد. در صورت امکان این وسایل را به ديوار محكم کنید تا در جای خودشان ثابت بمانند.
وسايل گرمازا را بلافاصله پس از استفاده خاموش کنید و هرگز آنها را در حالت روشن رها نكنيد.
قبل از اینکه از خانه بیرون بروید، تمام شيرفلكه‌هاي وسايل گرمايشي را بررسي کنید و از خاموش بودن هر نوع وسيله گرمازا (به ويژه آنهایی که روباز هستند) مطمئن شويد.
هرگز زمانی که بخاري، سماور، آبگرمكن و وسايل گرمازای دیگر روشن هستند، داخل مخزن آنها نفت نریزید. این کار خطر انفجار و آتش‌سوزي به وجود می‌آورد.
هنگام خواب و زمانی که در اتاق بسته است، بخاري‌هاي بدون دودكش مثل بخاري علاء‌الدين را روشن نگه ندارید. در صورتی که چاره‌ای جز استفاده از این بخاری‌ها ندارید، توجه کنید که شعله باید به رنگ آبی و بدون بو و دود زدن باشد. پنجره را هم حتما كمي باز بگذاريد تا هوای تازه به اتاق وارد شود.
وسايل حرارتي و گرمازا از جمله بخاري و چراغ نفتي را دور از پرده‌هاي آويزان نگه داريد و سعي كنيد مواد قابل اشتعال در اطراف آنها نباشد.
از خشك كردن لباس روي بخاري و وسايل حرارتي خودداری کنید.
اگر در منزل از گاز شهري يا سيلندر گاز استفاده مي‌کنید، اجاق گازتان باید حتما پيلوت‌دار یا مجهز به شير ايمني قطع گاز هنگام خطر باشد.
برای روشن کردن وسایل گازسوز ابتدا فندك يا كبريت را روشن کنید و سپس پيچ گاز را باز كنيد. كبريت و فندك را از دسترس كودكان دور نگه داريد و مسئوليت باز و بسته كردن شيرگاز و روشن کردن آن را هم به فرزندان کم‌سن و سالتان ندهید.
در وسايل گازسوز از شیلنگ‌هاي استاندارد استفاده کنید؛ نه بلندتر و نه کوتاه‌تر از آن. شیلنگ‌ها را هرگز از زير فرش و يا جايي كه احتمال پيچ خوردن و سوراخ شدن وجود دارد عبور ندهيد.
از نصب كمد، كابينت يا قفسه در بالاي اجاق گاز خودداري كنيد. ممكن است موقع برداشتن وسايل از این کمدها آتش‌سوزي به بار بیاید.
يكي از علت‌های آتش‌سوزي نشت گاز است. ممکن است در اثر بی‌توجهی شیر گاز باز بماند یا شعله آن با جريان هوا، سررفتن غذا يا ریختن آب جوش خاموش شود. اینجور وقت‌ها در اثر کبریت کشیدن یا كوچكترين جرقه‌ای ممکن است یک انفجار مهيب رخ دهد. با استفاده از وسايل هشداردهنده گاز و دود مي‌توان جلوي اين گونه حوادث را گرفت. این وسایل زنگ خطری دارند که در صورت انتشار دود و گاز در محيط به كار مي افتد.
اگر بوي گاز يا بوي غيرعادي دیگری استشمام کردید، ابتدا در و پنجره را باز و سپس شير گاز را قطع کنید. بعد از تهويه كامل هوا به سراغ رفع مشکل بروید و در اين فاصله از روشن کردن كليد برق يا كبريت كشيدن خودداري کنید تا خطر انفجار به وجود نیاید.
گاز پيك‌نيكی یا منقل‌هایی که شعله روباز دارند را زير كرسي قرار ندهید.
یکی از علت‌های آتش‌سوزی كشيدن سيگار در رختخواب و هنگام چرت زدن است. این کار معمولا توسط افراد مسن انجام می‌شود.
پس از اینکه کارتان با اتو تمام شد، بلافاصله سیم آن را از برق بیرون بکشید و دور از دسترس كودكان قرار دهيد.
تا جایی که ممکن است مواد قابل اشتعال مثل بنزين، نفت، تينر و مواد سوختي دیگر را در منزل نگهداری نکنید. بخصوص که قرارگرفتن اين مواد كنار وسايل حرارتي بسيار خطرناك است.
سيم‌هاي برق را هر چند وقت يك بار بررسی کنید که پارگي يا زدگي نداشته باشند. برق‌گرفتگی آسیب‌های شدیدی به وجود می‌آورد و حتی ممکن است منجر به قطع عضو یا مرگ شود.
بهتر است پریزهای برق منزلتان از نوع محافظ‌دار باشد تا کودکان از روی کنجکاوی میله فلزی به سوراخ‌های آن وارد نکنند.
كتري يا بخاري برقي را در محل امني قرار دهيد. سيم كتري را به حالت آويزان رها نكنيد و به محض جوش آمدن آب، سيم را هم از كتري و هم از پريز بیرون بیاورید.
اگر از محل سكونت‌تان سيم برق فشار قوي و تيرچراغ برق عبور می‌کند، به كودكان هشدار دهيد كه نزدیک آن نشوند و هرگز به وسیله ميله فلزي يا هر وسيله ديگری با سيم‌ها تماس پيدا نكنند.
هرگز و به هیچ دلیلی از تير چراغ برق يا دكل‌هاي فشار قوي بالا نرويد. حتي از فاصله دور و بدون تماس با سيم، قوس الكتريكي به وجود می‌آید و خطر سوختگي شديد و پرتاب فرد وجود دارد.
هرگز برای استفاده از برق اقدام به انداختن سيم‌هاي تير چراغ برق نکنید. این کار جرقه ایجاد می‌کند و سبب آتش‌سوزي و برق‌گرفتگي می‌شود.
بهتر است همه وسايل برقي خانه به فيوز اتوماتيك مجهز باشند. به این ترتیب به محض اتصال سيم‌هاي آن به هم با قطع جريان برق، از خطر برق‌گرفتگي پيشگيري می‌شود.
برای گرم کردن حمام از بخاري برقي استفاده نکنید. خیس بودن حمام و بخار آب زياد ممکن است جریان الکتریکی را انتقال دهد و دست زدن به بخاری سبب برق گرفتگي شود.
مراقب باشيد کودکانتان مواد محترقه مانند ترقه‌هاي دست‌ساز و غيراستاندارد نگهداری نکنند. چهارشنبه‌سوری هر سال جوانان بسیاری در اثر استفاده از همین وسایل، دچار كوري، قطع دست و پا و سوختگي‌هاي شديد و حتي مرگ مي‌شوند.
هیچ وقت اسپری‌ها را از هر نوعی که باشند داخل آتش نیندازید. این کار سبب انفجار و پرش قطعات به اطراف می‌شود که آسیب‌های مختلفی به وجود می‌آورد.
افروختن آتش و نزديك شدن به آن يا پريدن از روی آتش به ویژه با لباس يا دامن بلند خطرناک است و می‌تواند سوختگي‌هاي شديد به وجود آورد. بنابراین فرزندانتان را از این کار بازدارید.
برای استفاده از مواد اسیدی و قلیایی از جمله سفيدكننده‌ها و شوينده‌ها و موادي كه برای باز كردن لوله‌هاي فاضلاب به كار می‌رود، نکات ایمنی را رعایت کنید و دستکش بپوشید. این مواد می‌توانند باعث سوختگی شوند؛ به ویژه در کودکان.
برای تميز كردن لكه‌هاي لباس هرگز از مواد قابل اشتعال مثل بنزين و تينر استفاده نکنید؛ بخصوص اگر در فضاي بسته‌ای مثل حمام هستید. گرماي زياد حمام سبب تبخیر این مواد می‌شود و با كوچكترين جرقه يا شعله آب گرمكن، انفجار رخ می‌دهد.
یادتان باشد كه دماي بخار آب جوش از دماي آب در حال جوش بيشتر است. موقع باز کردن در ديگ‌هاي زودپز و ظرف‌های دیگری که محتویاتشان در حال جوشیدن است، مراقب باشيد بخاری كه با فشار زياد خارج مي‌شود به سر و صورت و دست‌هايتان برخورد نکند.
قبل از باز كردن در ديگ زودپز، حتما بخار آن را به وسیله دريچه اطمينان خارج کنید. سپس ديگ را زير آب سرد قرار دهید و وقتي سرد شد، در آن را باز کنید.
بخار مواد شيميايي و استنشاق گاز و دودهاي توليد شده از سوختن اشياي مختلف -به خصوص در فضاي بسته- منجر به سوختگي‌هاي استنشاقي مي‌شود كه بسيار خطرناك و كشنده است. در چنين محيطي بايد حتما از ماسك‌هاي مخصوص ضد گاز استفاده کنید.