آیت وکیلیان| چند روز پس از تهدید آمریکا به یک جنگ احتمالی علیه ایران، دونالد ترامپ طی کنفرانسی مطبوعاتی با جوزپه کونته، نخست‌وزیر ایتالیا درهای مذاکره با رئیس‌جمهوری ایران را گشود. جایی که یکی از خبرنگاران از ترامپ پرسید که چطور می‌توان تنش‌های بین دو کشور را کاهش داد؟ ترامپ در پاسخ گفت که «حاضرم که هر وقت آنها بخواهند بدون هیچ پیش‌شرطی با آنها ملاقات کنم.» اگر چه کسی نبود که از این سخنان ترامپ انگشت به دهان نگیرد، اکنون سیگنال‌ها به طرز مشکوکی در رسانه‌های غربی و صهیونیستی در راستای مذاکره بین دو کشور ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته و از کانال‌های مختلف در این مورد خبرهایی شنیده می‌شود. دیروز روزنامه اسراییلی «جروزالم پست» از احتمال دیدار ماه آینده روحانی و ترامپ در نیویورک خبر داده است. همزمان یک مقام ارشد سازمان ملل نیز در گفت‌وگو با روزنامه اورشلیم پست رسانه صهیونیستی از احتمال دیدار روسای‌جمهوری ایران و آمریکا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل خبر داده است. همزمان خبرهای دیگری نیز در این راستا توسط رسانه‌های منطقه‌ای و غرب منتشر شده. اکنون سوال یا ابهامی که تحلیلگران حوزه بین‌الملل با آن روبه‌رو هستند، این است که تا چه اندازه شرایط یا امکان مذاکره دو کشور وجود دارد و دو کشور تحت چه شرایطی تن به مذاکره می‌دهند.
هفت شرط پذیرفته؟
شنبه شب، روزنامه کویتی الجریده خبری مبنی بر پذیرش 7 شرط ایران برای مذاکره مستقیم توسط ترامپ داد. 7 شرطی که پیش‌بینی می‌شد آن‌قدر سخت باشد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا آنها را نپذیرد. فارغ از صحت و سقم این خبر، شروط هفتگانه‌ای که این روزنامه منتشر کرده عبارتند از: بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای و اجرای تمامی تعهدات، توقف تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران، ارایه تضمین در جهت عدم تلاش آمریکا برای براندازی نظام، پایان‌دادن به اختلاف‌افکنی میان ایران با کشورهای عربی توسط آمریکا، پایان‌دادن به تحریم‌های جدید اقتصادی، توقف فشارهای اقتصادی و توقف فشار به شرکت‌های اروپایی تا آنها به تهران بازگردند.
میانجی عمانی
برخی منابع خبری معتقدند که پیشنهاد ترامپ ناگهانی و بدون پشتوانه نبوده، بلکه مقدمات آن از قبل فراهم شده بود. در ادعای همین روزنامه کویتی آمده که قبل از اینکه ترامپ برای دیدار و گفت‌وگوی بدون پیش‌شرط با ایران اعلام آمادگی کند، ایرانی‌ها از طریق یک میانجی عمانی پیامی را به واشنگتن فرستادند که مفادش این بود که ایران می‌پذیرد پشت میز مذاکره برای گفت‌وگوی مستقیم با ایالات متحده بنشیند اما به 7 شرط که آنها را سخت توصیف کرده بودند و در رأس آنها بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای و اجرای تمامی تعهداتش براساس آن‌چه در متن توافق آمده و همچنین متوقف‌کردن تهدیدهای نظامی‌اش بود. در مقابل ایران با ایالات متحده برای حل دو بحران یمن و سوریه همکاری خواهد کرد و با آمریکایی‌ها در عراق و افغانستان هماهنگی خواهد داشت. پیش از این اخباری مبنی بر حضور یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه در واشنگتن منتشر شد. گفته شده که بن علوی قصد داشته بعد از سفر به واشنگتن مستقیما به تهران بیاید تا پاسخ آمریکایی‌ها را به طرف‌های ایرانی بدهد اما از او خواسته شده که صبر کند تا ظریف از سفر خارجی‌اش بازگردد.
انتخابات آینده آمریکا و حساسیت مسأله ایران
برخی از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که موقعیت کنونی رئیس‌جمهوری ایالات متحده به گونه‌ای است که سرنوشت سیاسی خود را در گروی مذاکره با ایران می‌بیند. «رضا نصری» از مشاوران وزارت امور خارجه ایران در توییتی به این مسأله پرداخته و نوشته که «کره شمالی در‌هاله‌ای از ابهام است. ترامپ نیازمند مذاکره با ایران است تا در انتخابات کنگره در ماه نوامبر «دستاورد تاریخی» نشان دهد. اگر ایران هوشمندانه پیشنهاد مذاکره را بپذیرد، هر چه به نوامبر نزدیک‌تر می‌شویم، ایران در سرنوشت انتخابات سهم بیشتر و تصاعدا موضع قوی‌تری خواهد داشت.» بی‌تابی و سخنان غیر قابل پیش‌بینی ترامپ در کنفرانس خبری اخیر خود و موضع‌گیری‌های نابهنگام در این راستا، بر قوت گرفتن فرآیند مذاکره دو کشور می‌افزاید.
حسن هانی‌زاده، تحلیلگر حوزه بین‌الملل در گفت‌وگوبا «شهروند» : ترامپ جدول مذاکره را بنویسد
فرضیات زیادی در مورد روابط آینده ایران و ایالات متحده وجود دارد، حسن هانی‌زاده، تحلیلگر حوزه بین‌الملل دراین مورد چنین پیش بینی می‌کند: تناقضات بسیاری در رفتار و زبان ترامپ در ماه‌های اخیر در مواجهه با ایران دیده شده است؛ ابتدا شیوه‌ای تهاجمی و پرخاشگرانه داشت و بعد از اینکه با واکنش مقامات سیاسی و نظامی ایران روبه‌رو شد، مواضع خود را تغییر داد. هدف آمریکا از طرح مذاکره بدون پیش‌شرط این بود که توپ را به زمین ایران بفرستد، با این استراتژی که شرایط خود را به ایران تحمیل کند و در آخر اینگونه به جهان القا کند که ایران خواهان گفت‌وگو نیست. آمریکا باید در گام نخست برجام را به رسمیت بشناسد. یکی دیگر از اهداف ترامپ این است که دو بازوی منطقه‌ای ایران را از کار بیندازد: یکی اینکه اسراییل را به رسمیت بشناساند و دوم اینکه ایران را وادار به نابودی موشک‌های بالستیک خود کند. معتقدم که ترامپ باید جدول خود را و دریافتی که از مذاکره دارد رو کند، بعد ایران وارد گود مذاکره شود.