شهروند| غرق‌شدگی در دریا عوامل زیادی دارد؛ اما بیشترین دلیلش به‌خصوص در سواحل شمالی کشورمان بی‌احتیاطی و توجه‌نکردن به علایم هشداردهنده است. اگر بدانیم که در سواحل دریا چطور شنا کنیم، می‌توانیم به افرادی که می‌خواهند شنا کنند، کمک کنیم تا دچار مشکل نشوند. شنای مطمئن در دریا مثل شنا در دریاچه، سد یا استخر آب نیست، بلکه باید در کنار مهارت‌های شنا، ویژگی شنا در دریا را هم خوب یاد گرفت. با این جملات به این چند نکته توجه کنید تا مهمترین علت‌های غرق‌شدگی در دریا را متوجه شوید:
موج‌ها و جریان‌هایی که به دنبال آن ایجاد میشود، یکی از دلایل اصلی غرق‌شدگی است.
از جریان‌های ساحلی دوری کنید، چون گاهی آن‌قدر قوی هستند که حتی شناگرهای ماهر را هم در خود می‌کشد. این جریان و موج‌هایش را می‌توان با رفتن روی تلی از ماسه با ارتفاع 2متر یا رفتن روی یک آلاچیق و سقف خودرو راحت با چشم دید.
اگر روی برآمدگی از ماسه پایتان را می‌گذارید و تصور می‌کنید که عمق آب کم است، اشتباه می‌کنید، چون ممکن است با کمی جابه‌جایی یک‌دفعه عمق آب بالا برود، برای همین باید مواظب تغییر ناگهانی عمق آب باشید تا دچار مشکل نشوید. در ساحل دریای خزر به‌خصوص از آستارا تا نکا ممکن است از این برآمدگی‌های ماسه‌ای زیاد وجود داشته باشد.
اگر به توان بدنی‌تان برای شناکردن در دریای موّاج و شناور نگه‌داشتن خودتان روی موج‌ها اطمینان ندارید، بهتر است وارد دریا نشوید. لازم نیست قدرت‌تان را این‌جا آزمایش کنید.
اگر در حین شنا در مسیر جریان ساحلی یا شکافنده قرار گرفتید، اول آرامش خودتان را حفظ کنید و دوروبرتان را ببینید و بعد تصمیم‌گیری کنید. شاید با کمک کسانی که اطرافتان هستند، نجات پیدا کنید.
شما قدرت مبارزه با جریان شکافنده را ندارید. بهتر است با آن مبارزه نکنید و خلاف جهت جریان به طرف ساحل شنا نکنید. در این موقع آرام باشید و با جریان همراه شوید. لحظاتی خود را روی آب نگه دارید یا اینکه به موازات ساحل شنا کنید تا از جریان شکافنده دور شوید. بعد به حالت مورب به طرف ساحل شنا کنید.
منصور علیرضایی، امدادگر واحد شهرستان نور: هنگام غرق‌شدن نزدیکانتان، احساسی عمل نکنید
سال 88 در رامسر، ناجی کنار دریا بودم. ساعت 8شب، ساعت کاری‌ام تمام شده بود و داشتم به سمت خانه می‌رفتم که با من تماس گرفتند که چندنفر نزدیک تله‌کابین رامسر در دریا غرق شده‌اند. تعجب کردم، چون تازه از آن مسیر برمی‌گشتم و همه چیز آرام بود. با عجله خودم را به آن‌جا رساندم. همین که رسیدم، دیدم بچه‌های هلال‌احمر و آتش‌نشانی بالای سد جمع شده‌اند و پایین را نگاه می‌کنند. تند پریدم وسط آب و دیدم چندنفر دارند غرق می‌شوند. نه یک‌نفر، نه 2نفر بلکه 13نفر.
بعد متوجه شدم که پسربچه‌ای از کنار سد و موج‌شکن تله‌کابین آن‌هم در جایی که برای شناکردن ممنوع بود، به داخل آب رفته و درحال غرق‌شدن بود. از قضا، دخترخاله 19ساله‌اش که او را دیده، به دنبالش رفته تا شاید نجاتش دهد اما او هم غرق میشود.
بعد خاله، مادر و یکی‌یکی اعضای خانواده وارد دریا می‌شوند، چون هرکدام تصور می‌کردند تا شاید نفر جلویی‌شان را نجات دهند.آن‌شب 11نفرشان را از آب درآوردیم، اما پسربچه و دخترخاله‌اش که اول از همه به آب رفته بودند، همان‌جا غرق می‌شوند. 3نفر دیگر در بیمارستان فوت می‌کنند و بقیه زنده می‌مانند. 5نفر به خاطر یک اشتباه کوچک و ورود به منطقه ممنوعه شناکردن، جانشان را از دست دادند و بقیه را به خاطر احساسی عمل‌کردن به زحمت انداختند. نجات غریق، یک فن است و هرکسی نمی‌تواند بدون آن بی‌گدار به آب بزند. کوچکترین اشتباه هم فرد را دچار مشکل می‌کند و هم خود ناجی را. علت غرق‌شدگی این 13نفر، 5 مورد اعلام شد: ناآشنایی با محیط، شنا در دریای طوفانی و شب، خارج‌بودن از طرح سالم‌سازی دریا، نبود ناجی و ناآشنایی با فنون نجات‌غریق و شنا. تازه اگر بچه‌های نجات‌غریق به موقع عمل نمی‌کردند و جت‌اسکی نداشتند، ممکن بود تعداد تلفات بیشتر شود.
به تذکر نجات‌غریق‌ها توجه کنید
سال گذشته سکاندار جمعیت هلال‌احمر بودم. وظیفه‌ام این بود که چندبار ساحل رامسر را بروم و بیایم تا از آرام‌بودن اوضاع مطمئن شوم. کارم که تمام شد، به من گفتند برای چندساعت نیروی نجاتگر تله‌کابین رامسر هستم؛ یعنی همان‌جایی که در آن 13نفر غرق شده بودند. کنار ساحل نشسته بودم. دیدم که 4نفر، یک پیرمرد 55ساله، پسربچه 6ساله و 2دختربچه 15 و 12ساله درحال بالا و پایین‌شدن روی آب هستند. به مامور یگان ویژه‌ای که کنارم بود، گفتم بهتر است با سوت به آنها بگوییم جایشان را عوض کنند، چون آن‌جا وقتی موج برمی‌گردد، عمقش زیاد میشود و خطرناک است. آن‌جا چند‌سال پیش 18نفر غرق‌شدگی داشت. 100متری از مسیر دور شدم اما انگار یک چیزی در دلم می‌گفت که یک‌بار دیگر آنها را نگاه کنم. وقتی برگشتم، دیدم آنها همگی دارند روی آب دست‌وپا می‌زنند. تنها شانسی که آوردم، این بود که هنوز لباس نجات‌غریق تنم بود. پریدم وسط آب، اول مرد را از آب بیرون کشیدم، بعد دختربچه را نجات دادم و به او گفتم که به سنگ کناری بچسبد. پیرمرد مدام می‌گفت: نوه‌ام مُرد و از من می‌خواست تا او را نجات بدهم، خیلی ناراحت شدم. فقط باید خودم را کنترل می‌کردم. همین که دست دختربچه دوم را کشیدم، دیدم پسربچه پای خواهرش را چنان سفت چسبیده که وقتی او را بالا می‌کشیدم، او هم همراهش بالا می‌آمد. با دیدن این صحنه، تنها از خدا خواستم که همگی نجات پیدا کنند و من هم با تمرکز حواس بتوانم کارم را درست انجام بدهم. خداراشکر هر 4نفر را آوردم لب ساحل و زنده ماندند. از مردم می‌خواهم که به حرف نجات‌غریق‌ها توجه کنند. بارها پیش آمده که گفته‌ام دریا نه برای من است و نه برای پدرم. من فقط دغدغه جان شما را دارم، اما متاسفانه بعضی از مردم خودشان جانشان را به خطر می‌اندازند.
خیلی وقت‌ها عوامل ساده‌ای منجر به غرق‌شدن افراد می‌شوند که می‌توان به راحتی از آنها جلوگیری کرد. چند دلیل کوچک برای حوادث تلخی که در دریا اتفاق می‌افتد، عبارتند از:
توجه‌نکردن به حضور نیروهای امدادگر کنار دریا.
شناکردن در مناطق ممنوعه.
آشنانبودن با فنون شنا.
استفاده نکردن از وسایل كمكي مثل جلیقه و غيره.
شناکردن در شب‌ها و ساعات طوفانی دریا.
بی‌توجهی به هشدارهای ناجیان غریق.
بی‌توجهی به انيميشن‌هاي آموزشي تهيه‌شده در رسانه‌ها.
بی‌توجهی به علایم و نشانه‌های هشداردهنده نصب‌شده.
احساسی عمل‌کردن و کمک به فرد غرق‌شده بدون داشتن تبحر لازم.
سد و رودخانه
قبل از ورود به آب رودخانه اول بدن خود را خیس کنید و بعد آرام وارد آب شوید.
به خاطر اختلاف زیاد درجه دمای هوا و آب، شیرجه‌زدن ممکن است باعث سنگ‌کوب شود.
شنا در نقاط حادثه‌خیز، عمیق و پرموج رودخانه
و سد خطرناک است.
توقف‌های طولانی در آب سرد سد یا رودخانه باعث گرفتگی عضلات و به هم‌خوردن تعادل میشود.
از شنا در مکان‌های خلوت و دور از چشم رودخانه‌ها خودداری کنید.
نقاطی از دریا که برای شناکردن خطرناک هستند
شناکردن در دریا عیبی ندارد اما اگر قرار باشد هم برای خودتان و هم دیگران دردسر ایجاد کنید، بهتر است جلوی دریا بنشینید و فقط به تماشای آن بسنده کنید، اما اگر سفر شمال را فقط برای دریایش انتخاب می‌کنید، بهتر است مکان‌های خطرناک دریا را خوب بشناسید تا دور از آن شنا کنید. در ادامه این نقاط خطرناک را معرفی می‌کنیم:
محدوده‌هایی که طرح سالم‌سازی دریا در آن اجرا نمی‌شود، بنا به دلایلی برای شناکردن مناسب نیستند. در این نقاط کمک به مصدوم سخت و گاهی غیرممکن است.
مکان‌هایی که نیروهای امدادی کم هستند، نقاط خطرناکی برای شنا هستند.
آن قسمت از دریا که در آن باریکه‌ای از آب‌های متلاطم و کف‌آلود به سمت دریا کشیده میشود، خطرناکند.
از شناکردن در قسمت‌هایی از دریا که رنگ آبش متفاوت با بقیه قسمت‌هایش است، خودداری کنید.
بعضی از قسمت‌های دریا که مواد ریز شناور را به سمت دریا برمی‌گردانند یا شکستگی در الگوی موج‌هایشان به سمت ساحل ایجاد می‌کنند، جای مناسبی برای شنا نیستند.
در زمان‌هايی که دریا طوفاني است، از شناکردن خودداری کنید، چون کنترل بر دريا و رسیدگی به مصدوم با مشكل مواجه میشود.
چند تجربه آموزنده از زبان امدادگرها و ناجیان غریق در دریا
زیبایی و ترس، جدانشدنی‌های دریا
شما از آن دست آدم‌هایی هستید که تا تقی به توقی می‌خورد و یک روز تعطیل میشود، مسیر شمال را درپیش می‌گیرند؟ یا سفر را فقط به دریا و شنا محدود می‌کنند؟ نه! عیبی که ندارد؛ موضوع صحبت ما هم، سفر و انتخاب شهرهای تفریحی نیست. ما می‌خواهیم از چیزی حرف بزنیم که بعد از سفرهای شما میشود نقل محافل رسانه‌ای و جراید؛ ماجرای غرق‌شدگی و تعداد آدم‌هایی که با جسارت‌های نابجا بی‌گدار به آب می‌زنند و خودشان را به کشتن می‌دهند. شاید بیشتر ما صحنه‌های پرشور و هیاهوی آب‌بازی کنار دریا را دیده باشیم اما صحنه غرق‌شدن آدم‌ها را که مثل چوب‌پنبه روی آب بالا و پایین می‌روند را نه. اینکه دلیل نمی‌شود تا چشم‌بسته هر جای ساحل که دودستی ما را سمت خود دعوت کرد، برویم و به تابلوها و صدای سوت‌ها و... توجهی نکنیم. مگر از جانتان سیر شده‌اید که می‌پرید وسط آبی که زیرش بیشتر از قد شما عمق دارد یا مثل بادکش شما را به پایین می‌کشد! مسأله آشنابودن با فن‌های شنا و شناکردن در جاهایی که سالم‌سازی شده‌اند، مهمتر از آن است که راحت از کنارش بگذرید. اگر حرف ما را باور ندارید، گوش‌تان را بسپارید به حرف‌های نجات‌غریق‌هایی که از آنها خواستیم چند خاطره آموزنده برایمان تعریف کنند. بعد، حتما بیشتر حواستان را جمع می‌کنید. حالا به قول معروف از آن‌ور بام نیفتید و از فردا به همه نگویید به دریا نروند که خطر دارد و جان‌ها را می‌ستاند. برای هرچیزی باید احتیاط کرد، حتی برای دریایی که این‌قدر زیبا و آرامش‌بخش است.
توصیه‌های نجات‌غریق، غواص و عضو پایگاه دریایی امداد انزلی درباره قایق‌سواری
جلیقه نجات برای خوش‌تیپی نیست
بیشتر مسافرهایی که به انزلی سفر می‌کنند، برای دیدن مرداب انزلی یا ماهیگیری سوار قایق‌های مسافری می‌شوند و به دریا می‌روند. چندوقت پیش 2مرد میانسال که یکی مسافر تهران و دیگری بومی انزلی بود، برای ماهیگیری با قایق پارویی چوبی که به زبان محلی به آن لوتکا گفته میشود، به مرداب آمدند. قایق آنها فرسوده و قسمت‌هایی از آن شکسته بود ولی آنها به آن توجهی نکردند. وسط تالاب، یک‌دفعه آب وارد قایق میشود و مرد تهرانی که از قضا شنا هم نمی‌دانست، وحشت‌زده بلند میشود و تعادل قایق را به هم می‌زند و آن را واژگون می‌کند. مرد بومی با اینکه شناکردن را بلد بود اما پایش به شکستگی قایق گیر می‌کند و دچار خراشیدگی شدید میشود. قایق او را با خود به آب می‌برد و فقط قسمتی از سرش بیرون از آب دیده می‌شد. مرد تهرانی با کمک نیزه‌ها توانسته بود روی قسمت انتهایی قایق که معلق بود، خود را محکم کند. وقتی خبر به ما رسید، 4نفر اعزام شدیم. من و دوستم با دیدن این صحنه به داخل آب شیرجه زدیم و آنها را نجات دادیم. پای مرد بومی حسابی آسیب دیده بود و بعد از بردن به اورژانس دریایی و عملیات کمک‌های اولیه بهتر شد. خوشبختانه هر دوی آنها سالم ماندند. مسافرها برای سوارشدن قایق‌های مسافربری از سلامت آنها و مهارت راننده‌اش مطمئن شوند. متاسفانه بعضی از مسافرها برای اینکه پول کمتری بدهند، سوار قایق‌هایی می‌شوند که نه جلیقه نجات دارند و نه فنی برای موج‌سواری.
نکته دیگه‌ای که می‌خواهم اضافه کنم، این است که مردم به گفته‌های نجات‌غریق‌ها اطمینان داشته باشند. وقتی به آنها می‌گوییم که آب دریاها با هم فرق می‌کند و شنا در این نقاط خاص‌تر است، حرفمان را باور نمی‌کنند. می‌گویند ما شناگر ماهری هستیم اما چنددقیقه بعد دچار مشکل می‌شوند. شنا در دریای انزلی با بقیه سواحل متفاوت است. به قول گفتنی، آب با آب فرق می‌کند. درجه شوری و حجم کالری آب، شناکردن در آن را تغییر می‌دهد. مثلا در دریاچه ارومیه اگر شنا هم بلد نباشی و مدام دست‌وپا هم بزنی، باز مثل یک بادکنک روی آب می‌ایستی اما این‌جا فرق می‌کند.