روز گذشته کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر امضا شد

5 ویژگی سند مادر

سران 5 کشور ساحلی دریای خزر کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را امضا کردند.
کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر عصر یکشنبه و در پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در شهر آکتائوی قزاقستان؛ توسط سران جمهوری اسلامی ایران، روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان امضا شد.
جمهوری اسلامی ایران همزمان متنی را به عنوان اعلامیه تفسیری به طور رسمی منضم به این سند منتشر کرده است.
حضور و عبور کشورهای غیرساحلی ممنوع
از جمله مواردی که می‌تواند به‌نفع 5 کشور ساحلی باشد، بحث مربوط به ممنوعیت حضور، عبور، تصمیم‌گیری و دریانوردی هیچ کشور غیرساحلی در خزر است، به‌عبارتی دریانوردی در خزر فقط با پرچم 5 کشور ساحلی ممکن است، فرقی هم ندارد که کشتی بزرگ یا کوچک، یا کشتیرانی گردشگری، تجاری یا نظامی باشد.
 منع اقدام نظامی کشور غیر علیه کشورهای ساحلی
کشورهای ساحلی توافق کرده‌اند که قلمروی خود را به کشورهای غیر به‌منظور اقدام علیه یکی از کشورهای ساحلی خزر ندهند. با توجه به اینکه در کنوانسیون واژه قلمرو (Territory) ذکر شده است، این عبارت می‌تواند علاوه بر دریای خزر، شامل قلمروی خشکی این کشورها نیز شود. هرچند که صحبتی از پایگاه نشده است، اما همین ممنوعیت اقدام از قلمروی یک کشور ساحلی توسط کشوری غیرساحلی، نکته مهمی به‌لحاظ امنیتی تلقی می‌شود.
 دریانوردی فقط با پرچم کشورهای ساحلی
مورد دیگر مربوط به دریانوردی نظامی است. در کنوانسیون خزر که دیروز امضا شد، آمده است که کشتی‌های نظامی و شناورهای سطحی و زیرسطحی نظامی اگر بخواهند وارد آب‌های سرزمینی (حریم 15 مایل دریایی) کشوری شوند، حتماً باید از قبل مجوز بگیرند.
 کنوانسیون 6زبانه
نکته دیگر اینکه کنوانسیون به 6 زبان نوشته و امضا می‌شود که شامل زبان‌های 5 کشور ساحلی و همچنین زبان انگلیسی است و در صورت بروز اختلاف نسخه انگلیسی مورد رجوع خواهد بود.
 بهره‌برداری از منابع
یکی از حساسیت‌های افکار عمومی مربوط به بحث بهره‌برداری از منابع این دریاچه است. کنوانسیون می‌گوید که هر کشوری می‌تواند در منطقه خود بهره‌برداری کند. اما اگر ساختار، میدان یا منطقه‌ای مورد اختلاف و ادعای طرفین باشد، قرار بر این است که مشترکاً مورد بهره‌برداری قرار گیرد یا اینکه هیچ کشوری از آن استفاده نکند.