شهروند| «امسال به جای خودکار با پر مینویسیم!» این شوخی بسیاری از کاربران فضای مجازی با کمبود خودکار در بازار ایران است. تولیدکنندگان نوشتافزار میگویند: جوهر خودکار در گمرک مانده و نمیتوانند تولید کنند و البته گمرک هم میگوید تولیدکنندگان دنبال جوهرها نمیآیند زیرا نمیخواهند برای واردات جوهر خودکار بیشتر از دلار 4200 تومانی پول بدهند. حالا فرزانیان، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوازمالتحریر به «شهروند» خبر میدهد که مشکل حل شده است و دولت موافقت کرده که جوهر خودکار با ارز 4200 تومان ترخیص شود و تولیدکنندگان زودتر خودکارها را به دست دانشآموزان برسانند. با این وجود لوازمالتحریر امسال 60درصد افزایش داشته است و فروشندگان میگویند مردم برخلاف سالهای گذشته دور لوازمالتحریر فانتزی را خط کشیدهاند و فقط لوازم ضروری را میخرند.
60درصد افزایش قیمت نوشت افزار
« این پاک کن چند؟ این مداد چند؟ این دفتر چهل برگ چند؟» اینها دیالوگ مشترک پدر و مادرهایی است که با چشمهایی نگران برای خرید تک تک اجناس قیمت میگیرند. درحالی شمارش معکوس برای کلید زدن سال تحصیلی 97-98 شروع شده که نه از رونق بازار خبری است و نه از شور و هیجان برای خرید لوازمالتحریر. آنگونه که رئیس اتحادیه لوازمالتحریر به «شهروند» میگوید: افزایش 60درصدی قیمتها بازار را حسابی بیرمق کرده و مردم سعی میکنند تنها اقلام اساسی لوازمالتحریر آن هم به مقدار خیلی کم
خریداری کنند.
طبیعی است در شرایطی که محدودیتهای وارداتی برای برخی از اقلام وضع شده و شرط واردات به ازای صادرات اگر بخواهید به سراغ اجناس خارجی بروید، باید سر کیسه را شل کنید و 2 برابر قیمت اجناس داخلی پول خرج کنید.
قیمت هر خودکار خارجی 5هزارتومان، پاککن 4هزارتومان، مدادنوکی حدود35هزارتومان و مدادرنگیهای 36رنگ به 75هزار تومان میرسید که البته مدل ایرانی آن 25هزار
تومان بود.
لوازمالتحریر صددرصد ایرانی نداریم
بر اساس اعلام مسئولان آموزش و پرورش تعداد دانشآموزان سال گذشته کشور، 12میلیون و 242هزار نفر بوده است. 6میلیون و 850هزار نفر آنها در مقطع ابتدایی، 2میلیون و 212هزار نفر در مقطع راهنمایی و 3میلیون و 270هزار نفر در مقطع دبیرستان تحصیل کردند. اگر فرض کنیم، این 12میلیون نفر،هرکدام بهطور متوسط مبلغ 60هزار تومان برای خود لوازمالتحریر خریده باشند، با یک حساب و کتاب جزیی میتوان فهمید که گردش مالی این بازار در آستانه مهر چیزی حدود 735میلیارد تومان است!
اما سوال اصلی این است که چه مقدار از این رقم به جیب تولیدکننده داخلی میرود و چه مقدار از آن به نفع واردکنندگان خارجی تمام میشود؟ به گفته رئیس اتحادیه لوازمالتحریر، درحال حاضر 60درصد نیاز بازار از محل واردات و 40درصد دیگر از محل تولیدات داخلی تأمین میشود. آنگونه که این فعال بازار توضیح میدهد: هیچ نوشت افزاری نیست که تولید صفر تا صد آن در داخل انجام شود. بهعنوان مثال نوک خودکار یا چوب مداد و کاغذ دفتر وارداتی است و هرگونه تغییر نرخ ارز قیمتها آنها را متاثر میکند.
در حال حاضر واردات نوشت افزار عمدتا از کشورهای چین، هند، اندونزی، کرهجنوبی و مالزی صورت میگیرد.
قیمتها در نمایشگاه ارزانتر نیست
هرسال نمایشگاههای لوازمالتحریر در آستانه مهر ماه برگزار میشود. نمایشگاههایی که در ذهن عموم اجناس کم کیفیت را برای فروش میآورند. امسال نمایشگاه لوازمالتحریر در مصلای تهران برگزار شده است و با آنکه جمعیت زیادی برای خرید به آنجا آمدهاند اما معتقدند قیمتها تفاوت چندانی با قیمتهای سطح شهر ندارد. آنها تأکید میکنند که تنها حسن نمایشگاه این است که کالا به اندازه کافی وجود دارد و امسال هم با مشکلاتی که در بازار وجود داشته تنوع اجناس بد نیست.
گرانفروشی اینترنتی!
اما برای کسی که حوصله گشتوگذار در بازار و نمایشگاه یا فروشگاه محلهاش را نداشته باشد و بخواهد اینترنتی خرید کند، اوضاع چگونه است؟ با یک جستوجوی کوتاه در فروشگاههای اینترنتی مثل بامیلو و دیجیکالا با قیمتهایی کمی گرانتر از بازار، نمایشگاه و مغازهها مواجه شدیم، اما نکته جالب تخفیفهای 70 و 80درصدی بود که روی این اجناس اعمال شده بود! قیمت یک بسته دوتایی پاککن فابرکاستل که در حقیقت دانهای 2هزارتومان است، 15هزارتومان بود که با تخفیف 55درصدی به 6700تومان رسیده بود. یک بسته مدادرنگی 36رنگ فابرکاستل هم که در مغازهها 75هزار تومان است، به همراه یک پاککن از همین برند که قیمتش 2هزار تومان است، در سایت دیجیکالا 99هزار تومان به فروش میرسد. هرچند فروشندهای میگوید با نوسانات دلار قیمت اقلام خارجی دوبرابر شده است، اما این تفاوت قیمت در بازارهای داخلی را هیچ نرخ دلاری توجیه نمیکند. باید دید مسئولان و نهاد ناظر چه زمانی برای کنترل قیمتها اقدام میکنند و آیا در آستانه بازگشایی مدارس ستاد تنظیم بازار با گرانفروشان برخورد خواهد کرد؟
کجا، چه قیمتی و چه زمانی؟
میتوانید برای خرید کردن در لحظه آخر هم اقدام نکنید، با صبر و حوصله و پرسوجو یا حتی یک جستوجوی ساده، مکانها یا جاهایی که برای خرید مناسب است و قیمتهای متنوعتری دارند، پیدا کنید. یکی از معروفترین مکانها برای خرید لوازمالتحریر بازار بینالحرمین در بازار بزرگ است. اگر به دنبال فانتزیها یا کاغذهای خاص و مدادهای حرفهای هستید (سیاه و رنگی) سعی کنید، سری به بهارستان و خیابان ظهیرالاسلام بزنید؛ بههرحال این خیابان، بورس کاغذ به هر اندازه و شکلی؛ اصلیترین اقلام لوازمالتحریر مدرسه و دانشجویی شامل دفتر، خودکار، مداد و ملزومات آن مثل تراش و پاکن است.
مظنه چقدر؟
خودکارها در بازار تنوعی نزدیک به ٣٠ طرح و مدل و برند دارند و البته برندهای حرفهای خودکار و خودنویس جزو این تعداد نیستند و آنها در اقلام لوکس طبقهبندی میشوند. بازه قیمتی برای خودکارهای معمولی از هزار تومان خودکار بیک تا ٧هزار تومان یک خودکار استدلر است و در بعضی مارکها خودکارهای ٩ و ١٠هزار تومانی هم وجود دارد که رویه آن از چوب یا جنسهایی سازگار با طبیعت است. خودکارهایی با بازههای قیمتهای متوسط بیشتر مارکهای کرهای یا برندهای مرغوب چینی یا ترک هستند. اما برندهای آلمانی که از بهترین مارکهای لوازمالتحریر هستند، بازه قیمتی متوسط به بالا دارند. مدادهای معمولی هم بازه قیمتی بزرگی ندارد، از دانهای ٥٠ تا٧٠ تومان شروع شده و تا ١٢٠ تومان هم قیمت دارند. در این بین، مدادهایی که با کاغذ روزنامه ساخته شده و جنس مغزی آن از نوعی کربن و گرافیت خاص است، بسیار طرحهای جذاب و چشمگیری دارد و متوسط قیمتش ٥٠ تومان است و البته نوع ایرانی آن هم گویا به بازار آمده است. در نظر داشته باشید که این روزها فروشگاههای معتبر و لوکس ایرانی هم به جمع فروشندگان و عرضهکنندگان لوازمالتحریر پیوستهاند و در این بازار خودنمایی میکنند. دفتر و کاغذ کلاسور ازجمله اجناسی است که در ایران تولید میشود، اما تمام مواد اولیه آن از خارج وارد میشود، چون ایران فناوری تولید کاغذ تحریر یا همان کاغذ سفید را ندارد. پس تعجب نکنید که قیمت دفتر تحریر نوسان دارد و شاید بهروز قیمتگذاری شود. قیمت دفترچه ٤٠ برگ از ٢هزار شروع شده و تا حدود ٥هزارتومان هم قیمت دارد. دفترچه ٦٠ برگ کمی موضوعش متفاوت است، از حداقل ٣هزار تومان تا حداکثر ٦٥٠٠ تومان هم قیمت دارد. دفترچههای ١٠٠ برگ به بالا هم بسته به نوع جلد و تولیدکننده آن از ٦هزار تومان قیمتهایش شروع میشود. برگههای کلاسور هم از ٥هزار تومان و بسته به نوع و برند عرضهکننده فقط به سمت بالا صعود میکند.
حریصانه نخرید!
در چندسال اخیر خرید از نمایشگاههای فصلی به یکی از تفریحات و بخشی از الزامهای شروع سال جدید (سال جدید تحصیلی یا سال نو و عید فرقی ندارد) تبدیل شده است. سال جدید تحصیلی هم در راه است. خرید از نمایشگاه هم خوب است، اما همه مایحتاج نباید در همان ابتدای سال خریده شود، بهخصوص لوازم مصرفی که پیش از مستهلکشدن به سرعت تمام میشوند، مثل مداد و دفتر، بنابراین هر بار به اندازه دو تا سه ماه از این لوازم خرید کنید. هیچوقت بیش از این حتی به بهانه اینکه «از نمایشگاه میخریم» یا «ارزانتر از این کجا پیدا میشود» خودتان را گول نزنید. هرقدر بیشتر بخرید، دورریز آن هم بیشتر خواهد بود، به این دلیل که لوازم مصرفی با میزان مصرف بالا استهلاک بالایی دارند و در ضمن اقلام اصلی لوازمالتحریر که همان دفتر و کتاب است، بسیار جاگیر و حمل آن هزینهبر است، حتی برای خریدار خرد. لوازمالتحریر هم تاریخ انقضا دارند، بنابراین در خرید و انبارکردنشان عجله نکنید. یک خودکار عمرش نهایت دوسال است. یک دفتر با برگهای سفید (بدون باکتری) باشد، حدود ٢ تا ٣سال عمر میکند و پس از آن کیفیت اصلی خود را از دست میدهد. یک تراش در کمتر از ٦ ماه کند میشود و یک مداد اگر ارگانیک نباشد، کمتر از ٣ماه دوام دارد. البته مدادهای ارگانیک تا بیش از ٣سال هم دوام دارند. پاکنها در بهترین نوع خود حدود ٢سال دوام دارند و بعد از آن اکسیده میشوند و به خوبی پاک نمیکنند. اما با همه این احوال، خریدن ٢ تا ٣ عدد دفتر یا مداد اضافه خانه را برای خانوادههایی که بچههای مدرسهای دارند، امن و خیال والدین را راحت میکند.