اصفهان یکی از شهرهایی است که موقوفههای بسیاری را در خود جای داده است. از قدیم سنت حسنه وقف در این دیار انجام میشده و بسیاری به این شکل نام خود را در تاریخ این استان جاودانه کردهاند. مطالعه منابع وقف در اصفهان بیانگر این واقعیت است که عایدات موقوفات را میتوان به دو دسته کاملا مشخص و معین تقسیم کرد؛ دسته نخست موقوفاتی است که مستقیما با سیمای فیزیکی و کالبد شهر ارتباط دارد؛ مثل مساجد، مدارس، کتابخانهها، بیمارستانها، آبانبارها، حمامها، تکایا، قسمتی از بازارهای شهر، غرس اشجار، سقاخانهها و... . دسته دوم موقوفاتی است که مستقیما جنبه عمرانی ندارد، بلکه کمکی است به انسانهای محروم جامعه، مصارف خیریه، هزینه دانشآموزان، بیماران، روضهخوانی، نوشتن کتاب و نشر فرهنگ معارف اسلامی. در ادامه چند نمونه از موقوفهها را برایتان معرفی کردهایم.
بیمارستان شهید صدوقی
تحولات شهری و بهدست آوردن موقعیت مناسب برای رقبات وقفی و بکارگیری پتانسیل موجود در آن درخصوص کاهش مشکلات اجتماعی، توجه متولیان موقوفات را جلب میکند. نمونهاش واگذاری یک قطعه زمین موقوفه واقع در خیابان بزرگمهر اصفهان به مساحت 3600 مترمربع جهت احداث بیمارستان شهید صدوقی است که در سال 1266ه0ش توسط مرحوم سیفاللهخان وقف بر تعمیرات و روشنایی و بوریای مسجد سیفاللهخان خیابان گلزار اصفهان و مصارفی همچون تعزیه امام حسین (ع) در ایام محرم شده است.
مدرسه صدر بازار
از دیگر موقوفههای شهر اصفهان مدرسه صدر بازار را میتوان نام برد. این مرکز علمی و فرهنگی توسط مرحوم بحرالعلومی برای ترویج علوم دینی در سنه 1295 ه.ق وقف شده است. موقوفه مدرسه صدر دارای 425 رقبه در سطح شهرستان اصفهان است که از رقبات آن میتوان به واحدهای تجاری جنب مدرسه، عرصه واحدهای مسکونی واقع در حاشیه بلوار میرزا کوچکخان مشهور به بیشه عبدالله و همچنین رقبات مزروعی روستاهای مالواجرد، دستجرد، رامشه و ... اشاره کرد. مصارف این موقوفه طبق وقفنامه، تحصیل علوم دینی و خیرات و میراث است.
بیمارستان سیدالشهدا(ع)
از موقوفاتی که برای رفع معضلات فضاهای درمانی اختصاص یافته و مورد استفاده قرار گرفته، قسمتی از عرصه فعلی بیمارستان سیدالشهدا است که براساس وقفنامه سند 1309 هـ .ق وقف بر مصارف عام شده که با عنایت به نیاز جامعه به احداث بیمارستانی خاص برای بیماران مبتلا به سرطان، در اختیار مرکز بهداشت و درمان قرار گرفته است.
موقوفات اکبرمیرزا صارمالدوله
این موقوفات برای کمک به توسعه علم و دانش، از گذشتگان بهعنوان یک اثر فرهنگی و ماندگار به نسل حاضر رسیده است. موقوفات اکبرمیرزا معروف به صارمالدوله است. این موقوفه برابر با وقفنامه 1339 ه.ق برای ترویج و تحصیل علوم متداول در هر عصر مخصوصا مسائل شرعی و احکام دینی وقف شده است. از جمله رقبات این موقوفه واحدهای تجاری و مستغلات معینه و مشخصه در اطراف و داخل میدان نقش جهان اصفهان، قنات موسوم به قنات محمودیه، یک درب باغ محله باغ تو که تحت تولیت استاندار محترم (حاکم وقت استان) عمل به وقف میشود. گفتنی است از محل درآمد موقوفه طبق نیت واقف در جهت احداث مدارس در مناطق محروم و مساعدت به دانشآموزان و دانشجویان بیبضاعت هزینه میشود.
بیمارستان امیرالمومنین(ع)
از جمله معضلات اجتماعی که باعث شده واقفان خیراندیش موقوفاتی را به آن اختصاص دهند، کمک به بیماران یا احداث بیمارستان و درمانگاه است. یکی از این موارد «بیمارستان امیرالمومنین(ع)» است که توسط مرحوم عبدالرسول رحیمزاده به منظور انجام خدمات درمانی بیماران بیبضاعت بنیانگذاری شده است و بعدا به وصیت آن مرحوم از محل ثلث اموال مرحوم محمد کتابی راهاندازی شده و همچنین بر اساس وصیتنامه مورخ دهم آذرماه 1338 ه.ش مرحوم رحیمزاده، ماهیانه پنجاههزار ریال از درآمد کارخانه رحیمزاده و شرکا به بیمارستان مذکور برای بستریکردن بیماران بیبضاعت تخصیص یافته و بانو محترم اخلاصی، همسر مرحوم کتابی نیز ثلث از کلیه اموال خود را به همسرش اختیار تام داد که برای تکمیل ساختمان هزینه شود. بیمارستان امیرالمومنین(ع) واقع در خیابان احمدآباد هماکنون در جهت خدمترسانی به جانبازان جنگ تحمیلی و سایر اقشار مردم فعالیت میکند.