رسول بهروش روزنامه‌نگار

ويديويي كه از برخورد وزير بهداشت با پيرمرد بيمار بجستاني منتشر شده، واكنش‌هاي فراواني را در فضاي مجازي به همراه آورده كه عمدتا منفي هستند. آنچه اما از اين ويديو استنباط مي‌شود اين است كه آقاي وزير واقعا نيت بدي ندارد و فقط مي‌كوشد تا با چند شوخي كلامي، كمي از خشكي فضا بكاهد. با اين وجود مشكل اينجاست كه او اين كار را بسيار ناشيانه انجام مي‌دهد. قاضي‌زاده هاشمي به نظر از وزرای موفق كابينه روحاني محسوب مي‌شود و واقعا پذيرفتن اينكه قصد تحقير يك بيمار دردمند را داشته بسيار سخت است، اما او در اين ملاقات دو اشتباه محاسباتي مهم داشته كه هم باعث رنجش افكار عمومي شده و هم عرصه را بيهوده بر خودش تنگ كرده است.
اشتباه اول آقاي وزير اين است كه او موقعيت مناسبي را براي انجام شوخي انتخاب نكرده. اگر در دنيا فقط دو چيز وجود داشته باشد كه نتوان با آنها شوخي كرد، اين دو چيز بيماري و فقر هستند و از قضا مخاطب قاضي‌زاده هاشمي در اين ويديو، از هر دوي اين آلام رنج مي‌برد.
اينكه از كلمه «فقر» استفاده مي‌شود، منظور شكل مطلق آن نيست، بلكه بر شرايطي دلالت دارد كه امروز بدنه جامعه ايران با آن مواجه است و مثلا براي بسياري از ما مردم عادي سخت است كه فقط 60 هزار تومان بابت اياب و ذهاب بپردازيم.
اين آقاي سالمند هم يكي از ماست و طبعا شرايط او هيچ زمينه‌اي براي طنازي باقي نمي‌گذاشت، اما آقاي وزير اين نكته مهم را فراموش كرد و چيزهايي را به بازي گرفت كه واقعا «بازي» نيستند.
خطاي دوم قاضي‌زاده هاشمي اما از جنس اشتباهي است كه زياد در ايران تكرار مي‌شود. متاسفانه بسياري از مردم ما از سندرم «خود بامزه پنداري» رنج مي‌برند و گمان مي‌كنند قابليت خنداندن ديگران را دارند. امثال اين آدم‌ها را همه جا مي‌بينيم.
حتما شما هم در مترو، اتوبوس يا بسياري از اماكن عمومي ديگر با آدم‌هايي برخورد كرده‌ايد كه فكر مي‌كنند شوخي‌هاي‌شان خيلي بامزه است و همينطور با صداي بلند خوشمزه‌بازي‌هايي در مي‌آورند كه فقط باعث عذاب و آزار سايرين مي‌شود. البته تا وقتي اين تصور غلط طناز بودن فقط در جمع‌هاي خصوصي گل مي‌كند، مشكل چنداني وجود ندارد، اما موضوع در مورد آدم‌هاي مشهور و فضاهايي كه قابليت رسانه‌اي شدن دارند واقعا فرق مي‌كند.
به طور مثال چندي پيش در پشت صحنه سريال دلدادگان ويديويي توسط عوامل اين مجموعه تهيه شد كه گويا قرار بود در اعتراض به افزايش قيمت دلار و سكه باشد، اما شوخي‌هاي ناشيانه دوستان بازيگر در اين كليپ باعث ناراحتي شديد مخاطبان شد؛ طوري كه انگار آنها از زاويه ديد قشر مرفه به موضوع نگاه كرده‌اند و دارند مردم عادي و ندار را دست مي‌اندازند. قطعا قصد عوامل سريال اين نبود، اما توهم «خود بامزه‌پنداري» اينجا هم مشكل‌آفرين شد. مشابه اين ماجرا تا به حال به دفعات در صفحه شخصي سلبريتي‌ها و نطق سخنران‌هاي شناخته‌شده هم به چشم خورده؛ آنچه بسياري از آنها را به تصحيح و توضيح وا داشته است. وضع به ويژه زماني بدتر مي‌شود كه فرد «خود بامزه‌پندار» صاحب قدرت هم باشد. در اين صورت هر جمله بي‌ربط آقاي مسئول با خنده حضار ارادتمند همراه مي‌شود و او واقعا گمان مي‌كند يك استندآپ كمدین سيار است! آقاي وزير هم بهتر بود فريب اين خنده‌ها را نمي‌خورد. اینها در واقع به لطیفه‌گو می‌خندند، نه لطیفه. شايد اگر به جاي وزیر مملکت يك آدم عادي به پيرمرد مي‌گفت «خودت بمال»، بقيه يقه‌اش را هم مي‌گرفتند. بهتر است دوستان سرشناس بدانند شوخي كردن يك مهارت است؛ اسحله‌اي كه اگر بلد نباشيم آن را دست‌مان بگيريم، ممكن است بدجوري كار دست‌مان بدهد.