شماره ۱۵۱۵ | ۱۳۹۷ شنبه ۱۴ مهر
صفحه را ببند
بررسی جزییات یک پرونده حقوقی تاریخی
ایران چگونه نبرد لاهه را فتح کرد؟

دیوان بین المللی دادگستری که وظیفه‌اش رسیدگی به شکایات کشورها علیه یکدیگر است هفته گذشته در دعوی حقوقی میان ایران و آمریکا در حکمی 28 صفحه‌ای به نفع ایران رأی داد.  بر اساس مباحث مطرح شده در این دادگاه، اقدامات انجام شده توسط رئیس‌جمهوری آمریکا حق و حقوق ایران را بر اساس تجارت می‌گیرد.
ایران این شکایتنامه را براساس عهدنامه مودت میان آمریکا و ایران که قبل از انقلاب امضا شده بود به دادگاه لاهه ارایه کرد. ایران معتقد بود که آمریکا این عهدنامه را نقض کرده است. یک پیمان میان نمایندگان شاهنشاهی ایران و ایالات متحده آمریکا بود که در ۲۳ مرداد سال ۱۳۳۴ خورشیدی برابر با ۱۵ آگوست سال ۱۹۵۵ میلادی نگارش شد. در همان سال، به پذیرش مجلس شورای ملی و مجلس سنا رسید، و سپس با امضای محمدرضا شاه، قانونی شد. انگیزه این پیمان، پابرجایی مناسبات دوستانه، گسترش همکاری‌های بازرگانی، و ساماندهی روابط کنسولی خوانده شد.
این معاهده این حق را به تهران می دهد که از واشنگتن شکایت کند. پیمان مودت 2 سال بعد از کودتای 1332 که توسط آمریکا علیه دولت دکتر مصدق طراحی شده بود با هدف گسترش سرمایه گذاری آمریکا در ایران امضا شده است. در تبصره دوم از بند 21 این پیمان در مورد دادگاه قضائی بین المللی آمده است: «هرگونه اختلافی بین طرفین معظم متعهد در تفسیر یا اجرای این پیمان، که از طریق دیپلماسی به نحو رضایت بخشی حل و فصل نشود، باید در دادگاه قضائی بین المللی مطرح شود، مگر آن که طرفین معظم متعهد بر راهکار های مسالمت آمیز دیگری توافق کنند.» بعد از انقلاب، اولین بار آمریکا بود که در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا به این پیمان استناد کرده و در دادگاه قضائی بین المللی علیه ایران طرح دعوی کرده و مدعی شد که تهران با بازداشت دیپلمات های آمریکایی تبصره دوم بند 4 این پیمان را زیر پا گذاشته است. در آن زمان دادگاه بین المللی علیه ایران رأی داد. این سابقه موجب شد تا پیمان پس از انقلاب هم معتبر باشد. کمتر از یک دهه بعد، ایران در ماجرای حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس، به این پیمان استناد کرده و آمریکا را به دادگاه قضائی بین المللی کشاند و دادگاه هم شکایت ایران را پذیرفت، هرچند تهران و واشنگتن بعدا این اختلاف را از مسیری دیگر حل کردند.
وکلای ایران در دادگاه در پرونده شکایت اخیر پرفسور «آلن پله» وکیل ارشد تیم ایران در دادگاه لاهه بود. علاوه بر او ژان مارک نوونن، شان اوگی و سام وردز ورث نیز وظیفه دفاع از شکایت ایران را برعهده داشتند. همچنین محسن محبی نماینده رابط و مشاور حقوقی دولت و آقایان محمد حسین زاهدی و حسین سادات نیز عضویت این تیم حقوقی برعهده داشتند. در واقع ایران با به کار گرفتن وکلای بین‌المللی معتبر در این دادگاه وارد چالش حقوقی با آمریکا شد و در نهایت توانست نتیجه مطلوب را نیز به دست آورد.


تعداد بازدید :  144