|  احمد صادقی|   رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران|
اهمیت شهر تهران به‌ عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران و «اُم‌‌القرا»ی جهان اسلام موضوعی نیست که بر کسی پوشیده باشد؛ این اهمیت به کلیه حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی قابل اطلاق است. به همین دلیل توجه به مقوله مدیریت این شهر به‌ طور ویژه مد نظر کلیه ارکان نظام سیاسی بوده است.
در خصوص مدیریت بحران، قانونگذار شهر تهران را به دلیل شرایط ویژه در میان کلانشهر‌های کشور استثنا قرار داده است و مدیریت بحران در این شهر را خلاف سایر شهرها که مدیریت بحران آنها به عهده استاندار است، به عهده شهردار قرار داده است که این امر نشان از اراده قانونگذار و اهمیت و ویژگی خاص شهر تهران است که در متن قانون نیز به‌صراحت به این نکته اشاره شده است. در خصوص پدافند غیر عامل اما شرایط به گونه‌ای دیگر است؛ اگر چه دو مقوله مدیریت بحران و پدافند غیر عامل بسیار به هم نزدیک هستند و در خیلی از کشور‌ها سازمان یا نهادی که متولی امر مدیریت بحران یا پدافند غیر عامل هستند در هم ادغام شده یا در یک مجموعه فعالیت دارند اما در ایران شرایط این‌گونه نیست و همین امر در پاره‌ای مواقع سبب ایجاد ناهماهنگی و بعضا موازی‌کاری شده است .
«قانون تشکیل سازمان دفاع غیر نظامی کشور» که در ‌سال 1337 به تصویب رسید، هدف و ماموریت اصلی خود را حفظ جان و مال افراد کشور از تعرضات هوایی و حوادث طبیعی و سوانح غیر مترقبه و تقلیل اثرات آن و همچنین تقویت روحی و ایجاد علایق و همکاری متقابل بین افراد در مواقع عادی و اضطراری تعریف کرده بود که در زمان خود یک قانون مترقی بود و تجربه امروز جهانی نیز این مقوله را تأیید می‌کند، به گونه‌ای که در بسیاری از کشورهایی که بالاترین استانداردهای مدیریت بحران و پدافند غیر عامل را دارند، این دو مقوله در یک سازمان، نهاد یا وزارتخانه دیده شده است که این امر باعث شده تا بسیاری از مشکلاتی که ما به جهت مدیریتی با آن مواجه هستیم، مرتفع شده باشد.
تجربه چند ساله اخیر در حوزه پدافند غیر عامل شهر تهران حاکی از عدم انسجام مدیریتی در این حوزه بوده است؛ این در حالی است که شهر تهران با توجه به شرایط ویژه و پیچیدگی‌های خاص آن باید بالاترین انسجام و هماهنگی را داشته باشد؛ به‌ویژه اینکه ایران در شرایط خاص زمانی خود واقع شده و تهدیدات بسیاری به‌خصوص از خارج از مرزها کشور را تهدید می‌کند و هماهنگی در حوزه پدافند غیر عامل می‌تواند بیش از گذشته رفع‌کننده تهدید‌ها باشد.
با توجه به شرایط موجود و به جهت احتراز از هدررفت منابع و امکانات کشور و ایجاد هماهنگی و انسجام مدیریتی منطقی به نظر می‌رسد که موضوع پدافند غیر عامل در شهر تهران و کم و کیف مدیریت در این حوزه باید مورد تجدید نظر قرار گرفته شود و با انسجام مدیریتی در این حوزه و با نگاه یکپارچگی در مدیریت و همچنین اعتماد به مدیریت شهری با توجه به تجربه مثبت مدیریت بحران شهر تهران در طی یک دهه اخیر بیش از این شاهد هدررفت منابع ملی و شهری نباشیم و در مواقع بحران و حادثه، اعم از طبیعی و انسان‌ساز، بتوانیم با نگاهی به مدیریت یکپارچه شهری به مدیریت درست و هماهنگ فعالیت‌ها و منابع بپردازیم.
در شرایط فعلی که پیش‌نویس لایحه تشکیل وزارتخانه مدیریت بحران در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، بسیار مناسب به نظر می‌رسد که بحث مدیریت بحران و پدافند غیر عامل با نگاهی کارشناسانه و با توجه به تجربه جهانی در این خصوص به شکلی در لایحه جدید گنجانده شود تا نه‌تنها شاهد مدیریت دوگانه نباشیم بلکه با هم‌افزایی بخش‌های مختلف نظام و بهره‌گیری از تجربه گذشته در این خصوص و ایجاد سیستمی کارآمد، الگوی مدیریت بحران و پدافند غیر عامل در منطقه و جهان باشیم.