محمد جواد آذری‌جهرمی| از آن زمان که خانه‌ها حیاط داشتند و صدای بازی و شادی كودكان در كوچه و حياط می پيچيد، مدت زیادی نگذشته است. آن روزها، والدين به آسانی به نظارت فرزندانشان می‌پرداختند. سرگرمی عمده كودكان بازی با توپ پلاستیکی بود که در همه جای ایران برای همه به اندازه کافی وجود داشت یا بازی‌ای محلی همچون هفت‌سنگ، قایم باشک، لی‌لی و يا حتی خواندن اشعار و آوازهايی که مضامینی از شادی و آزادی و شهامت داشتند و سینه‌به‌سینه به آنها منتقل شده بود. اما حالا چه؟
کوچه‌ها به پارکینگ تبدیل شده‌اند و گاهی کودکان در آپارتمان‌ها، ساعت‌های زیادی را بدون والدین سپری می‌کنند. نه تنها ابزارهای بازی، بلکه دنيای آنها هم به فضای مجازی آمده است؛ با اسباب‌بازی‌ها و همبازی‌هایی که دیگر جلوی چشم والدین نیستند.
فضای مجازی، فضای زندگی کودکان امروزه در تمام دنیاست. باید پذیرفت که محیط آموزش، سرگرمی و زندگی کودکان امروز و نسل‌های آینده متفاوت با زمان ما است. نگاه سلبی و محافظه‌کارانه، تنها موجب عقب ماندن آنها از هم‌نسلان‌شان در کشورهای دیگر می‌شود و استقلال و پویایی ایران آینده را در عرصه‌های بین‌المللی تضعیف خواهد کرد. از این رو باید با برنامه‌ریزی، آن ها را پیشرو و هم‌تراز با هم‌نسلان‌شان در سایر ملت ها تربیت کرد و فضای پایش آن ها را برای والدین نیز به‌وجود آورد.
اگر چه فضای زندگی کودکان تغییر کرده است، اما آنها همچنان کودک و نیازمند مراقبت هستند. نمی‌توان آنها را در محیط آنلاین بدون احاطه و آگاهی والدین رها کرد. این موضوع از معدود مواردی است که علاوه بر صاحب نظران حوزه تعلیم و تربیت، سیاست‌گذاران كشورهای مختلف نیز بر آن اتفاق‌نظر دارند. محتوای آموزشی و سرگرمی آنها باید متناسب با سن و فرهنگ رایج در جامعه فراهم شود تا همگان از این‌که نسل آینده نسلی شاد و سالم و باصلابت خواهد بود، آسوده خاطر باشند.
در چند روز گذشته درباره محتواهای ویژه کودکان و نظارت والدین بر آنها، دو نظرسنجی را در تویيتر با مردم به اشتراک گذاشتم. نتايج بسيار شگفت‌آور بود! اكثر مردم اعتقاد داشتند که تولیدکنندگان بین‌المللی بيش از خانواده و مدرسه، صداوسیما و تولیدکنندگان مستقل داخلی و تولیدکنندگان بین‌المللی در زمينه توليد محتوا براي كودكان و نوجوانان موفق بوده اند. در نظرسنجی ديگر كه میزان آشنایی آنها را با نرمافزارهای نظارت والدین بر فعالیت آنلاین کودکان می‌سنجید، عموما گزينه «آشنایی ندارم و نیاز به معرفی بیشتر دارم» را انتخاب كردند.
این نظرسنجی‌ها دو موضوع مهم را به ما گوشزد می‌کنند. اول این‌که ما هنوز نتوانسته‌ایم در تولید محتوای جذاب برای کودکان‌مان توفیقی کسب و رضایت آنها را جلب کنیم و دوم این‌که تنها ۸درصد از مردم بر رفتار فرزندشان در فضای آنلاین نظارت دارند و اکثریت شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نسبت به نرمافزارهای نظارت بر رفتار آنلاین کودکان، بی‌اطلاع‌اند.
هر چند وظیفه تولید محتوای مناسب به عهده وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات نیست اما ما به عنوان بسترساز فضای آنلاین کشور، خود را موظف می‌دانیم که فضای مجازی را برای کودکان‌مان به محیطی جذاب، پرنشاط و پویا تبدیل کنیم. محیطی که در آن کودکان با آگاهی والدین‌شان به گشت‌وگذار و تعامل و آموزش بپردازند. از این رو بر آنیم تا با حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نیاز های کودکان‌مان را مرتفع نمایيم و ابزارهای نظارت والدین بر رفتار کودکان را نیز به آن ها معرفی کنیم. چراکه حق و وظیفه مراقبت و پایش فرزندان، در درجه اول برعهده قیم آنها یعنی والدین است.
اما اين راهی نيست كه يك وزارتخانه به تنهايی بتواند طی كند. در این راه علاوه بر همکاری و همفکری مردم، اهالی فرهنگ و هنر و تولیدکنندگان محتوای ویژه کودکان، به همراهی همه نهادهای موثر در این حوزه به‌ویژه وزارت آموزش‌وپرورش، کانون پرورش فکری کودکان‌ونوجوانان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیازمندیم.
به امید توفیق در خدمت‌رسانی به کودکان ایران زمین و آینده ای روشن.