شهروند| درست یکسال پیش و در چنین روزهایی مردم سرپلذهاب، ازگله، تازهآباد و دهها شهر و روستا در استان کرمانشاه، زلزله سهمگین 3/7ریشتری را پشت سرگذاشته بودند و لحظهبهلحظه با پسلرزههای بزرگ و کوچک دستوپنجه نرممیکردند. از روزهایی که بیش از ۶۲۰ خانواده داغدار عزیزان خود، بیش از ۹هزار نفر مجروح روانه بیمارستان و حدود ۷۰هزار نفر ساکن چادرهای امداد شدند، حالا یکسال میگذرد و رنگ مرگ و ترس از چهره مردم مناطق کردنشین ایران پاک شده است. دیروز در سالگرد این زلزله مهیب، تعدادی از مسئولان استانی و کشوری در ساختمان کوثر ریاستجمهوری جمع شدند و با توضیح درباره اقدامات صورتگرفته به پرسشهای خبرنگاران پاسخ دادند. در این نشست «هوشنگ بازوند» استاندار کرمانشاه از توسعه این استان پس از بازسازی خبر داد و «ایرج حریرچی» سخنگو و قائممقام وزارت بهداشت از پایشگری سلامت جسمی و روحی مردم زلزلهزده سخن گفت. علاوهبراین، «مرتضی سلیمی» رئیس سازمان امدادونجات هلالاحمر با بیان اینکه هماکنون نیروهای امدادی در مناطق زلزلهزده حضور دارند، نحوه امدادرسانی به زلزلهزدگان را یک رکورد تاریخی دانست. در این نشست «مصطفی نجار» دبیر ستاد بحران کشور و «علیرضا تابش» رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم گزارشی از اقدامات صورتگرفته در یکسال گذشته ارایه کردند.
حریرچی: پس از زلزله ۱۰۰ پیوند عضو موفق داشتیم که یک رکورد است
در ابتدای این نشست خبری، ایرج حریرچی در تشریح خدمات دولت به مناسبت سالگرد زلزله کرمانشاه از رضایت کنونی مردم سخن گفت. او توضیح داد: «در حال حاضر شرایط طوری است که مردم منطقه رضایت دارند، اما جو حاکم بر رسانهها در بیرون از منطقه، نارضایتی مردم مناطق زلزلهزده است.» قائممقام وزارت بهداشت ادامه داد: «در این زمینلرزه، 6 بیمارستان سیار در کمتر از 15 ساعت مستقر شد، 2هزار و 893 بستری در بیمارستانهای استان داشتیم و فقط 428 بیمار به بیمارستانهای خارج از استان اعزام کردیم. در این زمین لرزه یکهزار و 980 عمل جراحی در کمتر از سه روز انجام شد و 100 عمل پیوند عضو موفق داشتیم که یک رکورد است.» او در ادامه درباره اقدامات انجامشده در زمینه رفع مشکلات روانی مردم زلزلهزده گفت: «غربالگری کامل از لحاظ روانی انجام شد و 210هزار نفر تحت حمایتهای روانی قرار گرفتند که 100هزار نفر توسط وزارت بهداشت انجام شد. از طرف وزارت بهداشت 274 روانشناس در قالب 37 تیم به مناطق زلزلهزده اعزام شدند.» حریرچی همچنین به توزیع 90میلیارد تومان داروی رایگان غیر از بیمارستانها بین زلزلهزدگان اشاره کرد و گفت: «در زمینلرزه کرمانشاه، 190 باب واحد بهداشت و درمانی آسیب دید که همه اینها تا خرداد امسال کاملا ترمیم شدند، همچنین 45 مرکز سلامت از نو ساخته شد که 30 واحد تاکنون افتتاح شده است.» آنطور که سخنگوی وزارت بهداشت در این نشست اعلام کرد بیمارستان آسیبدیده سرپل ذهاب مقاومسازی کامل شده و عملیات بازسازی بیمارستان قصرشیرین هم به پایان رسیده است. او همچنین در پاسخ به این پرسش درباره شیوع بیمارهای عفونی بین زنان زلزلهزده با رد این موضوع گفت: «هیچگونه افزایش شیوع بیماریهای عفونی نداشتیم و پایش بهطور مداوم انجام میگیرد. بسیاری از استرسها از بیرون منطقه زلزلهزده ایجاد میشود و از تهران میآید. در مناطق زلزلهزده سالک و گزش حیوانات شایع است که همین دو مورد هم کاهش معناداری نسبت به سال پیش از زلزله دارد.» حریرچی همچنین با بیان اینکه خودکشی در یکسال گذشته نسبت به سال پیش کاهش یافته، گفت: «درباره آمار خودکشی ما یک آمار کشوری و یک آمار منطقهای داریم و در اکثر مناطق نسبت به سال ۹۵، ۵درصد کاهش آمار خودکشی در استان و مناطق زلزلهزده داشتیم.»
رکورد کمنظیر در تاریخ امدادرسانی به حادثهدیدگان
«مرتضی سلیمی» رئیس سازمان امدادونجات هلالاحمر هم یکی از مسئولان حاضر در این نشست بود که با تشریح اقدامات صورتگرفته توسط سازمان هلالاحمر، فعالیتهای صورتگرفته را یک رکورد کمنظیر در تاریخ امدادرسانی به حادثهدیدگان دانست. او توضیح داد: «مهمترین پروتکل ما امدادونجات بود که کمتر از 20 ساعت عملیات امدادونجات با همکاری اورژانس انجام شد. 38 تیم واکنش سریع از استانهای اطراف تشکیل شد. در روزهای اول 150 آمبولانس به ما کمک کردند. تیمهای سگهای تجسس (آنست) هم از استانهای معین به مناطق زلزلهزده اعزام شدند.» سلیمی همچنین درباره امدادرسانی هوایی در مناطق زلزلهزده گفت: «در بخش امداد هوایی نیز بیسابقهترین اقدامات انجام شد، بهطوری که 10 فروند بالگرد از نزدیکترین استانها به منطقه اعزام شدند، 277 سورتی پرواز در روز اول حادثه به همراهی بالگردهای هوانیروز و سپاه انجام شد و 194 مصدوم به مراکز درمانی انتقال یافتند. 792 نفر از نیروهای امدادی به مناطق دور دست منتقل شدند و 129هزار کیلوگرم بار شامل انواع اقلام امدادی حمل شد.» سلیمی ادامه داد: «بزرگترین مشکل بعد از حوادث بزرگ انتقال و درمان مصدومان است که در زلزله کرمانشاه رکورد کمنظیری در تاریخ حوادث ایران در این زمینه اتفاق افتاد و در کاهش آمار تلفات بسیار موثر بود. هلالاحمر از ساعت 7 صبح روز حادثه در سرپل ذهاب بیمارستان صحرایی برپا کرد و ارایه خدمات به مصدومان آغاز شد. مصدومان از طریق آمبولانسها و بالگردها به سرعت انتقال یافتند و به پزشکان داوطلب فراخوان داده و به مناطق آسیبدیده اعزام شدند.»
سلیمی درباره تعداد چادرهای توزیع شده هم گفت: «در حالی که طبق استاندارد برای 33هزار خانوار موجود در منطقه حداکثر همین مقدار چادر باید توزیع میشد، ولی به دلیل شرایط بحرانی منطقه و امنیت روانی مردم در مجموع 92هزار و 500 تخته چادر توزیع شد. پس از برطرف شدن اضطرار و پایان عملیات نجات، عملیات امدادی وارد فاز بعدی شد و توزیع اقلام ضروری دیگر جهت اسکان اضطراری سرعت بیشتری گرفت. در همین خصوص بیش از 288هزار کیلوگرم نایلون جهت جلوگیری از آبگرفتگی، 49هزار چراغ والر، 300هزار تخته پتو، 63هزار تخته موکت، 27هزار ست ظروف، 49هزار ست بهداشتی، 21هزار گالن آب و بیش از 41هزار هیتر برقی در میان آسیبدیدگان طبق دفترچههای امدادی توزیع شد.»
سلیمی در ادامه با بیان اینکه کمکهای مردمی به هلالاحمر در زلزله کرمانشاه بیسابقه بود و رکورد شکست، توضیح داد: «در حالی که در زلزله مشابه قبلی (ورزقان پنجسال پیش) مردم 22میلیارد تومان به هلالاحمر کمک کرده بودند، میزان کمکهای مردمی در زلزله کرمانشاه به 67میلیارد تومان رسید و این سوای 20هزار تن اقلام فیزیکی به ارزش تقریبی 70میلیارد تومان بود که به شعب هلالاحمر در سراسر کشور تحویل داده شد.»
تا آخرین بازسازی
کنار زلزلهزدگان کرمانشاه میمانیم
رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم در این نشست از همراهی این بنیاد با مردم زلزلهزده تا آخرین مرحله بازسازی سخن گفت. «علیرضا تابش» با بیان اینکه در زمینلرزه کرمانشاه بیش از ۱۰۰هزار واحد مسکونی تخریب شده و آسیب دیدند، گفت: «از این 100هزار واحد مسکونی آسیبدیده حدود 62هزار واحد تعمیری و حدود 38هزار واحد هم احداثی بود که تعمیریها تمام شده است.» او ادامه داد: «در بخش احداثی 9هزار واحد شهری و 25هزار واحد نیز روستایی است که واحدهای روستایی تقریبا بالای 90درصد و شهریها 67 الی 70درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.» تابش با تأکید بر اینکه تمام اقدامات صورتگرفته نتیجه همکاری مردم و دولت است، اضافه کرد: «کار ما براساس مدیریت مردم بوده که طبق آخرین دستورالعملهای سازمانهای جهانی است. در طراحی کنار مردم نشستیم و گفتیم چطور نقشهای میخواهید و آنها گفتهاند و ما نقشه را طراحی کردیم و پولش را دادیم.»
بار مالی حدود ۱۱ هزار میلیاردتومانی زلزله کرمانشاه
«بار مالی زلزله کرمانشاه تا امروز ۱۰هزار و 855میلیارد تومان بوده که ممکن است بیشتر هم شود.» استاندار کرمانشاه با بیان این هزینه صورتگرفته و در تشریح خدمات دولت به مناسبت سالگرد زلزله کرمانشاه ادامه داد: «این تنها زلزلهای بود که در حوزه امدادونجات هیچ رسانهای اعلام نکرد که بعد از 72 ساعت یا 48 ساعت، جنازهای از زیر آوار پیدا شده باشد. 11هزار نفر نیروی زبده در بحث امدادونجات در این شهرستانها مشغول بودند که این ظرفیت در سایر زلزلهها نبود. یکی از دلایل کمبودن آمار فوتشدگان نسبت به سایر زمینلرزههای مشابه، امدادونجات سریع بود.» هوشنگ بازوند درباره تعداد پسلرزهها هم گفت: «تاکنون 5هزار و 435 پسلرزه این زلزله داشت که برخی از این پسلرزهها خودشان یک زلزله بودند و این پسلرزهها کار ما را در بحث بازسازی سخت میکرد؛ زیرا مردم اعتماد نمیکردند در خانههای خود باشند و ما مجبور بودیم مردم را در کانکسها مستقر کنیم.» استاندار کرمانشاه درباره اقدامات صورتگرفته در یک سال گذشته هم گفت: «یک ماه درگیر اسکان اضطراری بودیم و 94هزار چادر هلالاحمر و 10هزار و 500 چادر نیز با کمک مردم توزیع شد. دو ماه هم درگیر اسکان موقت بودیم که 18هزار و 800 کانکس توزیع شد که از این تعداد 5هزار کانکس توسط مردم و 13هزار کانکس توسط دولت توزیع شد.»
سلبریتیها باید شفافسازی کنند
در حاشیه این نشست خبری هم رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در پاسخ به پرسش «شهروند» درباره سرنوشت کمکهای جمعآوریشده توسط سلبریتیها و چهرههای شناختهشده کشور از لزوم شفافسازی توسط این افراد سخن گفت. «اسماعیل نجار» در اینباره توضیح داد: «ما همواره از همه مردم که در این حماسه شرکت کردند، تشکر کردیم؛ اما میگوییم کار باید نظم داشته باشد و اگر کسی پول جمعکرده حتما باید خرج امداد شود؛ اگر پولی برای امداد جمعشده باید در همان روزهای اول هزینه شود و اگر برای بازسازی جمع شده باید در همین زمینه هزینه شود. اگر هماهنگی و نظارت نباشد و هر کسی کار خود را انجام دهد که عملا هیچ کاری انجام نخواهد شد. این افراد که پول گرفتند بیایند و برنامه دهند که میخواهند چه کاری انجام دهند؛ اگر میخواهند مدرسه بسازند، خانه بسازند و.. اطلاع دهند و همه هم به آنها کمک خواهند کرد.» او در پاسخ به این پرسش که درسهای حضور و فعالیت سلبریتیها در جمعآوری کمکهای مردمی در زلزله کرمانشاه چیست؟ هم توضیح داد: «همه باید به دستورالعمل و قانون مراجعه کنیم. ما برای جمعآوری کمکهای مردمی دستورالعمل داریم و کسانی که میخواهند در این زمینه کار انجام دهند، باید حساب خیریه داشته باشند یا سمنها وارد این کار شوند؛ یعنی به این شکل یک امضایی نباشد چون تفکیک این پولها کار دشواری است و امکان نظارت از بین میرود. تا الان دولت بیش از ۱۰هزار میلیاردتومان هزینه کرده است که اصلا قابل مقایسه با اقدامات این افراد نیست و باید این موارد اطلاعرسانی شود. قابل قبول نیست که فردی به اسم کمک به مردم از همین مردم پول جمع کند و شفافیت درباره هزینهکرد آن نداشته باشد.»
اشتغال و توسعه کرمانشاه بعد از بازسازی فراتر از دوران قبل از زلزله خواهد بود
اگرچه حوادث طبیعی مانند زلزله باعث تخریب فراوان میشود اما توجه نهادهای دولتی و رسانهها به مناطق زلزلهزده میتواند زمینهساز توسعه این مناطق پس از بازسازی هم شود. جنبه ایجابی زلزله کرمانشاه چه بوده و مناطق زلزلهزده پس از بازسازی چه توسعه و برتری نسبت به دوران قبل از زلزله خواهند داشت؟ حریرچی در این نشست و پاسخ به این پرسش «شهروند» از افزایش ظرفیت بیمارستانی استان کرمانشاه خبر داد و گفت: «بعد از وقوع زلزله در روزها و هفتههای اول میزان افسردگی و واکنش سوء روانی افزایش مییابد و پس از رسیدن به شرایط پایدار باید اقدامات لازم انجام شود. در همین مدت به واسطه کارهای وزارت بهداشت، هلالاحمر، بهزیستی و دیگر نهادها میزان میل به خودکشی حتی به نسبت سال پیش از زلزله کاهش یافته است. از لحاظ زیرساختها هم قطعا ما شاهد بهبود وضع خواهیم بود و بهعنوان مثال در شهرستان سرپلذهاب ۵۰ تخت به ظرفیت بیمارستانی افزوده خواهد شد. این اضافه ظرفیتها در بقیه شهرستانها هم هست.» علاوه براین استاندار کرمانشاه هم در پاسخ به این پرسش به توسعه زیرساختها در این استان و همچنین افزایش اشتغال تأکید کرد و در توضیح گفت: «هنر مدیریت بحران تبدیل بحران به فرصت است. در کرمانشاه روستاها تپهای از خاک بود و الان تمام این خانهها به صورت ویلایی در روستاها ساخته شده است و ساختمانهای هر روستا حدود ۱5درصد افزایش پیدا کرده است. در دانشگاه علوم پزشکی ۱۸۸ خانه بهداشت تخریب شده بود که با کمک خیران و دولت علاوه بر بازسازی آنها، ۲ بیمارستان دیگر هم ساخته میشود. ۸۷ مدرسه تخریب شده است که 151 مدرسه توسط خیران و دولت در حال ساخت است. این ظرفیتسازی در حال شکلگرفتن است. در بحث اشتغال هم دولت اقداماتی انجام داده و در سفر آقای جهانگیری 600 میلیاردتومان از صندوق توسعه ملی به مناطق زلزلهزده جهت اشتغال اختصاص داده شده است و الان این موضوع اشتغال در حال انجام است.»