راضیه زرگری| برنامه داوطلبان سازمان ملل متحد (UNV) در طول 42‌سال گذشته به لحاظ اندازه و گستره ماموریت، نتایج و فعالیت‌هایش را با تمرکز بر اهداف خاص مثل تاثیر غیرمستقیم بر جوامع در جهت ترویج صلح، توسعه جوامع و ریشه‌کنی فقر و تاثیر نقش داوطلبانه در سطح جهانی و قوانین میان‌دولتی پیش برده است. در این فرآیند هر سه‌سال یکبار، UNV گزارشی را با عنوان داوطلبیسم و توسعه پایدار منتشر می‌کند که یک نشریه برجسته سازمان ملل متحد محسوب می‌شود؛ این گزارش با هدف تقویت زمینه مشارکت داوطلبانه و نشان دادن جامعیت تحرکات سازمان ملل و گسترش آن در قرن بیست‌ویکم طراحی شده است. بسیاری از اهداف توسعه پایدار نیازمند تغییر نگرش و رفتار طولانی‌مدت هستند. داوطلبان با ارتقای آگاهی یا دفاع از این تغییرات و الهام‌دادن به دیگران، نهادینه‌شدن تغییرات برای رسیدن به توسعه پایدار را در ذهن عموم تسهیل می‌کنند. مجموعه‌ای از 17 هدف توسعه پایدار (SDGs که همچنین به‌عنوان اهداف جهانی شناخته می‌شود) برای نابودی فقر، مبارزه با نابرابری و بی‌عدالتی و مقابله با تغییرات آب‌وهوایی تا ‌سال2030 توسط رهبران جهانی در اجلاس توسعه پایدار سازمان ملل در سپتامبر 2015 به تصویب رسید. این اهداف جهانی، فراگیر و نشان‌دهنده یک تعهد جسورانه به مردم و کره‌زمین است.
داوطلب‌شدن، وسیله‌ای برای توسعه پایدار
برنامه 2030 توسعه پایدار، گروه‌های داوطلب را به‌عنوان ذینفعان به رسمیت می‌شناسد تا 17 اصل توسعه پایدار را عملیاتی کند. این برنامه بشدت گسترده یک فرآیند مشاوره‌ای گسترده است که بیش از 8‌میلیون نفر را شامل می‌شود و توسط دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی خلاصه شده به‌عنوان «جاده کرامت2030»  معرفی شده است. همان‌طور که این برنامه تلاش می‌کند ظرفیت‌ها را ایجاد کرده و به برنامه‌ریزی جدید برای ریشه‌یابی برسد، تملک داوطلبانه یا همان داوطلبیسم می‌تواند یکی دیگر از ابزار قدرتمند اجرایی باشد. تملک داوطلبانه می‌تواند به متمرکزکردن اهداف و جذب مردم در برنامه‌ریزی و اجرای ملی برای اهداف توسعه پایدار کمک کند. گروه‌های داوطلب می‌توانند به منظور تدوین دستور کار جدید، با ارایه فضاهای جدید به تعامل بین دولت‌ها و مردم در اقدامات بنیادی و قابل قیاس با دیگر کشورها نیز کمک کنند. تملک داوطلبانه مشارکت مدنی را تقویت، انعطاف‌پذیری اجتماعی را عمیق‌تر و همبستگی و مالکیت نتایج توسعه را تقویت می‌کند.
نتایج پایدار برای مردم، توسط مردم
پرواضح است که بدون طیف گسترده‌ای از افراد در تمام مراحل، به سادگی امکان دستیابی به اهداف توسعه پایدار در همه سطوح و در همه زمان‌ها امکان‌پذیر نیست. تملک داوطلبانه یا داوطلبیسم یک وسیله قدرتمند برای آوردن مردم بیشتر در میدان است. داوطلبان در روند این برنامه  درحال گسترش فضایی  هستند که در آن با جذب تعداد بیشتری از مردم در برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات محلی و ملی برای دستیابی به دستور کار 2030 برسند. با توجه به ماهیت برنامه، مشارکت داوطلبانه وسیله‌ای مهم برای توسعه پایدار محسوب می‌شود. داوطلب‌شدن به مردم و جوامع کمک می‌کند تا در رشد خود مشارکت داشته باشند. از طریق مشارکت داوطلبانه، شهروندان انعطاف‌پذیری خود را بالا می‌برند، پایگاه دانش و آگاهی خود را به‌روز می‌کنند و درنهایت مسئولیت‌های مهم در جامعه را خود به دست می‌گیرند. انسجام اجتماعی و اعتماد از طریق کارهای داوطلبانه فردی و جمعی تقویت می‌شود و منجر به نتایج پایدار برای مردم، توسط مردم می‌شود. در این بین تملک داوطلبانه مشارکت مدنی را تقویت می‌کند، این نکته بسیار اهمیت دارد که داوطلب‌شدن یک اثر موج‌دار است که دیگران از آن الهام می‌گیرند و تحولاتی را که لازم است برای رسیدن به توسعه پایدار در جوامع ایجاد شود، رفته‌رفته به وجود می‌آورد.
داوطلبان می‌توانند پشتیبانی فنی و ظرفیت‌ها را در تمامی زمینه‌های هدف، توسعه دهند. آنها خدمات اساسی ارایه می‌دهند، به  انتقال مهارت‌ها و شیوه‌های مبادله‌ای درخور کمک می‌کنند و مهارت‌های بین‌المللی و ملی ارزشمندی از طریق مبادلات اطلاعات، مهارت‌ها و آموزش‌ها انتقال پیدا می‌کند. شرکای این فرآیند می‌توانند در این زمینه نقش خاصی را ایفا کنند؛ با بهره‌گیری از تخصص خود و  در اختیار قرار دادن مهارت‌ها و آموخته‌هایشان به نهادهای دولتی و جوامع آسیب‌پذیر.
مشارکت داوطلبانه، یک شکل مشارکت مدنی
 تملک داوطلبانه در راستای این برنامه 15 ساله تلاش می‌کند هیچ‌کس را از دست نداده و روزبه‌روز به تعداد داوطلبانش بیفزاید؛ به‌ویژه افرادی که به حاشیه رانده شده‌اند یا دسترسی به این‌گونه فعالیت‌ها ندارند؛ درواقع این موضوع برای محلی‌سازی اهداف توسعه پایدار بسیار اهمیت دارد. سازمان‌های داوطلب می‌توانند به‌عنوان کارگزاران تعامل، نقطه اتصال استراتژی‌های دولتی و ابتکارات داوطلبانه خدمت کنند. بسیاری از اهداف توسعه پایدار  برای تغيير نگرش و رفتار دولت‌ها به زمان زیادی نیاز دارد، مثلا در سبک زندگی اقتصادی، فرهنگ مصرف و خرید مردم و... داوطلبان تغییرات را در ذهنیت قالب را با افزایش آگاهی و دفاع از این تغییرات و الهام بخشیدن به دیگران
 تسهیل می‌کنند.
در نهایت، اهداف توسعه پایدار نیاز به «انقلاب داده» برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده برای نظارت بر پیشرفت دارند. داوطلبان می‌توانند داده‌هایشان را جمع و براساس آگاهی‌های به دست آمده، تحلیل کرده و با پشتیبانی واحد برنامه‌ریزی و نظارت، میزان پیشرفت در اجرای SDG را اندازه‌گیری کنند. مشارکت داوطلبانه، یک شکل مشارکت مدنی، راهی برای تقویت سازوکار پاسخگویی دولت‌ها و شهروندان برای دهه‌های آتی است.
منبع  www.unv. org