مریم شکرانی | 44 موسسه و نهادی که در رابطه با امور فرهنگی و مذهبی فعالیت می‌کنند چیزی حدود 8هزار‌میلیارد تومان بودجه می‌گیرند. اگر انگشت شماری از این نهادها را فاکتور بگیریم بقیه هیچ گزارش شفافی درباره نحوه هزینه کرد بودجه‌شان منتشر نمی‌کنند. جالب است بدانید از این میان صداوسیما که یک نهاد زیانده به شمار می‌آید،سال گذشته حدود 1600میلیارد تومان بودجه گرفته است. برای این‌که متوجه شوید این عدد در بودجه ایران چقدر اهمیت دارد، کافی است که بدانید در بودجه‌سال آینده 2هزار‌میلیارد تومان برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان اختصاص داده شده است. همسان‌سازی درواقع حقوق بازنشستگانی را افزایش می‌دهد که پایین‌ترین حقوق را دریافت می‌کنند.
بیایید به این اعداد و ارقام از یک زاویه دیگر نگاه کنیم. پولی که با عنوان بودجه امنیت غذایی برای‌سال آینده در نظر گرفته شده است 8هزار‌میلیارد تومان است. این بودجه صرف خرید تضمینی محصولات کشاورزی می‌شود. درواقع بودجه‌ای که ایران برای امنیت غذایی‌اش هزینه می‌کند معادل بودجه‌ای است که برای فرهنگ در نظر گرفته است.
کاربران و چهره‌های زیادی نسبت به بودجه نهادهای خاص انتقاد جدی دارند. این چهره‌ها حتی شامل حسن روحانی، رئیس جمهوری هم می‌شود. او بارها گفته است که این نهادها اگر یک روز بودجه‌شان دیر بشود سر و صدا راه می‌اندازند اما نوبت هزینه‌کرد که می‌شود هیچ گزارشی درباره نحوه خرج کردن‌شان نمی‌دهند. البته دولت‌سال گذشته اعلام کرد که در بودجه‌سال 97 جدول 17 و ردیف بودجه‌هایش را حذف کرده است و محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه امسال هم می‌گوید که در لایحه بودجه‌سال 98 همین اتفاق تکرار شده است. جدول 17 شامل برخی نهادهای خاص فرهنگی می‌شود که هرسال بودجه می‌گرفتند بدون آن‌که پاسخگو باشند. با این حال باز گویا زور برخی از این نهادها چربید و دوباره گزارش‌هایی منتشر شد که این نهادها از بودجه‌سال 98 چشم پوشی نکردند.
اما این 44 نهاد و سازمان کدام‌ها هستند؟ سازمان صداوسیما جزو نهادهای زیاندهی است که‌سال گذشته از نهادهای خاص استثنا شد و حدود 1600میلیارد تومان بودجه گرفت. وزارت ارشاد 1200میلیارد تومان بودجه می‌گیرد و البته درباره عملکردش باید پاسخگو باشد. بسیج حدود 1150میلیارد تومان بودجه می‌گیرد و مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران روی هم رفته حدود 1400میلیارد تومان بودجه دریافت کرده‌اند. سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم در مجموع نزدیک به 700میلیارد تومان بودجه را به خود اختصاص می‌دهند. تا این جای کار این نهادها حدود 6هزار‌میلیارد تومان بودجه دریافت می‌کنند و سایر نهادها مانند بنیاد حفظ ارزش‌های دفاع مقدس، موسسه نشر آثار امام، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، جامعه المصطفی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و ... در مجموع حدود 2هزار‌میلیارد تومان بودجه را به خود اختصاص می‌دهند.
محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه بار دیگر در نشست خبری لایحه بودجه 98 تأکید کرد که جدول 17 از بودجه حذف شده است و تلاش کرده‌اند که بودجه امسال شفاف‌تر باشد. او این موضوع را درحالی اعلام می‌کند که انتقادها نسبت به شفافیت بودجه‌سال گذشته و هزینه‌کرد نهادهای خاص بالا بود. او در واکنش به این‌که اگر جدول 17 حذف شده است، چگونه نهادهای خاص همچنان بودجه می‌گیرند؟ به «شهروند» توضیح داد:«ما مخالف توزیع بودجه به نهادهای فرهنگی و مذهبی نیستیم و این گونه نیست که بگوییم زشت است نهاد مذهبی یا فرهنگی بودجه بگیرد! به‌عنوان مثال اگر دانشگاهی بودجه می‌گیرد، حوزه علمیه هم باید به‌عنوان دانشگاه علوم مذهبی بودجه بگیرد، اما چیزی که منتقد آن هستیم این است که این نهادها نحوه هزینه‌کرد بودجه‌شان شفاف باشد.»
رئیس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به این‌که نهادهای خاص با حذف جدول 17 چگونه بودجه گرفته‌اند و آیا شفاف سازی انجام داده‌اند، به «شهروند» گفت: «ما وظیفه توزیع بودجه را به عهده نهادهایی مانند وزارت ارشاد گذاشتیم و خواستیم که در قبال ارایه گزارش عملکرد سه ماهه گذشته خود بودجه 3 ماه آینده را دریافت کنند. این اتفاق رخ داد و درواقع ما تلاش کردیم که بودجه را ضابطه‌مند و با حساب و کتاب اختصاص دهیم.»
لایحه بودجه 98 مانند‌سال گذشته سر موعد قانونی توسط دولت تهیه شده است و نمایندگان باید جزییات آن را تصویب کنند. البته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه معتقد است به دلیل این‌که انتخابات مجلس نزدیک است، احتمالا نمایندگان زیادی تلاش می‌کنند که برای تصویب بندهای بودجه به گونه‌ای عمل کنند که آرا را جلب کنند. او حتی تلاش برای 4-3 برابر کردن یارانه‌ها را دور از انتظار نمی‌داند و می‌گوید ما به نمایندگان مجلس گفته‌ایم هرجوری دلشان می‌خواهد عمل کنند! ولی برای وعده‌هایی که می‌دهند مشخص کنند که دولت پول آن را از کجا بیاورد؟!