این روزها وقتی صحبت از بیماری‌های واگیر به میان می‌آید همه به یاد آنفلوآنزای خوکی، تب کریمه، سرخک و حتی ایدز می‌افتند که البته هرکدام به جای خود خطرناک هستند، اما زمانی هم بود که بشر دو پا روی کره زمین بلایی خطرناک‌تر از بیماری برای خود متصور نبود و از نام‌هایی چون سل، وبا و طاعون بیش از اسم چنگیزخان و تیمور لنگ می‌ترسید و هراس داشت. این‌که 3 بیماری یاد شده تاکنون چه تعداد انسان را از نعمت حیات محروم کرده‌اند سوالی است که شاید هیچ کس نتواند رقمی درست برای آن بیابد، اما به گواه تاریخ تأثیر شیوع این بیماری‌ها تا بدانجا بوده که در مقاطعی دگرگونی‌های اجتماعی مهلکی را رقم زده و حتی نژادهایی را تا لبه انقراض پیش برده است.
شناخت عامل بیماری، قدم نخست درمان
هرگاه از امراض مهلک و کشنده صحبت به میان می‌آید بخشی از بحث نیز به کسانی که راه‌حل مبارزه با آنها را کشف کرده‌اند اختصاص می‌یابد. در بحث‌های مربوط به بیماری‌ها معمولاً فرض بر این است که دانشمندان و زیست‌شناسان با مشاهده علایم مرض برای درمان آن دست به‌کار شده و با آزمایشات مختلف عاقبت داروی شفابخش را یافته و به مردم عرضه می‌کنند. درحالی‌که به واقع چنین نیست و سخت‌ترین مرحله در مبارزه با یک بیماری کشف عامل آن بیماری است. به بیان ساده تا ندانید با چه چیز طرف هستید نمی‌توانید برای مبارزه با آن برنامه‌ریزی کنید. تا قبل از آنتونی فان لیوونهوک دانشمند هلندی که برای نخستین بار به تأثیر موجودات ریز و میکروسکوپی در بیمار کردن انسان‌ها پی برد تا لویی پاستور که متوجه وجود میکروارگانیسم‌ها شد، به واقع کسی نمی‌دانست عامل بیماری‌زا چیست. در حقیقت بعد از کشف میکروب و آگاهی از وجود باکتری‌ها و باسیل‌ها و ویروس‌ها بود که دانشمندان و زیست‌شناسان متوجه شدند برای کشف عامل هر بیماری باید به دنبال چه و که بگردند.
به زانو درآوردن میکوباکتریوم توبرکلوزیس
امروز مصادف است با سالروز دانشمندی که عامل یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های جهان یعنی مرض «سل» را کشف کرد. 175سال پیش در چنین روزی، برابر 11 دسامبر 1843، روبرت کخ، دانشمند آلمانی در شهر کلاوستال به دنیا آمد. تا قبل از به ثمر رسیدن تحقیقات روبرت کخ، انسان‌های بسیاری بر اثر ابتلا به بیماری سل جان خود را از دست دادند بدون آن که بدانند چه چیزی سیستم تنفسی‌شان را از کار انداخته و آنها را به سمت نیستی می‌برد. این روبرت کخ بود که در‌سال 1882 میلادی موفق شد باسیل به وجود آورنده بیماری سل با نام میکوباکتریوم توبرکلوزیس را کشف کرده و راه را برای پیدا کردن درمان این بیماری هموار کند. کشف کخ تازه ابتدای کار بود و برای یافتن درمان هنوز مسیری طولانی وجود داشت. راه درازی که در‌سال 1921 و بعد از 39سال توسط آلبرت کالمت، دانشمند فرانسوی به مقصد رسید و او با کشف واکسن ب‌س‌ژ، بیماری مهلک «سل» را برای همیشه به دام انداخت. بیماری سل با جانفشانی کسانی چون کخ و کالمت سال‌هاست که مهار شده اما با این وجود، هنوز همه مردم دنیا به واکسن ب‌س‌ژ دسترسی کافی ندارند و هر ساله نزدیک به 2میلیون نفر در کشورهای عمدتاً فقیر و توسعه‌نیافته بر اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.