در فیلم «تبصره 22» (Catch-22) ساخته مایک نیکولز، یک سربازِ خسته از جنگ میخواهد از تبصره 22 برای بازگشت به خانه استفاده کند. براساس این تبصره قانونی، یک سرباز برای معافشدن از جنگ باید دیوانگی خود را ثابت کند، اما باز براساس همین تبصره، سربازی که بخواهد از جنگ معاف شود، دیوانه محسوب نمیشود! دور باطلی که در «تبصره 22» مستتر است، شباهتی عجیب به ماجرای خصوصیسازی استقلال و پرسپولیس دارد که این روزها بحث آن دوباره داغ شده است، اما اینکه چرا هیچکس ادعاهای مطرحشده درباره قصد دولت برای برداشتن سایه خود از سر قرمزها و آبیهای پایتخت را باور نکرده و نمیکند، ریشه در تلاشهای بیثمر و تجربیات ناموفق پیشین دارد.
از خصوصیسازی ممنوع، تا خصوصیسازی آزاد
آخرینباری که ماجرای واگذاری استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی شکلی جدی به خود گرفت اما به همان سرعت که تب کرد، درنهایت سرد شد، به سال 1394 برمیگردد. در این سال برند باشگاه از سوی سازمان خصوصیسازی به مزایده گذاشته شد و این درحالی بود که تکلیف بدهیهای کلان و انباشته سرخابیها و اینکه بالاخره چه کسی باید پرداخت آنها را بر گردن بگیرد، در این نوع از واگذاری مشخص نشده بود. جاروجنجالها در ماجرای خصوصیسازی دو تیم به جایی رسید که نهایتا بعد از نامه 135نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با موضوع مخالفت با اصل و اساس این واگذاری، هیأتوزیران طی مصوبهای این دو تیم را موقتا از شمول قوانین مربوط به خصوصیسازی خارج کرد، اما امسال این مصوبه از سوی دولت لغو شده و راه برای اجرای قانونیای که مدتهاست معطل مانده، باز شده است اما... اما با همه این اوصاف باز کسی باور نمیکند استقلال و پرسپولیس به این راحتی زیر بال و پر بخش خصوصی قرار گیرند.
فقط یک «برند» و کلی سفته و چکهای برگشتی
نخستین سوالی که در بحث واگذاری دو تیم فوتبال استقلال و پرسپولیس مطرح میشود این است که اصولا چه چیز این دو تیم قرار است واگذار شود. باشگاههایی که از ترس طلبکارها حتی ساختمان محل استقرار مدیران خود را نیز به نام باشگاه سند نزدهاند تا مبادا طلبکارها با حکم قضائی آنها را تصاحب کنند، غیر از برند خود چه دارند که بخش خصوصی بخواهد برایش سر کیسه را شل کند. با وجود اعلام قیمت اولیه 500میلیارد تومان برای هرکدام از سرخابیها، ظاهرا قرار است نیمه بهمنماه قیمت قطعی هر دو تیم از سوی سازمان خصوصیسازی اعلام شود. پردرآمدترین تیمهای دنیا، بخش اعظمی از هزینههای خود را با فعالیت در بخش قراردادهای تبلیغاتی، اسپانسر، فروش لباس و... تأمین میکنند. این آیتمها نه فقط برای استقلال و پرسپولیس بلکه تقریبا برای کل تیمهای فوتبال ایرانی تعطیل هستند. در دنیا تیم فوتبالی که خرج آن صدها برابر درآمدش است را «ورشکسته» میخوانند. حال سوالی که مطرح میشود این است که چرا کسی باید چنین تیمی را بخرد؟
* نام فیلمی مستند به کارگردانی مسعود دهنمکی