امروز مصادف است با یکصد و دوازدهمین سالروز درگذشت مظفرالدین‌شاه، چهارمین پسر ناصرالدین‌شاه و پنجمین شاه از دودمان قاجار که در 18 دی‌ماه 1285 خورشیدی در بستر بیماری درگذشت. از مرگ مظفرالدین‌شاه تا انقراض سلسله قاجار در سال 1304 خورشیدی 19سال به طول انجامید و به نوعی او را باید آخرین شاه مقتدر این سلسله محسوب کرد که با مرگش صفیر نابودی و برچینش قاجاریان به صدا درآمد. درطول 130سال حکمرانی دودمان قاجار بر ایران، جزو دوره سلطنت 3ساله سرسلسله این خاندان یعنی آقامحمدخان، باقی آن ملغمه‌ای بود از ناکامی، حرمان، شکست و تحقیر که شاه‌بیت آن با ازدسترفتن 17 شهر قفقاز در زمان سلطنت فتحعلی‌شاه برادرزاده و جانشین آقامحمدخان سروده شد.
قتل نادر، آغاز گردنکشی و ملوک‌الطوایفی
قاجارها طایفه‌ای از ترک‌ها بودند در استرآباد (گرگان کنونی) که بزرگان‌شان از ابتدا در دم و دستگاه دولت صفوی دارای منصب بودند. فتحعلی‌خان قاجار، پدربزرگ آقا محمدخان و رئیس طایفه اشاقه‌باش، در دربار شاه‌تهماسب دوم صاحب سمت بود و بعد از او پسرش محمدحسن‌خان اشاقه‌باش به ریاست ایل قاجار رسید. قتل نادرشاه افشار در قوچان، ایران را بعد از یک دوره طولانی ثبات وارد عصر هرج‌ومرج کرد. در این دوره تاریخی حکمرانان محلی ازجمله محمدحسن‌خان قاجار به پشتوانه پول و نفوذ قبیله‌ای دست به تجهیز قشون زدند، اما طلوع ستاره کریم‌خان زند خیلی زود گردنکشان مختلف را بر سر جای خود نشاند که پدر آقامحمدخان نیز ازجمله آنان بود و سر خود را در راه به دست آوردن تاج پادشاهی ایران از دست داد. بعد از مرگ محمدحسن‌خان، فرزند ارشد او آقامحمدخان عَلَم طغیان برداشت اما او نیز خیلی زود به دست کریم‌خان منکوب شد و تنها عاملی که مانع از قتلش به دست وکیل‌الرعایا شد، اختگی او بود.
به قیمت هرات و 250هزارکیلومتر مربع!
بعد از مرگ کریم‌خان، آقامحمدخان که به نوعی از نزدیکان دربار زند به شمار می‌رفت، به استرآباد رفت و قبل از آن‌که طوایف مختلف و جانشینان کریم‌خان فکری برای جانشینی او بکنند، ارتشی فراهم آورد. او با توجه به هوش ذاتی و ذهن فعال خود در اندک مدتی همه مدعیان تاج و تخت ایران را بر سر جای خود نشاند و در سال 1175 خورشیدی در تهران تاجگذاری کرد. آقامحمدخان را به‌واقع باید باکفایت‌ترین شاه دودمان قاجار به شمار آورد که ضمن برانداختن ملوک‌الطوایفی، دشمنان خارجی ازجمله روسیه و عثمانی را نیز بر سر جای خود نشاند، اما قتل آقامحمدخان در شهر شوشی (جمهوری آذربایجان کنونی) که بر تخت‌نشستن برادزاده‌اش را در پی داشت، هرچه او رشته بود را پنبه کرد. حاصل سلطنت 36ساله فتحعلی‌شاه ازدسترفتن 250هزار کیلومترمربع از اراضی ایران در قفقاز بود، هرچند که رَویه شوم ازدست‌دادن خاک در دوران قاجارها به سلطنت فتحعلی‌شاه محدود نشد و شهر هرات را نیز سال‌ها بعد پشت دوم او ناصرالدین‌شاه به باد فنا داد.