مجتبی پارسا روزنامه‌نگار

بر هیچ‌کس پوشیده نیست که صنعت توریسم تا چه اندازه می‌تواند موجب بهبود اقتصاد، اشتغال و وضعیت معیشتی مردم یک کشور شود. شاید بتوان گفت که امروزه صنعت توریسم  دست‌کم یکی از مهمترین و پردرآمدترین صنعت‌های اقتصادی جهان امروز است. نیم‌نگاهی به کشورهای همسایه یا کشورهای اطراف در منطقه مثل ترکیه، ارمنستان، جمهوری‌ آذربایجان، امارات و درچند سال اخیر، گرجستان بیندازیم، متوجه اهمیت این صنعت در توسعه اقتصادی و فرهنگی خواهیم شد. به عنوان مثال ترکیه، تنها در دوماهه اول سال 2018، میزبان 3میلیون توریست بوده است. در مجموع سال 2018، حدود 40میلیون گردشگر از این کشور بازدید کردند و با خود، چیزی حدود 30میلیارد دلار وارد این کشور کردند. گردشگران روس و آلمانی، مهمترین گردشگرانی هستند که به این کشور می‌روند.
نکته جالب اما این است که به دنبال بحران اقتصادی در ترکیه و کاهش قیمت لیر و افزایش قیمت دلار در این کشور، ترکیه را به یکی از ارزان‌ترین مقاصد توریستی در خاورمیانه تبدیل کرده که همین امر به نوبه خود باعث افزایش 63درصدی میزان توریست در سال 2018 شده است. به بیان دیگر، این کشور به دنبال افزایش قیمت دلار، دچار هجوم توریست شد و همین امر به نوبه خود جلوی رکود اقتصادی و تورم ناشی از کاهش لیر و افزایش قیمت دلار در ترکیه را گرفت.
معادله بسیار ساده‌ای است؛ وقتی یک توریست اروپایی یا عرب، پیشتر با 1000دلار می‌توانست یک هفته در ترکیه گشت‌و‌گذار کند، حالا با افزایش ارزش دلار و کاهش قیمت لیر در این کشور، همان توریست‌ها می‌توانند با 700 یا 800دلار به همان مدت و بلکه بیشتر از گذشته در این کشور اقامت کنند.
افزایش تعداد توریست‌ها در یک کشور به معنای تزریق و ورود ارز به آن کشور است که نه‌تنها اثرات مستقیمی همچون افزایش حجم اقتصاد یک کشور، بهبود وضعیت بازار و ایجاد اشتغال دارد، بلکه می‌تواند با افزایش تزریق دلار و یورو به بازار و صرافی‌ها، مانع افزایش قیمت دلار و حتی کاهش آن به دلیل کاهش تقاضا شود.
کشوری مثل ایران که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی دارد، ظرفیت اولیه حضور توریست و گردشگر را واجد است. تنها اتفاقی که باید بیفتد، این است که زیرساخت‌های لازم برای ورود توریست و گردشگر در ایران ایجاد شود. این زیرساخت‌ها می‌تواند شامل تسهیل شرایط سیاسی و دیپلماتیک و مناسبات صدور ویزا یا حتی اصلاحات اجتماعی مثل تسهیل بعضی قوانین برای توریست‌ها و گردشگران خارجی در کشور، یا دست‌کم در مناطق توریستی و تاریخی باشد.
درشرایطی که تحریم‌های نفتی و غیرنفتی بیش از هر زمان دیگری اقتصاد ایران را تحت‌تاثیر قرار داده و این تحریم‌ها در کنار سوء‌مدیریت در بسیاری از حوزه‌ها و رده‌ها، شرایط را وخیم کرده و قیمت دلار نسبت به سال گذشته بیش از دوبرابر شده و آمار اشتغال، پایین و نرخ بیکاری در حال افزایش است، بیش از همیشه نیاز به صنعت توریسم احساس می‌شود. درشرایط فعلی، شاید بتوان گفت که تنها راه نجات اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت، توسعه گردشگری است.