جدایی کلیسای ارتدوکس اوکراین از کلیسای ارتدوکس روسیه، خبر جالبی بود که در روزهای اخیر کمتر مورد توجه محافل رسانه‌ای قرار گرفت. به گواه تاریخ کلیسای ارتدوکس اوکراین از قرن‌ها پیش خواستار استقلال و جدایی از کلیسای روسیه بود که البته هر بار نیز با مخالفت این کلیسا و البته کلیسای جهانی ارتدوکس در قسطنطنیه (استانبول) روبه‌رو می‌شد. اما این بار، مشکلات و افتراقات به وجود آمده بر سر جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه، اسقف اعظم کلیسای جهانی ارتدوکس در قسطنطنیه را بر آن داشت تا قال قضیه را کنده و حکم به جدایی این دو کلیسا از یکدیگر بدهد. این جدایی طی مراسمی در کلیسای سنت جرج شهر استانبول مقر کلیسای جهانی ارتدوکس و با حضور سران کلیسای اوکراین و رئیس‌جمهوری این کشور ویکتور پوروشنکو رسمی شد و کلیسای ارتدوکس اوکراین بعد از قرن‌ها به استقلال رسید.
سه مذهب و سه شیوه
در میان مذاهب مهم و اصلی مسیحیت یعنی کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان که به لحاظ تعداد پیروان در صدر مذاهب و فرقه‌های این دین قرار دارند، کاتولیک‌ها تمام و کمال تحت سیطره کلیسای رم و شخص پاپ قرار دارند و همه آنها - حتی اگر محدود به کلیسایی کوچک در دل جنگل‌های آمازون باشد - براساس دستورات، تصمیمات و قوانین اعلام شده از سوی واتیکان عمل می‌کنند. این سیطره اما در کلیسای ارتدوکس تقسیم شده و در مناطق و کشورهای مختلف ارتدوکس‌ها می‌توانند بر اساس تصمیمات کلیسای مستقل منطقه خود عمل کنند. کلیساهای ارتدوکس روسیه، یونان، گرجستان، ارمنستان و به تازگی اوکراین از آن جمله‌اند و در کشورهایی مثل ایران که اقلیت ارتدوکس سکونت دارند نیز کلیسای ارتدوکس زیر نظر یکی از کلیساهای مستقل اصلی فعالیت می‌کند. در این بین پروتستان‌ها چند قدم از ارتدوکس‌ها هم جلوتر رفته و سیطره مذهبی حتی در حد موعظه کشیش‌ها را هم رد می‌کنند، زیرا براساس دیدگاه‌های این مذهب هر فرد مومنی کشیش خود است و این توانایی را دارد که با خواندن کتاب مقدس راه رستگاری را بیابد، پس نیازی نیست که یک نفر حتی در همسایگی‌اش برایش تعیین تکلیف کند چه رسد به مقامی مثل اسقف اعظم از آن سوی دنیا!
تکرار واژگونه تاریخ
تا پیش از این در دنیا رسم بود که افتراقات و تفاوت‌های مذهبی موجب جدایی‌هایی قومی، نژادی و حتی سرزمینی می‌شد و چه بسیار جنگ‌های خانمانسوزی که همین تباین‌های مذهبی عاملش بودند، اما مورد جدایی کلیسای ارتدوکس اوکراین از کلیسای روسیه از آن جهت جالب توجه است که این بار برخلاف رسم معهود، یک اختلاف ارضی و مناقشه سیاسی موجب شد زعمای یک مذهب مشترک از هم جدا شوند و به نوعی این بار تاریخ به شکلی وارونه تکرار شد! این میان اتفاقی که چند روز پیش در کلیسای سنت جرج استانبول رخ داد را باید جدیدترین تحول در صحنه بحران شبه جزیره کریمه و روابط متلاطم روسیه و اوکراین در‌سال جدید میلادی قلمداد کرد، هرچند که مطمئنا آخرین آن نخواهد بود و این قصه حالاحالاها سرانجامی به خود نخواهد دید.