شهروند| سال گذشته بود که محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات از طرح این وزارتخانه برای راه‌اندازی اینترنت کودکان نام برد و مرکز ملی فضای مجازی یک سند با عنوان «اینترنت کودک در فضای مجازی» را تهیه و تدارک دید. این سند همان‌طور که مسیر عملیاتی شدن را طی کرد، بر منتقدانش هم افزوده شده. نمونه اخیر این انتقادات را حميد شاه‌آبادی، معاون صدای رسانه ملی داشته است. کسی که طی سخنرانی‌اش حوزه کودک و نوجوان را حوزه‌ای تخصصی دانسته و از کسانی که در این حوزه تخصص و مسئولیتی ندارند خواسته پایشان را از این حوزه بیرون بکشند: «وزارتخانه‌ای که وظیفه‌اش ایجاد زیرساخت فضای مجازی است، حق ندارد وارد محتوای تولیدی حوزه کودک شود. این حوزه بسیار تخصصی است. نباید کسانی به واسطه این‌که امکانات زیرساختی در اختیارشان است وارد حوزه تولید محتوا شوند و باید مقابل این مسأله ایستاد.»
این نخستین باری نیست که صداوسیما و وزارت ارتباطات وارد چالش انحصارطلبی با یکدیگر می‌شوند. پیش از این هم وزیر ارتباطات انتقادات گسترده‌ای نسبت به طرح پیشنهادی کمیسیون فرهنگی مجلس درخصوص انحصار صدور مجوز و مقررات صوت و تصویر در فضای مجازی برای صداوسیما داشت. آذری جهرمی یکی از پیامدهای این انحصار را توقف رشد تولید محتوا در شبکه ملی اطلاعات دانسته بود و گفته بود که «صدا و سیما اعتقاد دارد به دلیل آن‌که پخش تلویزیونی (برادکست) براساس قانون اساسی به صورت انحصاری در اختیار این سازمان است، در فضای مجازی (برادبند) نیز باید این ظرفیت برای آنها فراهم باشد؛ همچنین مدعی‌اند هرگونه پخش صوتی و تصویری در فضای مجازی باید تحت مدیریت و تحت نظارت و مقررات این سازمان انجام شود.»
با وجود حواشی‌ای که این بحث ایجاد کرد اما نتایج خاصی دربرنداشت و حالا در شرایط فعلی این صدا و سیماست که مقابل وزارت ارتباطات ایستاده و می‌گوید نباید این وزارتخانه وارد مقوله تولید محتوا شود. مسأله‌ای که هنوز چند و چون آن مشخص نیست و همین هم عاملی بود تا از جمال‌هادیان، رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات دراین‌باره پرس‌وجو کنیم و از او بخواهیم واکنش این وزارتخانه درباره سخنان شاه‌آبادی را شرح دهد که در ادامه می‌خوانید:
جناب هادیان همان‌طور که می‌دانید آقای شاه‌آبادی اخیرا صحبت‌هایی داشتند درباره این‌که وزارت ارتباطات به واسطه این‌که زیرساختی را برای اینترنت کودک فراهم کرده، نباید وارد کار تولید محتوا در این حوزه شود. وزارت ارتباطات می‌خواهد تولید محتوا داشته باشد؟
سوال ما هم دقیقا همین است که مگر وزارت ارتباطات وارد چنین حوزه‌ای شده است؟ خیر اما پیش از این اجازه بدهید مواردی گفته شود؛ نخست آن‌که براساس آمارها بیش از 80درصد محتوای فضای مجازی که کودکان‌مان از آن استفاده می‌کنند یا غیر بومی است یا به سن آنها اختصاص ندارد. دو این‌که یک‌سری نهادهایی هستند که وظیفه تولید محتوا دارند ازجمله صداوسیما، آموزش‌وپرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، وزارتخانه‌هایی چون وزارت ورزش و جوانان، ارشاد و سازمان‌های فرهنگی که تعدادشان زیاد است اما تاکنون یا قدمی در این فضا برنداشته‌اند یا اگر کاری کرده‌اند، عقیم و نیمه‌کاره بوده و در نتیجه نگرانی مشترک همه ما درباره کودکان و نوجوانان تاکنون بی‌پاسخ مانده است.
پس دلیل واکنش‌هایی از این دست چیست؛ صرفا به خاطر انحصارگرایی است که شاهد چنین برخوردهایی هستیم؟
تا کنون نگاه درستی به این فضا انجام نگرفته و باری بر زمین بوده است. حتما آقای شاه‌آبادی و صداوسیما هم دغدغه دارند اما باید برای رسیدن به فهم مشترک درباره اکوسیستم کودک‌ونوجوان در فضای مجازی بیایند با هم مذاکره کنیم و امکانات موجود را روی هم بگذاریم.
در حال حاضر وزارت ارتباطات چگونه در حوزه زیرساختی وارد شده است؟
وزارت ارتباطات زیرساخت‌ها را آماده می‌کند و بیش از 60درصد روستاها اینترنت پرسرعت دارند و ما در این بخش رشد زیادی داشته‌ایم؛ اما با وجود این پیشرفت محتوای درستی نداریم و در حقیقت روند کاریکاتورگونه‌ای را طی کرده‌ایم. در این میان رهبری و رئیس‌جمهوری هم مطالبه دارند و همین هم عاملی بود که وزارت ارتباطات تصمیم بگیرد زنجیره تولید محتوا را اصلاح کند. این زنجیره حلقه‌های مختلفی دارد؛ حلقه اول کودکان و نوجوانان هستند. ابتدا باید دید نظرشان چیست و چه چیزی را دوست دارند.
حلقه بعدی معلمان و کسانی هستند که در چرخه آموزشی حضور دارند. آنها باید چشم‌های ناظر داشته و مطلع باشند که فرزندان‌شان از چه چیزی استفاده می‌کنند. حلقه سوم پدیدآورندگان آثار هستند، اعم از سینماگران انیمیشن‌سازان و همه اهالی فرهنگ و هنر و تولید محتوا و درنهایت حلقه چهارم سکوهای توزیع و پخش است. وزارت ارتباطات می‌خواهد ارتباط این حلقه‌ها را تکمیل کند.
برای تکمیل و به هم رساندن این حلقه تاکنون چه گام‌هایی برداشته‌اید؟
ما با نوجوانان صحبت کردیم و طی نظرسنجی نظرشان را جویا شدیم، بعد با ناظران صحبت کردیم، پس از آن ایده‌ها برای تولید محتوا را به سرمایه‌گذاران وصل کردیم و بعد به سکوهای توزیع و پخش گفتیم تا عید 98 اپلیکیشن اختصاصی و توزیع و پخش برای بچه‌ها تولید کنید. تا به حال در کشور چنین فضایی وجود نداشته است.
فکر می‌کنید اشتباه موجود در این بحث کجاست؟
صداوسیما اشتباه استراتژیکی دارد که می‌گوید هیچ‌کس حق تولید ندارد و ایده‌ها را نمی‌پذیرد. اگر کسی در شهری دور ایده‌ای داشته باشد، دیده نمی‌شود؛ اما ما در مقابل صداوسیما نیستیم. همه باید با هم کمک کنیم تا انحصارها شکسته شود. در حال حاضر به جشنواره کودک آنلاین که مشغول انجام کارهای آن هستیم 1120 ایده و فیلم ارسال شده است. این کار می‌تواند عامل اشتغالزایی باشد و باید همه به شکل‌گیری‌اش کمک کنند.