نیره خادمی| سرانجام 126‌سال بعد از نخستین باری که حرف از حمل‌ونقل ریلی در تهران از سوی ناصرالدین‌شاه مطرح شد،  اسفند‌ سال 77 خط پنج متروی تهران- کرج به بهره‌برداری رسید. در زمان ناصرالدین‌شاه البته فقط حرف از امتیازنامه ساخت تراموای تهران روی کاغذ بود؛ امتیازنامه‌ای که به دلیل مخالفت روس‌ها به سرانجام نرسید، اگرچه 50‌سال بعد انتقال ریل‌ها و نخستین واگن‌های اسبی از بلژیک به تهران به‌عنوان دستاورد سفرهای ناصرالدین‌شاه به فرنگ ثبت شد. اما نخستین برنامه‌ریزی‌ها برای ساخت متروی تهران در ‌سال 50 مطرح شد و دو‌سال بعد مطالعات آن به چند شرکت‌ مشاور خارجی ازجمله شرکت فرانسوی «سوفرتو منتج» سپرده شد تا سرانجام آنها  در ‌سال 56 عملیات اجرایی احداث خط یک مترو را در اراضی شمال تهران کلید زدند. از ‌سال 59 به بعد با شروع جنگ ایران و عراق عملیات آن متوقف شد، تا‌ سال 1364. در آن‌ سال آيت‌الله ‌هاشمی‌رفسنجانی، ریاست وقت مجلس در نمازجمعه درباره ضرورت ساخت مترو صحبت کرد و یک‌سال بعد، با وجود مخالفت‌ها بالاخره اجرای طرح مترو تصویب و فعالیت‌ برای ساخت آن دوباره شروع شد و تا همین امسال در پنج خط اصلی درون‌شهری و دو خط برون‌شهری ساخته شده است. سامانه خطوط متروی تهران درحال حاضر از هفت خط تشکیل شده است، البته خط ۶ هنوز بهره‌برداری نشده و از خط ۷ هم تنها ۶ایستگاه فعال است. مجموع ایستگاه‌های بهره‌برداری‌شده و فعال تا دی 97 به 116 ایستگاه به طول 204 کیلومتر می‌رسد، آن هم در شرایطی که طبق برنامه پنج ساله دوم شهرداری، تهران تا پایان ‌سال 97 ‌باید از 173 ایستگاه مترو به طول 500کیلومتر برخوردار شود. بخش زیادی از این عقب‌ماندگی در زمان قالیباف اتفاق افتاد، زمانی که او ترجیح داد به جای گسترش قطار شهری، نقشه بزرگراهی تهران را تکمیل کند. او تلاش زیادی کرد تا در پایان سومین دوره حضورش در شهرداری آمار کمی ایستگاه‌ها را افزایش دهد و برخی ایستگاه‌ها ازجمله در خط 7 را بدون داشتن استانداردها افتتاح کرد، اما وقتی نجفی شهردار تهران شد، این خط را به دلیل داشتن خطرات جانی تعطیل کرد. همان زمان در جریان افتتاح زودهنگام مسیر کوتاه ایجاد‌شده در انتهای خط یک هم پای دادستانی به میان آمد و کار متوقف شد. در هر صورت مسئولان شهرداری در تمامی ادوار تلاش‌های زیادی برای ارتقای سطح حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری داشته‌اند، اما بخشی از این تلاش‌ها به دلیل تحریم‌ها و بخشی دیگر به دلیل عدم‌کارایی ناکام ماند و حالا تهران شهری است که به دلیل افزایش جمعیت و به تبع آن ترافیک و آلودگی هوا نیاز به افزایش خطوط مترو و کاهش سرفاصله قطارها دارد. در انتها شاید جالب باشد قدمت، تعداد ایستگاه‌ها و طول متروی چند کلانشهر دنیا را بخوانیم تا مقایسه‌ای شود میان خطوط مترویی که 19‌سال از آغاز بهره‌برداری‌شان می‌گذرد: «شانگهای چین با قدمت 24‌سال هم‌اکنون 364 ایستگاه به طول 588 کیلومتر؛ لندن با قدمت 156‌سال، 270 ایستگاه به طول 402 کیلومتر؛ پکن با 49‌سال قدمت، 334 ایستگاه به طول 554 کیلومتر؛ نیویورک با 115‌سال قدمت، 462  ایستگاه به طول 1355 کیلومتر؛ برلین با 117‌سال قدمت، 170 ایستگاه و طول تقریبی 152 کیلومتر و مسکو با قدمت 84‌سال، 206 ایستگاه به طول 246کیلومتر قطارهای شهری دارند.»