با اعلام خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و آغاز تحریم‌ها علیه ایران رئیس‌جمهوری کشورمان تأکید کرد که اگر اروپا انتظارات ایران را برآورده کند، ایران در برجام خواهد ماند. این موضع‌گیری روشن مقدمه‌ای شد برای رفت‌‌وآمدهای میان تهران و پایتخت‌های اروپایی و دستیابی به راه‌حلی درباره مبادلات پولی و بانکی؛ موضوعی که این روزها از آن به عنوان کانال ویژه ارتباط مالی ایران و اروپا یا همان « SPV » یاد می‌شود. کانال ارتباط ویژه‌ای که هم ایران و هم اروپا به آن امید بسیاری بسته‌اند و هر چه به روز تصمیم‌‌گیری نهایی و اعلام آن نزدیک‌تر می‌شویم، نگرانی‌ها برای کارآمدبودن این سازوکار بیشتر می‌شود؛ اما چیزی که در آن تردیدی وجود ندارد، تلاش اروپا برای جداکردن خرجش از آمریکاست. اروپایی‌ها که از زمان بر سر کار آمدن ترامپ با او در سیاست‌های متعددی به مشکل برخورده‌اند، متوجهند که برای تأمین منافع‌شان نمی‌توانند همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد رابطه با آمریکا بگذارند. باز نگه‌داشتن کانال‌های ارتباطی با ایران اگر چه معنایی جز درافتادن و مقاومت درباره سیاست‌های آمریکا ندارد اما صابونی است که طرف اروپایی باید به تن خود بمالد. اروپایی‌ها بر نقش ایران در خاورمیانه واقف‌اند و هزینه‌‌های به بن‌بست راندن ایران را می‌دانند. اگر چه رحمان قهرمان‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، معتقد است: «اروپایی‌ها در خصوص ایران مقاومت‌های بیشتری در مقابل آمریکا داشته‌اند ولی این مقاومت سقف معینی دارد که در چارچوب روابط فراآتلانتیکی معنا می‌یابد؛ یعنی اتحادیه اروپا به خاطر ایران وارد چالش عمده با آمریکا نمی‌شود.» این کارشناس به ایلنا می‌گوید: «ایالات متحده از نظر جغرافیایی دور از خاورمیانه است ولی اتحادیه اروپا در نزدیکی منطقه غرب آسیا است و هر بحرانی در خاورمیانه سریعا در اتحادیه اروپا اثر می‌گذارد. یکی از بازیگرانی که می‌تواند به اروپا کمک کند، ایران است؛ به عبارت دیگر نقش ایران در خاورمیانه آنچنان برجسته است که اروپا نمی‌تواند تهران را نادیده بگیرد.»
این نیاز دوطرفه و خواست اروپا برای کناره‌گیری از تندروی‌ها و مداخله‌جویی‌های آمریکا امروز به ایجاد کانال مالی منجر شده است که به طور خلاصه از آن با نام SPV نام برده می‌شود. این کانال در حقیقت یک پلتفرم بانکی برای ذخیره پول‌های ایران است؛ به این معنی که هر گاه یک شرکت اروپایی از ایران کالایی بخرد، پولش ذخیره می‌شود و شرکت دیگر اروپایی که به ایران کالا صادر کند، می‌تواند از آن برداشت کند؛ نظیر این معامله را شرکت اتومبیل‌سازی ولوو نیز در دوره جنگ ایران و عراق با ایران انجام می‌داد. در این بحث که سازوکار ویژه مالی شامل همه ابعاد و کالاها می‌شود یا فقط شامل کالاهایی که بشردوستانه دارند، ابهاماتی وجود دارد. در حالی که به نظر می‌رسد برخی از مقامات اروپایی معتقدند که این کانال باید مختص به خرید دارو و غذا باشد، ایران نمی‌خواهد این سازوکار صرفا منوط به این نوع کالاها باشد. همچنین ایران نمی‌خواهد آزادی عملش در این سازوکار برای برداشت‌های مالی و همچنین نقل‌وانتقال پولی محدود باشد. ردوپوینت، «هایکو ماس»، وزیر امور خارجه آلمان روز دوشنبه با اشاره به سازوکار مالی ایران با اروپا موسوم به SPV اعلام کرد: «مذاکرات بر سر اجرای این سازوکار بین کشورهای اروپایی در حال انجام‌گرفتن است. این سازوکار هنوز تصویب نشده است اما به تصویب خواهد رسید. ما به اعمال نقشه‌مان نزدیک شده‌ایم.» عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه هم دیروز، سه‌شنبه ۹ بهمن گفت که راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا SPV ظرف چند روز آینده اعلام خواهد شد. اگر چه وب‌سایت آلمانی «تاگس شاو» در این‌باره نوشته است که از اعلام این کانال مالی تا راه‌افتادن
آن هفته‌ها طول خواهد کشید. راه‌اندازی این کانال مالی اگر چه مشروط به تصویب لوایح چهارگانه FATF نشده، اما همین پایگاه خبری تأکید کرده است که اتحادیه اروپا از ایران انتظار ایجاد شفافیت در ساختارهای اقتصادی و بانکی‌اش را دارد. این رسانه نوشته است: «اروپایی‌ها می‌خواهند مطمئن باشند که مقررات مبازره با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در ایران به اجرا درخواهد آمد.» نکته مهم اما فشارها در دو طرف است؛ چه مخالفان دولت در ایران و چه آمریکا و نزدیکانش در اروپا تلاش دارند که بگویند SPV اهمیتی ندارد و بود و نبودش نخواهد توانست به ایران برای مقابله با تحریم‌ها کمک کند؛ مسأله‌ای که چه در کابینه دولت روحانی و چه در چهار کشور اروپایی به شکل متفاوتی به آن نگاه می‌شود و امیدهای بسیاری به آن بسته شده است.